Hagskýrslur um kosningar - 01.01.1950, Page 7

Inngangur.
Introdudion.
1. Tala kjósenda.
Nombre des électeurs.
Með forsetabréfum 12. ágúst 1949 var alþingi í’ofið og efnt til nýrra
kosninga 23. október s. á.
Við alþingiskosningarnar 23.-24. október 1949 var tala kjósenda á
kjörskrá 82 481. Var það tæpl. 59% af landsmönnum. Síðan alþingi fékk
löggjafarvald hefur tala kjósenda við almennar alþingiskosningar verið
sem liér segir:
Kjóscndur Af íbúatölu Kjósendur Af íbúatölu
1874 ... 6183 8.8 % 1919 ... 31 870 24.7 %
1880 ... 6 557 9.i — 1923 ... 43 932 45.2 —
1886 ... 6 648 9.2 — 1927 ... 46 047 44.0 —
1892 ... 6 841 9.5 — 1931 ... 50 617 46.4 —
1894 ... 6 733 9.2 — 1933 ... 52 465 46.7 —
1900 ... 7 329 9.4 — 1934 ... 64 338 56.4 —
1902 ... 7 539 9.5 — 1937 ... 67 195 57.i —
1903 ... 7 786 9.8 — 1942 Vt .. ... 73 440 59.7 —
1908 ... 11726 14.1 — 1942 . ... 73 560 59.7 —
1911 ... 13 136 15.4 — 1944 ... 74 277 58.0 —
1914 .... 13 400 15.3 — 1946 ... 77 670 59.o —
1916 .... 28 529 31.7 — 1949 ... 82 481 58.7 —
1918 ... 31 143 33.7 —
Árið 1918 og 1944 fóru ekki fram alþingiskosningar, en þá fór frám
atkvæðagreiðsla um sambandslögin mcðal allra alþingiskjósenda. Fram
að 1903 (og að því ári meðtöldu) nemur kjósendatala 9—10% af íbúatölu
landsins. Með stjórnarskrárbreytingunni 1903 var aukaútsvarsgreiðslan,
sem kosningarrétlur var bundinn við, færð niður i 4 kr. Var kjósenda-
tala síðan 14—15% árin 1908—14. Með stjórnarskrárbreytingunni 1915
var aukaútsvarsgreiðsla afnumin sem skilyrði fyrir kosningarrétti og
konum og bjúum veittur smávaxandi kosningarréttur, þannig að aldurs-
takmark þeirra var í fyrstu 40 ár, en lækkaði svo á hverju ári um eitt ár.
Við þetta kemst kjósendatalan upp yfir 30% og smáhækkar siðan eftir
því sem aldurstakmark þessara nýju kjósenda lækkar. En með stjórnar-
skránni 1920 var hið sérstaka aldurstakmark þessara kjósenda alveg fellt
burtu, og hækkaði þá kjósendatalan svo, að liún komst upp í hérumbi!