Fréttablaðið - 28.11.2016, Blaðsíða 10

Thera°Pearl margnota
hita- og kælipúðarnir
eru hannaðir af læknum.
Thera°Pearl eru með ól
sem auðveldar meðferð
meðan á vinnu eða leik
stendur.
Jólagjöfin
í ár
ErlEnt Það gerist reglulega að fram
á sjónarsviðið spretta örríki sem
flest eiga það sameiginlegt að eng-
inn telur þau marktæk. Venjan er sú
að þau hverfi svo til jafn harðan og
þau birtast eða í síðasta lagi þegar
jarðvist stofnandans lýkur. Þó eru
dæmi um nokkur ríki sem lifa ágæt-
is lífi. Nægir í því samhengi að nefna
Kristjaníu, Sealand og Seborga.
Í fyrra var ríkið Liberland, sem
á hinu ástkæra ylhýra gæti kallast
Frjálsland, stofnað á landsvæði við
Dóná milli landamæra Króatíu og
Serbíu. Löngum hefur staðið deila á
milli Króatíu og Serbíu um hvernig
skuli skipta landinu við Dóná. Þegar
gamla Júgóslavía liðaðist í sundur
þurfti að skipta landinu upp á nýtt.
Þar á meðal er rúmlega 100 kíló-
metra löng leið meðfram Dóná.
Króatar hafa gert tilkall til sex
svæða á austurbakka árinnar en
Serbar telja sig ráða yfir þeim
svæðum. Á móti hafa Króatar eftir-
látið Serbum svæði við vesturbakk-
ann sem Serbar vilja ekki sjá því ef
Serbar tækju við svæðinu myndu
Króatar líta svo á að tillaga þeirra
hefði verið samþykkt. Þeir hafa á
móti látið landsvæðið sín megin
óafskipt til að fallast ekki á tillögur
Serba.
Blautur draumur frjálshyggju-
manna
Það var við þessar aðstæður sem
grundvöllur skapaðist fyrir stofnun
Frjálslands. Í apríl í fyrra fór hinn
tékkneski Vit Jedlicka á svæðið, lýsti
yfir stofnun Frjálslands og var sjálfur
kjörinn forseti af tveimur aðilum
sem með voru í för, kærustu sinni og
einu vitni. Álitu þau að sökum landa-
mæradeilunnar væri þarna á ferð sjö
ferkílómetra, rúmlega þrefalt Sel-
tjarnarnes, einskismannsland, terra
nullinus, og því stæði ekkert í vegi
þeirra að nema þar land líkt og Ing-
ólfur Arnarson nam Ísland forðum.
Frjálsland er ekki eina dæmið um
örríkið á svæðinu því tvö enn smærri
hafa sprottið fram á sjónarsviðið.
Samtímis stofnuninni var send út
fréttatilkynning um stofnun Frjáls-
lands. Þar segir meðal annars að
„markmið stofnenda ríkisins sé að
búa til nýtt ríki þar sem frjálst fólk
fær að blómstra án þess að ríkis-
valdið stjórni því með óþarfa skatt-
skyldu og reglusetningu“. Í manifestó
ríkisins kemur til að mynda fram að
það skuli vera herlaust, löggæsla
verði í höndum einstaklingsins og
engir verði þar skattarnir. Þess í stað
Hvað á að gera við fríríkið Liberland?
Liberland er lítið fríríki sem stofnað var á umdeildum bletti á landamærum Serbíu og Króatíu. Stofnandi þess er tékkneski frjálshyggju-
maðurinn Vit Jedlicka. Nokkur hundruð þúsund manns hafa sótt um ríkisborgararétt en alþjóðasamfélagið lætur sig engu varða.
Sealand (Bretland)
Úti fyrir ströndum er
mannvirki sem byggt
var á tímum heim-
styrjaldarinnar síðari
og stendur enn. Árið
1967 stofnaði Paddy
Roy Bates þar ríki. Það
hefur lifað til dagsins í dag og gaf
á sínum tíma út um 150 þúsund
vegabréf. Árið 2007
reyndi skrárskiptasíðan
PirateBay að kaupa ríkið
og gera þaðan út til að
forðast dómsmál í heima-
ríkinu Svíþjóð. Byggð
hefur verið á pallinum
frá stofnun en nú ræður Michael,
sonur Paddy, þar ríkjum.
Seborga (Ítalía)
Seborga er 300
manna bær skammt
frá Mónakó. Árið
1963 komst maður
að nafni Giorgio
Carbone, sem hafði
lesið yfir sig, að
þeirri niðurstöðu að
svæðið hefði aldrei orðið partur af
Ítalíu. Íbúar bæjarins
tóku undir mál-
flutning hans og árið
1995 samþykktu
þeir stjórnarskrá og
sögðu sig frá Ítalíu.
Carbone ríkti til
ársins 2009 en þá var
eftirmaður hans kjörinn.
Vit Jedlicka, for-
seti Liberlands.
Nordicphotos/AFp
muni það taka við frjálsum fram-
lögum frá þegnum landsins. Heil-
brigðiskerfi, sorphirða, samgöngur,
allt verður þetta drifið áfram af
einkaframtakinu eða í gegnum hóp-
fjármögnun íbúa. Öll bjúrókrasía er
fyrirlitin og eyðublöð óþörf. Viltu
giftast einhverjum? Til hamingju,
þið eruð hjón.
Fréttir af stofnun Frjálslands fóru
líkt og eldur í sinu um samfélags-
miðla og strax á fyrstu dögum þess
höfðu þúsundir sótt um ríkisborg-
ararétt. Allir geta sótt um ríkisfang
þar nema nasistar, kommúnistar
og fasistar. Umsóknir nema nú tæp-
lega hálfri milljón en aðeins nokkrir
tugir þúsunda munu hljóta ríkisfang
að lokum. Í ofanálag hafa margir lagt
fé í verkefnið. Frá stofnun hafa tæp-
lega 116 þúsund dollarar safnast
með frjálsum framlögum í gegnum
BitCoin en BitCoin er opinber gjald-
miðill landsins. Þá hefur annað eins
safnast í öðrum gjaldmiðlum. Alls
nemur það rúmlega 28 milljónum
króna miðað við núverandi gengi.
Alls ekkert grín
Því er sjaldnast tekið af mikilli
alvöru þegar einhver furðufuglinn
býr til fána, Wikipedia-síðu og lýsir
síðan yfir sjálfstæði lítillar land-
spildu þar sem hann sjálfur ræður
ríkjum. Frjálsland er engin undan-
tekning þó það njóti einhverrar hylli
á veraldarvefnum. Alþjóðasamfélag-
ið hefur sýnt stofnun Frjálslands
lítinn áhuga og Serbum er nokkuð
sama um það.
Jedlicka hefur þó sýnt það á
undanförum mánuðum að honum
er full alvara. Frjálsland hefur til
að mynda efnt til hugmyndasam-
keppni um hvernig skuli byggja á
svæðinu þegar þar að kemur. Sú
keppni laðaði að tillögur frá mörg-
um af þekktustu arkitektastofum
heims en sigurtillagan stefndi að því
að orkuþörf borgarinnar yrði svarað
með þörungum. Að auki hefur fjöldi
vegabréfa verið gefinn út fyrir þá
sem hlotið hafa ríkisborgararétt.
Króatía er eina ríkið sem stjórn-
völd hafa ekki hunsað Frjálsland
alfarið. Landamæraverðir vakta
svæðið og passa að enginn komist
þar inn. Jedlicka var eitt sinn stöðv-
aður þegar hann reyndi að komast
inn á svæðið og stóð til að sekta
hann fyrir verkið. Úr varð dómsmál
sem var að lokum vísað frá og sektin
felld niður þar sem dómstólar töldu
sig ekki hafa lögsögu til að dæma í
málinu.
Frá stofnun Frjálslands má færa
rök fyrir því að Jedlicka hafi það að
mörgu leiti ágætt. Sem forseti útóp-
íu anarkófrjálshyggjumanna hefur
hann farið í opinberar heimsóknir
víðsvegar um veröldina. Honum
hefur verið boðið að halda fyrirlestra
um tilraunina og hvernig hún hefur
á vissan hátt gengið vonum framar. Í
fyrirlestrunum hefur honum meðal
annars verið tíðrætt um hvernig
Frjálsland uppfylli nú nær öll skilyrði
sem Montevideo-sáttmálinn setur til
að teljast ríki. Við sáttmálann hefur
verið miðað í þjóðarétti en sam-
kvæmt honum þarf ríki varanlegan
íbúafjölda, skilgreint landsvæði,
stjórnvöld og getu til að stunda sam-
skipti við önnur ríki.
Hvað verður um Frjálsland getur
tíminn einn leitt í ljós en Jedlicka, og
sendiherrar hans í löndum um ver-
öld alla, munu í það minnsta halda
áfram að vinna með hag ríkisins að
leiðarljósi.
Frjálsland (Liberland)
Flatarmál: 7 km2
opinber tungumál: Enska og tékkneska
(hugmyndir hafa verið uppi um að þegar
fólk getur flutt á svæðið muni íbúar ætt-
leiða tilbúið tungumál sem enginn hefur
hingað til litið við)
Gjaldmiðill: BitCoin
Asgardia
Asgardia er eitt nýjasta örríkið. Upp á því
var stungið í síðasta mánuði af Igor Ashur-
beyli en síðan þá hefur rúmlega hálf millj-
ón sótt um ríkisfang. Enn sem komið er er
Asgardia aðeins hugmynd því það skortir
landsvæði. Markmið örríkisins er að þegar
mannkynið hefur að nema land út í hinum
stóra geimi þá verði sú nýlenduvæðing
friðsæl. Samkeppni um fána ríkisins
stendur nú yfir sem og umsókn þess um
aðild að Sameinuðu Þjóðunum.
Flest smáríki enda sem lítið annað en
grein á Wikipedia. Það er því ekki úr vegi
að rifja upp nokkur þau langlífustu og
áhugaverðustu. listinn er ekki tæmandi.
Jóhann Óli
Eiðsson
johannoli@frettabladid.is
2 8 . n ó v E m b E r 2 0 1 6 m Á n U D A G U r10 F r é t t i r ∙ F r é t t A b l A ð i ð
2
8
-1
1
-2
0
1
6

0
4
:3
9
F
B
0
5
6
s
_
P
0
5
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
0
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
B
7
3
-C
2
8
0
1
B
7
3
-C
1
4
4
1
B
7
3
-C
0
0
8
1
B
7
3
-B
E
C
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
7
A

F
B
0
5
6
s
_
2
7
_
1
1
_
2
0
1
C
M
Y
K