Dagblaðið Vísir - DV - 11.12.2015, Page 35

Helgarblað 11.–14. desember 2015 Fólk Viðtal 23
„Ég er götulögmaður“
Er fótbolti góður grunnur fyrir
lögfræðistörf? Hann hugsar sig ekki
um.
„Já.“ Enginn efi í hans huga.
Hann er kominn á flug. Sest fram
á stólinn og það glittir í fjólubláa
sokka – já, fjólubláa. Hann er í vesti
og með bindi. Flottur í tauinu, án
þess að vera uppstrílaður. Fjöldinn
allur af sólgleraugum prýðir einn
vegginn. Hann kann að meta vand-
aða hluti. Gleraugun hvíla öll á litl-
um hauskúpum. „Já. Ég er veikur
fyrir gleraugum.“
Nennir ekki neinu „bullshitti“
Hvernig lögmaður ertu? Ef til þín
leitar maður sem þekkir ekkert til
þín og er með mál sem hann vill
láta flytja, hvernig lýsir þú þér sem
lögmanni?
„Það fer náttúrlega eftir því
hvers konar mál væri um að ræða.
Mál sem varðaði brot gegn frið-
helgi einkalífs, ærumeiðingar eða
eitthvað tengt sakamálum, þá
myndi ég segja honum að þetta
væri mitt sérsvið og að við ættum
að geta unnið saman. Ég myndi
líka upplýsa hann um að ég þoli
ekki bullshit“, ég vil hafa allt uppi
á borðum og hrein og bein sam-
skipti. Menn þurfa að geta sagt ná-
kvæmlega það sem þeim finnst.
Loks myndi ég upplýsa hann um
að minn styrkleiki eða „forte“ er að
taka mál, skafa burt síðuspikið og
straumlínulaga það. Fara með það
fyrir dómstóla og flytja það vel. Ég
er góður málflytjandi.“
Af hverju þessi svið?
„Ég er í ýmsu og er eiginlega
svona „street lawyer,“ eða götulög-
fræðingur. Þetta hefur einhvern
veginn bara spilast svona. Svolítið
gerst af sjálfu sér. Ég er ekki með
neina sérmenntun á þessu sviðum.
Mér hefur hins vegar gengið vel
á þessu sviði og það leiðir til þess
að þú færð fleiri mál af svipuðum
toga. Þegar maður nær árangri þá
er gaman og þegar er gaman nær
maður árangri. Þetta nærist hvort
á öðru.“
Vilhjálmur viðurkennir að hann
hafi verið í mörgum umdeildum
málum sem hafa farið hátt í fréttum
og samfélaginu öllu.
Af hverju? Sækist þú eftir þeim?
Koma þau til þín? Gerir þú þau um-
deild?
„Ég sækist aldrei eftir málum.
Það var þekkt saga á sínum tíma
uppi á DV. Reynir Traustason hélt
því mikið á lofti að ég væri að sækja
mál út í bæ til flytja á hendur DV.
Þetta er bara kjaftæði. Ég hef aldrei
haft samband við aðila og boðist til
að taka að mér mál fyrir viðkom-
andi. Aldrei nokkurn tímann. Það
er stundum þannig að þessu um-
deildu mál rata inn á borð til mín.
Ég veit svo sem ekkert hvernig
þau berast til mín fyrr en einhver
hringir og spyr hvort ég vilji taka að
mér mál. Ég hef líka heyrt frá kol-
legunum, að þeir benda stundum á
mig varðandi ákveðnar tegundir af
málum. Þá held ég að þetta séu mál
sem kannski ekki allir treysta sér í.
Menn hafa kannski eitthvert hug-
boð um að Villi sé mögulega til í að
taka slaginn. Og ég er yfirleitt til í að
taka slaginn þegar mér finnst brotið
á mönnum.“ Ég spyr hvort hann sé
uppfullur af réttlætiskennd. Hann
játar því og viðurkennir um leið
að stundum hafi hún verið hon-
um fjötur um fót. „Þegar ég reiðist á
ég það til að verða öskuillur í mjög
stuttan tíma en er að sama skapi
fljótur niður aftur og ég er ekki lang-
rækinn. Helst reiðist ég við þær að-
stæður þegar réttlætiskennd minni
er misboðið eða réttindi eru brot-
in á umbjóðanda mínum. Þegar ég
sé það gerast til dæmis í umfjöllun
fjölmiðla, þá fjúka hanskarnir.“
Hefurðu einhvern tímann varið
mann sem þú veist að er sekur, en
þú fengið hann sýknaðan? „Nei.“
Myndirðu treysta þér í slíkt mál?
„Já. Tvímælalaust. Auðvitað fer
það þó eftir málinu og ég myndi
ekki gera það nema hafa kynnt mér
málið og málavöxtu.“ Vilhjálmur
útskýrir þetta betur og bendir á að
jafnvel þó að menn hafi gerst sek-
ir um einhverja refsiverða háttsemi
þá eigi þeir sér yfirleitt einhverjar
málsbætur sem er mikilvægt að
halda á lofti. Hann viðurkennir
reyndar að það sé ekki alltaf sem
menn eigi sér málsbætur. „Oftast er
það, en ekki alltaf.“
Ákæruvaldið ekkert lært
Við vendum kvæði okkar í kross.
Hrunmál hafa verið fyrirferðar-
mikil í íslensku réttarfari og dóm-
sölum undanfarin misseri. Hefurðu
skoðun á þessum málaflokki?
„Já. Ég hef skoðun á þessu. Mér
finnst þessi mál hafa tekið allt of
langan tíma. Ég tel að ákæruvaldið
hafi ekkert lært af fyrri efnahags-
brotamálum, svo sem Baugsmál-
inu. Ég held að menn hafi verið allt
of grimmir að ætla að velta við hverj-
um steini í öllum málum í staðinn
fyrir að taka stærstu málin og velja
út fjögur, fimm atriði og keyra þau í
gegn og fá niðurstöðu í þau mál. Það
er alveg skelfilegt fyrir fólk sem hef-
ur verið með réttarstöðu sakborn-
ings frá árinu 2008, jafnvel, og það er
ekki enn búið að ljúka þessum mál-
um í árslok 2015. Það er í raun ver-
ið að bæta við refsinguna bara vegna
tímalengdar rannsóknarinnar.“
En er þetta ekki krafa almenn-
ings? Vilhjálmur dregur djúpt and-
ann. Hann horfir hvasst fram.
„Jú, þarna komum við einmitt
að mjög athyglisverðum punkti.
Réttar vörslukerfið á ekki að stjórn-
ast af kröfum almennings. Hvorki
í málum sem tengjast hvítflibba-
glæpum eða almennum saka-
málum eins og til dæmis kyn-
ferðisbrotamálum. Mér finnst
ákveðnir aðilar í íslensku samfé-
lagi allt of gjarnir á að sveiflast í takt
með almenningsálitinu. Það er svo
einfalt og þægilegt að vera alltaf í
góða liðinu. Vera alltaf sá sem tek-
ur stöðu með almenningsálitinu og
vera í því að fordæma þá aðila sem
eru undir hamrinum hverju sinni.“
Grýttir bankamenn og
landflótta sakborningar
Hann bendir á að frá 2008 og fram til
dagsins í dag hafi bankamenn verið
í þessari stöðu. „Þeir þóttu óalandi
og óferjandi og mátti helst grýta þá
á götum úti.“ Vilhjálmur nefnir að
nú séu kynferðisbrotin á þessum
sama stað. „Við erum með tvo unga
menn sem voru teknir af lífi í Frétta-
blaðinu og í framhaldi af almenn-
ingi. Þeir eru nú landflótta í Noregi.
Ég tel allar líkur á að ríkissaksóknari
muni fella þeirra mál niður og að
það verði ekki ákært í þeim.“
Eftir fimm ár verða einhverjir
aðrir í sömu stöðu, óttast hann. Og
hann spyr; „Verða það íþróttamenn
eða blaðamenn eða einhver annar
hópur? Það er svo auðvelt að stilla
sér alltaf upp með meirihlutanum
og taka afstöðu gegn þeim sem er
liggjandi hverju sinni. Það er auð-
vitað mjög mikilvægt fyrir fólk að
standa í lappirnar og koma fram og
segja frá. Svona gerum við ekki.“
Ingibjörg Sólrún af öllum
Vilhjálmur vill ekki fara út í að
nefna hverjir þessir „ákveðnu
aðilar“ eru. En bendir á ýmsa sjálf-
skipaða álitsgjafa og alla þá sem
sitja við tölvuna heima við og halla
sér aftur og eru tilbúnir að hafa
skoðanir á hverju sem er. En stund-
um blöskrar honum. „Núna síðast,
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir af öll-
um. Hún tjáði sig um meint kyn-
ferðisbrot í Breiðholtinu þar sem
fimm ungir menn voru ákærð-
ir fyrir nauðgun. Þeir eru sýknaðir.
Reyndir dómarar í sakamálum af
báðum kynjum eru búnir að kryf-
ja málið, fara yfir öll gögn. Þeir eru
menntaðir í þessu og hafa áratuga
reynslu í svona málum. Þeir kom-
ast að þeirri niðurstöðu, sem ég
er algerlega sammála að það var
aldrei neinn möguleiki á að sak-
fella þessa menn. Við getum haft þá
skoðun sem við viljum á siðferðinu
og það er hvers og eins að gera það
upp við sig. En þá minni ég á að það
sem Bubba Morthens þykir gott og
gilt þykir Hauki frænda helst til villt.
Við sem samfélag getum ekki farið
að refsa mönnum fyrir það sem við
teljum siðferðisbresti.“
Vilhjálmi er misboðið þegar
hann ræðir dómstól götunnar. „Og
það er með ólíkindum að Ingibjörg
Sólrún Gísladóttir skuli treysta sér
til þess yfir kaffibolla í Istanbúl að
fella dóm yfir þessum mönnum
og kalla þá nauðgara.“ Hann hrist-
ir hausinn.
Alvöru blaðamenn eru brjálaðir
Talið berst aftur að einu um-
deildasta máli samtímans. Frétta-
flutningi Fréttablaðsins af meint-
um nauðgurum. Vilhjálmur
segir óábyrga blaðamennsku á for-
síðu blaðsins hafa kveikt bál með
þjóðinni. „Ég hef fyrir því öruggar
heimildir að stór hluti af alvöru
blaðamönnum á Fréttablaðinu og
365 miðlum sé alveg brjálaður út
af því hvernig Fréttablaðið og yfir-
menn blaðsins hafa haldið á þessu
máli. Það varð allt vitlaust á 365
þegar menn sáu hvernig blaðið setti
þetta fram. Skrifað af óreyndum
blaðamanni og aðstoðarritstjóri tók
ákvörðun um birtinguna. En það
er náttúrlega aðalvandamálið með
365 að samsteypan er ritstjórnar-
laus. Þess vegna gerast svona mis-
tök. Mogginn hefði aldrei gert
svona mistök.“
Vilhjálmi telur að mistakaröðinni
í þessu máli sé hvergi nærri lok-
ið þarna. Hann gagnrýnir harðlega
viðbrögð lögreglustjóra í málinu og
telur að þær stöllur lögreglustjóri og
aðstoðarmaður hans hafi hreinlega
skvett olíu á eldinn. Þar vitnar hann
til þess að þær lýstu því yfir að skoða
þyrfti betur ástæður fyrir því að ekki
var farið fram á gæsluvarðhald yfir
mönnunum tveimur. „Þær voru að
segja að hugsanlega hefði ekki ver-
ið tekin rétt lögfræðileg ákvörðun
um málið og um leið voru þær að
grafa undan eigin starfsmönnum
og stofnun. Það er vítavert. Alvöru
lögreglustjóri hefði bara komið
fram og sagt að búið væri að fara yfir
þetta mál og lagaskilyrði til að fara
fram á gæsluvarðhald hefðu ekki
verið til staðar. Punktur.“
Símon grimmi og eigendur
umræðunnar
Í ljósi þessa sem þú hefur verið að
segja – telur þú að embættismenn
séu hreinlega hræddir við um-
ræðuna? Vilhjálmur segir það ekki
spurningu. „Sagan sýnir okkur
Einn með stofu Villi Vill er með lögmannsstofu við Vatnsstíg. Stofan er svart hvít, kannski svipað og lögmaðurinn?„Ég hef fyrir
því öruggar
heimildir að stór
hluti af alvöru
blaðamönnum á
Fréttablaðinu og
365 miðlum sé
alveg brjálaður