Skólavarðan - 01.10.2002, Síða 27

Ungum körlum sem þurfa aðstoð hins opinbera hefur fjölgað
verulega á undanförnum mánuðum. Hér er um að ræða
menn, rétt skriðna yfir tvítugt, sem eru í þeirri stöðu að vera
atvinnulausir og geta því ekki framfleytt sér. Ástæður fyrir
vandræðum þessara manna eru ýmsar og verða ekki tíundaðar
hér. Þeir hafa ákaflega veika stöðu á vinnumarkaði og um leið
og harðnar á dalnum missa þeir vinnuna. Þessi staða er mik-
ið áhyggjuefni og brýnt að leitað verði allra leiða til að styrkja
stöðu ungra karla þannig að þeir geti tekið fullan þátt í þeim
verkefnum sem fyrir liggja í þjóðfélaginu.
Ungir karlmenn lifa áhættusömu lífi. Hraðakstur, drykkja,
vímuefnaneysla, sjálfsvíg og ofbeldi eru frekar tengd þessum
þjóðfélagshópi en öðrum. Afleiðingarnar eru of oft skelfi-
legar.
Það er eðlilegt að horft sé til skól-
anna þegar rætt er um vanda af þessu
tagi. Þessir drengir hafa allir varið tíu
árum ævi sinnar í grunnskóla en lík-
lega lítil skólaganga eftir það. Við
hljótum að spyrja okkur hvort allir fái
að njóta sín í grunnskólanum, byggja
upp sterka sjálfsmynd sem er okkur
öllum nauðsynleg? Ég leyfi mér að
fullyrða að ekki njóta allir sín í skólun-
um, skólinn er ekki fyrir alla. Þeim, sem láta illa, gera ekki
það sem þeir eiga að gera, leggja skólafélaga sína í einelti,
vinna skemmdarverk o.s.frv., líður ekki vel. Þeir finna sig
ekki í þeim verkefnum sem skólinn fær þeim. Þeir búa til sín
verkefni sjálfir og standa sig vel í þeim, en það eru einmitt
þessi andfélagslegu verkefni sem eru engan veginn grunnur
til að byggja á þegar út á vinnumarkað er komið. Það eru
helst strákar sem fylla þennan hóp, þeir eru sendir til skóla-
stjórans, hringt er heim til þeirra og kvartað undan þeim.
Þeir eru þekktir í skólanum og hverfinu, koma illa út á
mælistikum skólans og afrakstur þeirra af tíu ára veru í
grunnskólanum er harla lítill.
Þegar þessir piltar mættu í skólann í fyrsta skipti sex ára
gamlir voru þeir jafn eftirvæntingarfullir og aðrir. Þeir voru
jafn þyrstir í námið í grunnskólanum og allir hinir. En fljót-
lega fóru þeir að dragast aftur úr. Verkefnin höfðuðu ekki til
þeirra, voru of erfið og reyndu á þætti sem þeir voru ekki
góðir í. Þeir bjuggu vissulega yfir styrkleikum en þeir skiptu
engu í skólastarfi. Það er ömurlegt að mæta á hverjum degi í
tíu ár á vinnustað og þurfa að takast á við verkefni sem hvorki
höfða til manns né maður ræður við.
Allt of lengi hefur það viðhorf tíðkast að nám fari aðeins
fram með því að lesa og skrifa. Lenging skóladagsins og
skólaársins þýðir í hugum margra fleiri bækur, meira af blý-
öntum og lengri setur barna og unglinga við skólaborðið.
Raddir í þessum anda mátti gjörla heyra nú á dögunum þegar
skólinn var að byrja að loknu sumarleyfi. Bóknámsáherslur af
þessu tagi eru tímaskekkja og líklega einhver besta leið sem
við getum fundið til að búa til „lúsera“. Skólinn á að vera
skemmtilegur vinnustaður sem býður upp á fjölbreytt verk-
efni, sem reyna á margvíslega hæfileika, þannig að hver og
einn finni sig í því sem hann er að gera. Sérhver einstakling-
ur, strákur eða stelpa, verður að skynja mikilvægi sitt og
þeirra eiginleika sem hann býr yfir. Hver einasti nemandi á
að útskrifast úr grunnskólanum sem sigurvegari, með góða
umsögn og gott veganesti til framtíðar.
Nú má ekki skilja mig sem svo að skólinn eigi sök á þeirri
bágu stöðu sem hópur ungra manna er í og ég gat um í upp-
hafi þessarar greinar. En skólinn getur hins vegar lagt veru-
lega mikið af mörkum til þess að stuðla að því að fækki í þess-
um hópi. Fjölbreyttar kennsluaðferðir, fjölbreytt verkefni og
vinsamleg viðhorf eru lykilatriði.
Hafsteinn Karlsson
Höfundur er skólastjóri Salaskóla.
Smiðshöggið
30
Ungir karlmenn í bobba
Þegar þessir piltar mættu í skólann í fyrsta skipti sex ára gamlir voru
þeir jafn eftirvæntingarfullir og aðrir. Þeir voru jafn þyrstir í námið í
grunnskólanum og allir hinir. En fljótlega fóru þeir að dragast aftur úr.
Verkefnin höfðuðu ekki til þeirra, voru of erfið og reyndu á þætti sem
þeir voru ekki góðir í. Þeir bjuggu vissulega yfir styrkleikum en þeir
skiptu engu í skólastarfi. Það er ömurlegt að mæta á hverjum degi í tíu
ár á vinnustað og þurfa að takast á við verkefni sem hvorki höfða til
manns né maður ræður við.