Skólavarðan - 01.10.2002, Blaðsíða 11

Hvaða úrbætur - ef einhverjar - hafa
verið gerðar á reiknilíkani framhalds-
skóla og komið til framkvæmda á árinu
2002 og í hverju felast þær?
Reglugerð um reiknilíkan fyrir skiptingu
fjár til framhaldsskóla, sem sett er skv. 39.
grein laga um rekstur framhaldsskóla,
kveður á um reglulega endurskoðun
reiknilíkans sem mælt er fyrir um í þessari
lagagrein. Slík endurskoðun hefur staðið
síðan síðla árs 2000 og er nú lokið í þeim
skilningi að endurskoðað líkan hefur verið
notað við undirbúning fjárlagafrumvarps
2003. Nokkrum þáttum sem staðið hafa
fyrir utan reiknilíkanið fram til þessa er að
hluta til frestað, svo sem vegna öldunga-
deilda, heimavista og sérkennslu. Þeir
verða sumir áfram utan reiknilíkansins. Í
öðrum skilningi er slíkri endurskoðun
aldrei lokið enda umhverfi skólanna og
þeir sjálfir í stöðugri þróun.
Einu breytingar sem gerðar voru á
reiknilíkaninu vegna ársins 2002 voru á
reglugerð um starfslið framhaldsskóla sem
leiddu til um 200 millj. kr. aukningar á ári
til millistjórnunar í framhaldsskólum.
Framlög til viðhalds voru einnig hækkuð
verulega en í báðum tilvikum var upphæð-
inni skipt eftir stærð skóla og eðli starfsem-
innar (vísitölu námsframboðs), samkvæmt
reglum reiknilíkansins.
Reiknilíkaninu er ætlað að skipta því fé
sem fjárveitingavaldið ætlar skólunum. Það
tryggir samræmda og kerfisbundna skipt-
ingu með tilliti til starfsemi skóla og stærð-
ar. Eina mismununin sem í því felst er já-
kvæð gagnvart litlum skólum, starfsnámi
og seinfærum nemendum.
Er til umræðu í menntamálaráðuneyt-
inu að breyta í einhverju þeim viðmið-
um sem notuð eru í reiknilíkani til að
skammta framhaldsskólum fé? Hver er
tilgangur þeirra breytinga ef svo er?
Endurskoðun reiknilíkansins kallar að
sjálfsögðu á ítarlegar umræður um viðmið
þess og rannsóknir á því hvernig þau hafa
gefist í því meginmarkmiði að bæta skóla-
starf um leið og leitað er eftir hagkvæmni
og skilvirkni í meðferð fjármuna almenn-
ings. Engum blandast heldur hugur um að
íbúaþróun og byggðamál eru nátengd
menntamálum og möguleikum fólks til
þess að sjá börnum sínum og sjálfu sér fyrir
góðri menntun. Viðmið sem ekki ganga út
frá þessu eru lítils virði að mínum dómi og
allra leiða er leitað til að finna jafnvægi í
þessum efnum.
Hefur menntamálaráðherra hugmyndir
eða áætlanir um hvernig styrkja megi fram-
haldsskóla til að bæði faglegt og kjaralegt
umhverfi þeirra sé ásættanlegt, sbr. mark-
miðskafla kjarasamnings framhaldsskólans
og yfirlýsingu menntamálaráðherra og fjár-
málaráðherra í tengslum við gerð
kjarasamninga?
Meginmarkmið löggjafans og viðmið
mín um sterka framhaldsskóla felast í þeirri
víðtæku löggjöf sem sett hefur verið í tíð
núverandi stjórnarflokka, þeim námskrám
sem unnar hafa verið með góðri þátttöku
kennarastéttarinnar og fjölmörgum öðrum
nýmælum, tæknilegum og öðrum - þar á
meðal nýjum gjörbreyttum kjarasamningi
framhaldsskólakennara og reglugerðarsetn-
ingu í því sambandi. Í öllum framhalds-
skólum landsins fer þessi misserin fram
víðtæk grunnvinna í sjálfsmati, markmiðs-
setningum, skólanámskrárgerð, auk mikil-
vægs gildismats og endurmats á störfum
kennara og stjórnenda. Stuðlað hefur verið
að aukinni endurmenntun og fjölgun
námsorlofa, útgáfu námsefnis, tölvu- og
netvæðingu og almennt er það skoðun mín
að ekki hafi um langt skeið verið eins eftir-
sóknarvert að gerast kennari og nú. Ég vil
halda áfram þessari þróun og um leið
standa vörð um hagsmuni dreifbýlisins og
hinna smærri skóla sem víða eru lykilstofn-
anir í byggðalegu tilliti.
Kjarasamningar eru að sjálfsögðu á for-
ræði fjármálaráðherra en þróun er nú í þá
átt að skilja faglegt innra starf og skipulag
skólastarfs frá kjarasamningum og kveða á
um í reglugerðum aukið svigrúm aðila til
þess að vinna að ásættanlegu faglegu um-
hverfi kennara. Dugandi kennarastétt er
drifkraftur allra skóla og ég hef fullan hug á
að leggja mitt af mörkum til að styrkja það
þróunarferli sem nú er í gangi.
Hvernig telur menntamálaráðherra að
skólameistarar fóti sig almennt í nýju
umhverfi dreifstýrðra kjarasamninga (að
hluta) og aukinnar ábyrgðar á rekstri,
faglegri uppbyggingu innan hvers skóla
og ábyrgðar á framkvæmd kjarasamn-
inga, þ.m.t. starfs í samstarfsnefnd skv.
kjarasamningi?
Eins og ég hef sagt hér fyrr eru kjara-
samningar, túlkun þeirra og framkvæmd, á
forræði fjármálaráðherra. Ég hef þó að
sjálfsögðu fylgst með framgangi mála. Ég
fæ ekki betur séð en undantekningalítið eða
undantekningalaust sé þegar orðinn veru-
legur ávinningur af þessu fyrirkomulagi,
m.a. í aukinni kostnaðarvitund. Þátttaka
skólastjórnenda og kennara í umræðum um
það hvernig fjárhagslegt svigrúm skóla
verði aukið eða hagkvæmni gætt er orðinn
sjálfsagður hlutur. Því er það ekki fyrst og
fremst spurning um hvernig skólameistarar
fóti sig heldur hvernig skólasamfélagið
bregst við í þessu umhverfi. Farsældin mun
felast í ábyrgðarkennd beggja aðila og ég er
nokkuð bjartsýnn um árangurinn.
keg
Viðta l
Framkvæmd kjarasamnings í fram-
haldsskólum er að hluta til háð vel-
vilja og áhuga þeirra sem halda um
stjórnvölinn í menntamálum þjóðar-
innar. Skólavarðan leitaði til Tómasar
Inga Olrich menntamálaráðherra til
að fá svör við nokkrum spurningum
varðandi fjármögnun þessa skóla-
stigs.
Farsældin felst
í ábyrgðarkennd beggja
13
„Engum blandast heldur hugur um að íbúaþróun og byggðamál eru nátengd menntamálum og
möguleikum fólks til þess að sjá börnum sínum og sjálfu sér fyrir góðri menntun,“ segir Tómas
Ingi Olrich. „Viðmið sem ekki ganga út frá þessu eru lítils virði að mínum dómi og allra leiða er
leitað til að finna jafnvægi í þessum efnum.“