Morgunblaðið - 12.12.2016, Page 26

26 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 12. DESEMBER 2016
Mest seldu ofnar
á Norðurlöndum
LJÓÐLIST
Skapti Hallgrímsson
skapti@mbl.is
Guðmundur Karl Brynjarsson,
sóknarprestur í Lindakirkju í Kópa-
vogi, fékk snemma árs hugmynd að
ljóðabók. „Ýmislegt leitaði á hugann,
lét mig ekki í friði og mér fannst ég
þurfa að gera eitthvað með það,“
segir Guðmundur Karl í samtali við
Morgunblaðið. Bókin er orðin að
veruleika, Guðmundur kallar hana
Hvolf og þar er einu og öðru einmitt
snúið á hvolf, m.a. bókinni sjálfri!
„Bókin er ekki til þess að reisa
mér einhvers konar bautastein en ég
held reyndar að ekki hafi verið mikið
gert af svona ljóðum fyrr, þótt auð-
vitað sé ekkert nýtt undir sólinni.“
Byrjaði með Jónasi
Fyrsta ljóðið sem Guðmundur
samdi fyrir bókina er um Jónas.
„Margir þekkja Jónas, gaurinn sem
hvalurinn gleypti og fólk tengir oft
við. Hann hafði mikilvægu hlutverki
að gegna sem honum þótti þó alls
ekki spennandi og reyndi að flýja, en
kveikjan að ljóðinu var ruslakarl
sem ég sá fyrr á árinu; mér fannst
hann einskonar Jónas í hvalnum;
sinnir nauðsynlegu starfi en var ekki
upptekinn af því hve mikilvægt það
er fyrir samfélagið; virkaði ósáttur
eins og Jónas við sitt hlutskipti.
Ég sá ruslabílinn fyrir mér eins og
hvalinn sem kom, gleypti Jónas og
sendi til vinnu.“
Guðmundur segir hugmyndina
ekki hafa stokkið fram alskapaða
heldur þróast smám saman, til dæm-
is það að hafa himnu utan um bókina.
„Mér er sagt að bókin sjálf sé í raun
eitt aukaljóð. Himnan sem þarf að
rífa af er partur af þessu öllu og
tengir saman fyrst ljóð bókarinnar
og það síðasta. Himna er tengd fæð-
ingunni og lifnar í raun við þegar
himnan rifnar og maður fer að lesa.“
Ljóðin eru öðrum þræði trúarleg
og töluvert vísað í Gamla testament-
ið – til Jónasar í hvalnum og margra
fleiri.
„Trúarleg já, en samt er hvergi
minnst á Guð,“ segir Guðmundur
Karl. „Ég hef gaman af því að hvolfa
nokkrum persónum úr Gamla testa-
mentinu yfir okkur, persónum sem
takast á við lífið, og svo bæti ég við
alls konar sjálfsskoðun, minn-
ingaleifum og draumum.“
Hann segir ljóðin glímu við hin
hinstu rök, við mannlega bresti, þar
á meðal sína eigin.
„Ég er mikill Gamla testamentis
karl, hef gaman af sögunum og
finnst persónurnar mjög skemmti-
legar. Ýmis minni þaðan hafa haft
áhrif á bókmenntaarf okkar og
skáldskap samtímans; þetta er æva-
fornt en samt svo nýtt og ferskt. Hve
oft höfum við heyrt í dægurlagatext-
um, sérstaklega á ensku, talað um
Writing on the wall? Það er sótt
beint í Daníelsbók, þar sem konung-
urinn sér skriftina á veggnum og
Daníel ræður fyrir hann: Nú eru
dagar þínir taldir! Ég fattaði reynd-
ar ekki tenginguna fyrr en ég las
söguna um Daníel. Þetta sést ótrú-
lega oft í dægurlagatextum en ég er
ekki viss um að höfundarnir geri sér
grein fyrir tengingunni.“
Guðmundur Karl tileinkar Daníel
og þessari sögu eitt ljóð í bókinni
Hey, Daníel!
Þrisvar í röð
hefur mig dreymt
svífandi spreybrúsa
úðandi orðum sem ég skil ekki
og jafn oft hrokkið upp
með andfælum og kvíða.
Þegar ég vaknaði í morgun
og dró gluggatjöldin frá
sá ég þau skrifuð í skýin.
„Ég hef gaman af því að hafa ljóð-
in dálítið opin; ég vil ekki tyggja
upplýsingar ofan í fólk um hvað ég
er nákvæmlega að meina og hef
strax heyrt túlkanir á ljóðunum sem
mér hafði ekki dottið í hug! Mér
finnst skemmtilegt þegar eitthvað
nýtt sprettur af ljóðinu.
Einn vinur vinn grínaðist reyndar
með það um daginn að næst þyrfti ég
að gefa út skýringarit fyrir bókina!
Það er reyndar athyglisvert hve
fólk skilur ljóðin ólíkt, eftir því hvort
það er handgengið heimi Gamla
testamentisins eða ekki.“
Annað dæmi úr Gamla testament-
inu er sagan af Rut og Naomi.
„Margir hafa sungið um Rut í sunnu-
dagaskólanum, en fáir vita líklega
hvað býr að baki. „Hún tók að sér
aldraða tengdamóður sína sem var
útlend; ég tengi hana hér inn í nú-
tímann, með flóttamennina okkar í
huga.“
Rut og Naomi
eru alsælar
með félagslegu íbúðina.
Sú gamla er dugleg að bjarga sér
í nýju landi og fer alein í búðina
meðan sú yngri skúrar skrifstofur.
„Ég leik mér líka með Faraó, sem
stendur fyrir valdhafann sem lætur
ekki segjast, hvað sem tautar. Þann-
ig er reyndar ekki bara valdhafinn
því svona er maður oft sjálfur. Vill
ekki alltaf bekenna það sem er aug-
ljóst og maður ætti að taka mark á.“
Guðmundur hefur verið þjónandi
prestur í Lindasókn í Kópavogi síð-
an 2002, frá því sóknin varð að
prestakalli.
Guðmundur Karl situr í bygg-
inganefnd Lindakirkju, sem ekki er
enn fullbyggð. „Það er líka dásam-
legt að fá að skipta sér af kirkju-
byggingunni,“ segir hann.
„Sex fyrstu árin var vinnustaður
minn í litlu húsi sem er byggt með
sama sniði og færanlegar kennslu-
stofur og ég messaði fyrst í matsal
Lindaskóla og svo Salaskóla. Þetta
er draumaprestakall fyrir mig og
ómetanlegt að fá að byrja þar sem
ekkert var; þar sem enginn getur
sagt við mig: Svona hefur þetta alltaf
verið!“
Hann var sem sagt svo heppinn að
hafa ekki einungis fengið að taka
þátt í að byggja veggi kirkjunnar
heldur sjálft kirkjustarfið frá
grunni. „Starfið snýst auðvitað fyrst
og fremst um fólkið og hér er margt
frábært fólk til samstarfs; starfið
byggist á því að margir komi að og
hér eru ótrúlega margir sjálf-
boðaliðar sem taka að sér ólíkleg-
ustu störf í kirkjunni.“
Guðmundur Karl er Keflvíkingur í
húð og hár. Þegar spurt er hvort
hugurinn hafi hneigst snemma til
trúar og jafnvel preststarfa svarar
hann ákveðið: „Nei, nei, nei. Og það
er einmitt mjög skondið þegar ég
hitti gamla sveitunga að margir
nefna að þeim hefði aldrei dottið í
hug að ég yrði prestur því ég hefði
verið svo skrautlegur á yngri árum!
Til að gera langa sögu stutta þá
áttaði ég mig á því um tvítugt að ég
hafði ekki stjórn á aðstæðum í mínu
lífi sem ég vildi hafa stjórn á; að ég
gat ekki allt einn. Segja má að ég
hafi þá opnað fyrir þá bylgjulengd að
guð væri til og leitaði hans hjálpar.
Ég fór ekki í neina meðferð en það
urðu umskipti sem komu öllum í
opna skjöldu – ekki síst mér.“
Hann varð strax virkur í kristi-
legu starfi, hjá KFUM og K í Kefla-
vík, og var í nokkur ár. „Þegar ég
lauk stúdentsprófi var ég svo einn
vetur í Noregi og fór síðan í guð-
fræðideildina þegar ég kom aftur
heim, að verða 25 ára. Ég lauk nefni-
lega ekki stúdentsprófi fyrr en 22
ára; framan af námi virtist ég halda
að ég væri í framhaldskólanum mér
og öðrum til skemmtunar!“
Ein ástæða þess að Guðmundur
Minningar,
draumar og
sjálfsskoðun
 Séra Guðmundur Karl Brynjarsson er
gamall pönkari úr Keflavík, semur lög
og texta og sendir nú frá sér ljóðabók
Fornt en ferskt Ég er mikill Gamla testamentis karl,
hef gaman af sögunum og finnst persónurnar mjög
skemmtilegar, segir séra Guðmundur Karl Brynjarsson.
» Þeir sem þekkjatónlistina mína úr
kirkjunni urðu undrandi
að heyra pönkið og
gömlu vinunum úr
Keflavík kom það nýja
mjög á óvart.