Dagblaðið Vísir - DV - 11.12.2015, Síða 20

Heimilisfang
Kringlan 4-12
6. hæð
103 Reykjavík
fréttaskot
512 70 70fr jál s t, ó Háð dag b l að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
aðalnúmer
ritstjórn
áskriftarsími
auglýsingar
sandkorn
20 Umræða
Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður og útgefandi: Björn Ingi Hrafnsson • Ritstjórar: Eggert Skúlason og Kolbrún Bergþórsdóttir
Viðskiptaritstjóri: Hörður Ægisson • Fréttastjórar: Baldur Guðmundsson og Einar Þór Sigurðsson • Umsjónarmaður innblaðs: Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
Framkvæmdastjóri : Steinn Kári Ragnarsson • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
Helgarblað 11.–14. desember 2015
Mér var sagt að starfa
ekki nálægt peningum
Það er ekkert grín
ef hestur fælist
Ég trúi
þessu varla
Gëzuar Krishtlindjet, Ólöf Nordal
Þórunn Elva Sveinsdóttir var látinn fjúka frá KFC fyrir að vera á sakaskrá. – dv.is Sverrir Sv. Sigurðarson hefur þróað lausnir til að venja dýr við flugeldum. – DVÁsta Kristín Andrésdóttir var sýknuð af ákæru um manndráp af gáleysi. – dv.is
F
lesta daga er ég sáttur við að
vera Íslendingur. Svo koma
dagar þar sem ég er stoltur af
því. En í gær, 10. desember,
skammaðist ég mín. Ég skammaðist
mín fyrir framkomu okkar í garð
fjögurra manna fjölskyldu frá Al­
baníu sem hafði leitað hælis á rúm­
góða landinu okkar.
Kastrijot Pepo og kona hans,
Xhulia, eiga tvö börn. Það eru þau
Kevi og Klea. Kevi litli er með slíms­
eigjusjúkdóm sem nauðsynlegt er að
meðhöndla. Hér á landi eru lyf, tæki
og tól til staðar til þess að eiga við
sjúkdóminn.
Þessi fjögurra manna fjölskylda
frá Albaníu var búin að koma sér fyrir
á Íslandi í von um skjól. Kastrijot var
kominn með vinnu og Kevi og Klea
voru komin á leikskóla. Þau vonuð­
ust eftir hæli hér á landi. Hvað hefði
verið fallegra í jólamánuðinum en sú
jólagjöf frá Íslendingum að bjóða þau
velkomin?
Í gær, 10. desember, var alþjóð­
legur dagur mannréttinda og einmitt
þann dag voru Kastrijot og fjölskylda
flutt úr landi. Þau vissu sem var að
búið var að skella öllum hurðum og
neita þeim um hæli. Þau gáfust upp.
Nokkru eftir miðnætti fór hópur lög­
reglumanna – á annan tug – að heim­
ili þeirra í Reykjavík og bar út töskur
og búslóð fjölskyldunnar. Þau fóru
svo af landi brott klukkan fjögur um
nóttina og var för heitið til Þýska­
lands og þaðan áfram til Albaníu. Þar
tekur við alger óvissa.
Af hverju er þetta gert í skjóli næt­
ur? Svo að fjölmiðlar nái ekki að fylgj­
ast með þessu óhæfuverki? Innan­
ríkisráðherra, Ólöf Nordal, hafði ekki
bein í nefinu til að standa með mann­
réttindum á sjálfum degi mann­
réttindanna. Eftir að hún tók þessa
ákvörðun hljóp hún í felur.
Kannski er þetta bara enn ein fjöl­
skyldan sem send er úr landi? En fyrir
Kevi litla, þriggja ára, sem flaug til
Þýskalands um miðja nótt jafngild­
ir þessi brottflutningur að öllum lík­
indum dauðadómi. Samkvæmt upp­
lýsingum sem leiðarahöfundur fékk
frá heilbrigðisstarfsmanni eru mjög
litlar líkur á því að Kevi geti lifað með
þessum sjúkdómi í Albaníu.
Ólöf Nordal hafði einstakt tæki­
færi í þessu máli til að vera leiðtogi.
Sýna mannúð, stjórnvisku og kær­
leik. Hún gat veitt þessu fólki hæli.
Það eru fordæmi fyrir því að ráð­
herra grípi inn í mál af þessu tagi. Í
stað þess að gera það, gerði Ólöf ná­
kvæmlega ekki neitt. Hún skýlir sér
bara á bak við kerfið sem segir að fjöl­
skyldurnar hafi sjálfar óskað eftir því
að fara á brott. Það sem vantar í þær
skýringar er að faðirinn hafði verið
sviptur atvinnuleyfi og sendur himin­
hár sjúkrahússreikningur.
Svona komum við Íslendingar
ekki fram. Það er sorglegt að horfa
upp á Útlendingastofnun og æðsta
yfirmann hennar ganga fram af svo
mikilli mannfyrirlitningu. Þau settu
blett á jólin.
Gleðileg jól á albönsku er: Gëzuar
Krishtlindjet. n
Samsæri ársins
Fjölmiðlar eru gefnir fyrir sam­
særiskenningar, en samsæri
ársins var þó eflaust afhjúpað
í vikunni, eða þannig, þegar
vefritið Kjarninn birti kenningu
þess efnis að 365 miðlar hefðu
haft mikið við í fréttaflutningi af
óveðrinu í byrjun vikunnar í því
skyni að sýna að fleiri en RÚV
geti sinnt slíkri almannaþjónustu
á válegum tímum.
Er þetta ekki í fyrsta sinn
sem Kjarninn tekur upp hansk­
ann fyrir Ríkisútvarpið í skrif­
um sínum, slíkt er raunar regla
fremur en hitt. Enda hefur á það
verið bent að nokkrir starfsmenn
Kjarnans séu einnig pistlahöf­
undar hjá RÚV og öfugt, auk þess
sem einn fréttamanna Ríkisút­
varpsins er hluthafi í Kjarnanum,
að sögn Viðskiptablaðsins.
Ólöf í vanda
Fljótt skipast veður í lofti í póli­
tíkinni. Það hefur Ólöf Nordal,
innan ríkisráðherra og varafor­
maður Sjálfstæðis­
flokksins, nú reynt
á eigin skinni.
Hún þótti með
betri stjórnmála­
mönnum flokks­
ins og naut vin­
sælda út fyrir raðir
hans. Einhverjir sáu hana jafnvel
fyrir sér sem vænlegan forsetak­
andídat. Brottvísun albanskrar
fjölskyldu frá landinu, sem harka­
lega og ómanneskjulega var að
staðið, hefur nú gert að verkum
að almenningsálitið hefur snúist
gegn Ólöfu og hún er harðlega
gagnrýnd fyrir að hafa ekkert að­
hafst í málinu. Vandséð er hvern­
ig Ólöf getur breytt þessari vondu
stöðu sinni. Telja má öruggt að
þrýstingur um forsetaframboð sé
nú úr sögunni.
Takk fyrir ekkert?
Björt Ólafsdóttir, þingmaður
Bjartrar framtíðar, gagnrýndi á
Alþingi í síðustu viku að „kvóta­
eigendur“ myndu ekki borga
nema 5,3 milljarða í veiðigjöld
árið 2015. „Það er óþolandi að
þjóðin fái engan skerf“ af vel­
gengni útvegarins,“ sagði Björt,
sem lauk ræðu sinni á orðunum:
„Ég segi bara: Takk fyrir ekkert.“
Áætluð veiðigjöld verða
reyndar 7,7 milljarðar fyrir fisk­
veiðiárið 2014–2015 og hækka í
9,4 milljarða tímabilið 2015–2016.
Heildargreiðslur útvegsfyrirtækja
til hins opinbera námu um 25
milljörðum í fyrra og höfðu þá
meira en tvöfaldast frá 2010. Sam­
tals hafa sjávarútvegsfyrirtæki
greitt um 100 milljarða í tekju­
skatt, veiðigjöld, tryggingagjald,
afla­ og eftirlitsgjöld á síðustu
fimm árum. Sumir myndu segja
að það væri meira en „ekkert.“
Varnir Íslands öflugri en Bandaríkjanna
Þ
egar alvarleg vá steðjar að
samfélögum fæst innsýn í
styrk innviða þeirra. Mörg­
um brá í brún þegar felli­
bylurinn Katrina gekk yfir
Bandaríkin árið 2005, hve vanmáttugt
helsta hernaðarveldi heims reyndist
vera frammi fyrir eyðileggingu af
völdum byljarins. George W. Bush,
þáverandi Bandaríkjaforseti þakkaði
og þáði utanaðkomandi aðstoð en
orkaði ekki einu sinni að þakka fyrir
tilboð Kúbu um að senda sveit lækna
til Lousiana sem hafði orðið verst úti
í óveðrinu. Voru kúbanskir læknar þó
allra best til þess fallnir vegna þjálf­
unar og reynslu að veita aðstoð við
þessar aðstæður. Þetta þótti forseta
ríkidæmisins ekki nógu góð skilaboð.
Vanmáttugt ríkidæmi
Oftar hefur það komið mönnum á
óvart hve vanmáttugar ríkustu þjóð­
ir reynast iðulega við erfiðar aðstæð­
ur af þessu tagi. Það hafa margir
Íslendingar sem upplifað hafa
náttúru hamfarir erlendis reynt á eig­
in skinni.
Það er nefnilega ekki það sama
að búa yfir tortímandi tækni í stríði
annars vegar og glíma við óvægin
náttúruöfl hins vegar. Þá skiptir máli
hversu öflug heilbrigðisþjónustan
er, almenna löggæslan og löggæslu­
tengd þjónusta á borð við sjúkra­
flutninga og brunavarnir. Áfram
mætti telja upp mikilvæga innviði,
raforkugeirann, vatnsveitur og að
sjálfsögðu samgöngukerfið. Það hef­
ur oft vakið furðu manna hve lítið má
fara úrskeiðis í Bandaríkjunum til að
rafmagn slái út á stórum svæðum.
Arðsemishugsun
dregur úr öryggi
Hverju sætir þetta? Gæti ástæðan
verið sú að þjónusta sem er
einkavædd og rekin með hagnað
einn að leiðarljósi, að undanteknum
einhverjum lágmarkskröfum sem
hið opinbera setur með regluverki,
sé líklegri til að vera berskjaldaðri
en starfsemi sem rekin er í almanna­
þágu einvörðungu og setur öryggi í
öndvegi umfram hagnað? Þetta er
að sjálfsögðu veruleikinn. Þegar það
síðan gerist – eins og gerðist í tíð
Bush, fyrrverandi Bandaríkjaforseta,
að dregið er úr hinu opinbera reglu­
verki – Bandaríkjamenn kalla það
„deregulation“ – þá minnkar öryggið
enn. Þetta er enginn áróður heldur
einfaldar beinharðar staðreyndir.
Landsbjörg er okkar varnarher
Hverjar eru þá varnir Íslands gegn
alvarlegri náttúruvá? Það eru fyrr­
greindir innviðir auk þess aðila sem
enn er ónefndur, björgunarsveitanna
okkar í Landsbjörg. Þær eru hinn
eigin legi íslenski varnarher ásamt
almennri löggæslu, heilbrigðisþjón­
ustu og annarri innviðaþjónustu.
Það var ánægjulegt að sjá sveitir
löggæslu og björgunarsveita, veður­
mælingamanna, Vegagerðarinnar
og heilbrigðisþjónustu samhæfa við­
brögð sín, fyrst í forvarnarskyni síðan
í viðbragðsþjónustu, þegar óveðrið
reið yfir fyrr í vikunni.
Vegagerðin og lærdómurinn af
Múlakvísl Eftirminnilegt er það þegar
brúna tók af Múlakvísl árið 2011, hve
skjótt Vegagerðin brást við. Komin
var ný bráðabirgðabrú viku eft­
ir hamfarirnar. Þetta hefði enginn
getað gert betur en íslenska Vega­
gerðin. Það leyfi ég mér að fullyrða.
Hvers vegna? Svarið er tvíþætt.
Vegagerðin hefur á að skipa heimsins
mestu sérfræðingum í brúarsmíð yfir
jökulár. Engir á byggðu bóli standa
þeim þar framar í því efni. Sérfræði­
þekkingunni er það svo nátengt að
Vegagerðin er jafnan við öllu búin
að bregðast við náttúruhamförum af
þessu tagi, með brúarefni, iðulega úr
mannvirkjum sem tekin hafa verið
niður, dreift víðs vegar um landið, allt
skilmerkilega skráð og auðveldlega
aðgengilegt þegar á þarf að halda.
Í einkavæðingarfári áratuganna
sitt hvoru megin við aldamótin mun­
aði minnstu að síðustu brúarflokkum
Vegagerðarinnar, annars vegar á Vík
og hins vegar á Hvammstanga, yrði
sagt upp störfum svo utanaðkom­
andi verktakar gætu tekið þessa
þjónustu einnig yfir.
Hættan er hins vegar sú þegar allri
kjarnaþjónustu Vegagerðarinnar af
þessari gerð er úthýst getur það hæg­
lega gerst að sérþekkingin glatist. Það
má ekki gerast.
Veitum ríkisstjórninni aðhald
Það er líka hugsun sem er þess
virði að velta fyrir sér, í ljósi þess
að núverandi ríkisstjórn vill garn­
an einkavæða innviði og mun ganga
eins langt í því efni og hún kemst upp
með, hvers virði það er að búa við
trausta innviði í samfélaginu; innviði
sem ekki eru undirseldir gróðamark­
miðum.
Það má ekki henda okkur að
varnir Íslands verði jafn ótraustar
og varnir Bandaríkjanna, höfuðvígis
markaðshyggjunnar. n
„Það er nefnilega
ekki það sama
að búa yfir tortímandi
tækni í stríði annars vegar
og glíma við óvægin
náttúru öfl hins vegar.
Ögmundur Jónasson
þingmaður Vinstri grænna
Kjallari
MyNd SigTryggur Ari
Farinn Kevi er ekki lengur á leikskólanum. Hann er á leið til Albaníu, þar sem erfitt verður
fyrir hann að lifa með sjúkdómi sínum. MyNd dV/AMg
Leiðari
Eggert Skúlason
eggert@dv.is
„Svona komum
við Íslendingar
ekki fram.