Morgunblaðið - Sunnudagur - 04.12.2016, Blaðsíða 18

HANNYRÐIR
18 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4.12. 2016
A
rne Nerjordet og Car-
los Zachrison búa á
gömlum sveitabæ
sem þeir hafa gert
upp saman og er í
Fagernes, tæpa 200 km norðvestur
af Ósló. Þar snýst daglegt líf þeirra
um að hanna og prjóna fyrir bæk-
urnar sem þeir eru stöðugt að vinna
að, og taka upp prjóna-, hekl- og
föndurmyndbönd.
Þess á milli ferðast þeir á milli
landa til að halda prjónanámskeið,
kynna bækurnar sínar og halda
fyrirlestra um eigin verk og skand-
inavískar prjónahefðir, ekki síst
norskar. Undirrituð hitti hönnuðina
á prjónanámskeiði og fékk þá til að
gefa lesendum Morgunblaðsins upp-
skrift að nýrri jólakúlu.
Úr ólíkum áttum
Hvenær lærðuð þið að prjóna?
„Ég lærði að prjóna af ömmu
minni þegar ég var lítill. Við vökn-
uðum á morgnana, rákum kýrnar
upp í fjöll. Prjónuðum svo allan dag-
inn og rákum þær svo heim til að
mjólka þær áður en við fórum að
sofa,“ segir Arne og Carlos bætir
við: „Arne ólst upp á gömlum
sveitabæ sem hefur verið í eign fjöl-
skyldunnar síðan á 17. öld.“
„Já, ég hef mjög djúpar rætur í
norskri sveit og finnst það gott. Ég
veit hvar ég á heima.“
En þú, Carlos?
„Ég kem úr allt annari átt.
Mamma er spænsk og pabbi er
sænskur. Sjálfur fæddist ég í Bras-
ilíu, þar sem pabbi vann fyrir síma-
fyrirtækið Ericsson og sá um alla
Suður-Ameríku, þannig að ég hef
engar rætur neins staðar. Ég lærði
ekki sænsku fyrr en við fluttum
heim þegar ég var orðinn 13 ára.
Mamma prjónaði þegar það var
mjög vinsælt á níunda áratugnum.
Ég lærði smá hjá henni, en hafði ekki
mikinn áhuga. Svo lærði ég það aftur
í sænska skólakerfinu, en ég fékk
samt ekki áhuga. Það var svo Arne
sem þurfti að kenna mér aftur mörg-
um árum seinna þegar þetta fór að
skipta máli í hönnuninni okkar.“
Lærðuð þið hönnun?
„Ég lærði stjórnmálafræði og var
að vinna í IKEA í Beijing en fannst
það leiðinlegt. Ég fór í frí til vina
minna í Noregi og þar hitti ég
Arne.“
„Ég fór fyrst í listaskóla og lærði
svo garðyrkju, fór svo í landbún-
aðarskóla, lærði svo bókaband, síðan
grafíska hönnun, félagsmannfræði
og heimspeki … æ, ég vissi ekki
hvað ég vildi verða. Svo tók ég gráðu
í tískuhönnun og kenndi í fjögur ár í
franska tískuskólanum Esmod í
Ósló. Ég var búinn að fá vinnu í Jak-
arta í Indónesíu en þá hitti ég Car-
los. Við ákváðum að vera áfram í
Noregi, stofna fyrirtæki saman í
gömlum járnbrautarvagni og sjá
hvað myndi gerast.“
Prjónafatalínan sló í gegn
Þeir stofnuðu tískufyrirtæki árið
2002 með kvenfatnað og sýndu fötin
í París, New York og Kaupmanna-
höfn. Í fyrstu notuðu þeir textílefni í
fötin og prjónaskapurinn var bara
áhugamál.
„En fyrirtækið gekk ekki nógu
vel, allt í lagi svo sem, en við
ákváðum að breyta til. Þá hönnuðum
við bæði karlmannsföt og fylgihluti,
og að lokum eina fatalínu sem var
bara með prjónavörum og hún sló í
gegn. Þannig að frá árinu 2008 vor-
um við bara með prjónavörur,“ út-
skýrir Carlos og Arne bætir við að
þeir hafi hannað prjónafatalínu fyrir
verslanakeðjurnar Urban Outfitters
og Comme des Garcons.
„Það gekk mjög vel hjá okkur og
við fengum sífellt fleiri kúnna. Við
ákváðum samt að hætta því að við-
skiptaheimurinn breyttist eftir
hrunið árið 2008. Þótt kúnnarnir
væru fleiri urðu pantanirnar sífellt
minni, því búðirnar áttu í vandræð-
um. Þetta þýddi meira umsýslu fyrir
okkur, og annaðhvort urðum við að
ráða fleira fólk, sem yrði erfitt á
þessum viðkvæmu tímum, eða taka
okkur pásu, sem við ákváðum að
gera,“ segir Carlos.
„Það var mjög erfið ákvörðun,“
bætir Arne við.
„Já, svona tilfinningalega en ekki
kannski fjárhagslega af því að við
vorum byrjaðir á jólakúlunum,“ seg-
ir Carlos.
„Já, við höfðum prjónað jólakúlur
eitt árið, og svo þegar Rei Kawa-
kubo, eigandi Comme des Garcons,
bað um jólaskraut frá okkur þá sýnd-
um við henni kúlurnar. Hún pantaði
400 jólakúlur með 4 mismunandi
munstrum, sem við létum prjóna í
Perú. Svo fórum við til Parísar til að
sjá jólakúlurnar í búðarglugganum,
en það voru engar, því hún fílar ekki
gluggaútstillingar. Við fórum inn og
sáum að hver kúla var seld á 100 evr-
ur. Þá var engin ástæða til að halda í
fyrirtækið. Við settum bara upp búð
í húsinu okkar og seldum öll fötin
sem við áttum á lager. Síðan höfðum
við samband við bókaútgefanda og
hann var strax til í að gefa út jóla-
kúlubókina,“ segir Arne.
„Planið var að taka kannski frí frá
fyrirtækinu í eitt ár, en bókin okkar
Arne seldist svo vel og var þýdd á
svo mörg tungumál að það varð ekki
aftur snúið.“
„Já, þessar jólakúlur breyttu lífi
okkar,“ segir Arne.
Prjónauppskrift á
rauðvínsflösku
Að sögn Carlosar hafa þeir mikinn
áhuga á prjónamenningu og prjóna-
hefðum. „Sem hönnuðir viljum við
búa til eitthvað nýtt upp úr þeim.
Það er mjög áhugavert að taka í
sundur munstur og byggja þau aftur
upp, og okkur finnst mjög gaman að
setja alls konar norskt munstur á
jólakúlurnar. Á uppáhaldskúlunni
minni er röð af fólki sem helst í
hendur. Þetta munstur var upp-
haflega framan á gamalli peysu, en
svo þegar við settum það á jólakúl-
una er eins og fólkið sé að dansa
hringdans, sem maður tengir strax
við jólin. Þannig að á jólakúlunum
eru munstur sem við setjum fram á
nýjan hátt og gefum nýja merk-
ingu.“
Arne bætir við að munstrin séu þó
ekki bara norsk, heldur alls staðar
að úr Skandinavíu. „Þau passa öll vel
við jólin, en sum eru gömul trúarleg
tákn. Svo hönnum við líka ný munst-
ur í anda jólanna. Þetta er sambland
af gömlu og nýju.“
Það eru 55 kúlur í bókinni sem þið
gáfuð út.
„Já, en það hefðu getað verið 555
munstur, því þegar maður byrjar á
svona verkefni þá endar það aldrei.
Maður er alltaf að fá hugmyndir,“
segir Carlos.
Jólakúlurnar hafa undið upp á sig
hjá þeim því þeir hafa einnig gert
jóladagatöl með 24 kúlum bæði fyrir
jólin 2015 og aftur 2016, sem eru
minni en jólakúlurnar í bókinni. Svo
eru þeir einnig með sitt eigið jóla-
rauðvín, „Arne og Carlos Rød
Hyggevin“, sem er alltaf mjög vin-
sælt. Á flöskunni er alltaf munstur
af jólakúlu og sumir safna flösk-
unum og prjóna allar kúlurnar.
En er ný bók á leiðinni?
„Já, það er komin út ný bók í Nor-
egi með litlum skrautfuglum sem
eru innblásnir af garðinum okkar og
vorinu. Núna eru við annars mest að
vinna með nýja sokkagarnið okkar.
Það er Regia-sokkagarn en við
hönnum litina og litsamsetning-
arnar,“ segir Carlos.
„Já, Regia eru með eina Arne og
Carlos-línu og svo aðra línu frá
ítalska prjónahönnuðinum Kaffe
Fassett.“
Bara garn eftir karlhönn-
uði …hm … Ég veit um kven-
prjónahönnuði sem eru fúlir út í
karlprjónahönnuði og segja þá fá at-
hygli bara af því að þeir séu karlar.
„Ha, ha, við höfum oft fengið að
heyra það. Kvenhönnuðir í Noregi
segja að ef þær myndu gefa út okkar
bækur myndu þær ekki selja næst-
um eins mikið og við gerum,“ segir
Arne í léttum tón.
„Það er ekki nóg að vera karlkyns.
Maður verður að hafa hæfileika líka
til að selja,“ segir Carlos.
„Mörgum eldri konum finnst við
sætir og kaupa þess vegna bæk-
urnar,“ segir Arne og hlær dátt.
„Það er þá bara plús, en ekki nóg til
að selja vel,“ segir Carlos og brosir.
Friðsæl jól og engar gjafir
Eruð þið miklir jólakarlar?
„Já, aðallega Arne, honum finnst
svo gaman að skreyta.“
„Við skreytum samt ekki mikið.
Við Carlos gerum eitthvað smá á að-
ventunni og svo skreytum við jóla-
tréð 23. des.“
„En erum samt með tvö tré. Eitt
uppi og eitt niðri. Ég elska líka jólin,
en það er Arne sem er með jólagenið
í sér.“
„Já, þegar ég var lítill voru jólin
svo notalegur tími. Hestarnir drógu
okkur á sleðunum í fjölskylduboðin.“
Bara eins og á 18. öld?
„Ég ólst þannig upp. Það var allt
mjög gamaldags hjá okkur. Við áttum
risastóra fjölskyldu og allt snerist um
að skreyta, borða og vera hljóður og
friðsæll. Og við Carlos gerum það
sama í dag. Höldum upp á jólin með
því að sitja við arininn og lesa, fara á
skíði, ekkert stress og engar gjafir,
mér finnst þær hræðilegar. Við gef-
um bara börnunum í fjölskyldunni.“
Búið þið gjafirnar til handa þeim?
„Nei, við erum alltof uppteknir við
að prjóna fyrir bækurnar sem við er-
um að vinna að,“ segir Carlos.
En hafið þið ekki hannað fleira
jólaskraut en jólakúlurnar?
„Jú, við gerðum engla úr afgangs-
efni og tölum sem við áttum, af því
að krakkar úr fjölskyldunni voru að
koma í heimsókn og vildu föndra.
Það endaði svo á því að foreldrarnir
voru farnir að föndra líka og orðnir
æstari en börnin. Það er alltaf þann-
ig,“ segir Carlos og hlær.
„Svo höfum við sett tölur á vír eða
perlur og skreytt með glimmeri. Það
lítur úr eins og mjög gamalt jóla-
skraut. Það eru myndbönd á heima-
síðunni okkar með jólaskrauti sem
við höfum gert. Líka heklaðar gla-
Jólakúlurnar
breyttu lífi okkar
Prjónahönnuðirnir Arne og Carlos eru vel þekktir hér á landi meðal prjóna-
fólks, en Forlagið hefur gefið út tvær bækur eftir þá. Færri vita að þeir byrj-
uðu á því að stofna tískufyrirtæki með kvenfatnað og lítil jólakúla gerði það
að verkum að þeir sneru sér alfarið að prjónunum.
Hildur Loftsdóttir hildurl@mbl.is