Framfari - 22.02.1879, Blaðsíða 1

Fra Nordurferd
IV oidenskjSIds.
pab er pegar kuunugt af Framfara, ab
liinn ssenski fullhugi, professor Nordenskjuld :etl-
abi i sumar ab sigla uorbur i huf til a?) kom-
ast sjdleibis gegnum hafib fyrir norban Asiu og
subur 1 Kyrrahaf. Hanu lijelt af stab eins og
lab var fyrir gjdrt a gufuskipinu ,,Vega“ 10 ag.
fra Gautaborg. Rjett eptir mibjan okt. kom lirab-
1'rjett fra honum til Gautaborgar dags. 27. ag.
og var liann pa kominn austur fyrir Cap Tjelju-
skin, sem er nyrbsti oddinn a Asfu og nair ab
78. stigi norbl. br. par liggur halfeyja ein mik-
il norbur i hafib fra meginlandi Aslu, og norb-
austuroddinn er htifbimi Tjeljuskin. pegar
hrabfrjettin er dagsett, var liann komin austur
ab myuninu a iljdtinu Lena, sem er eitt af storfijdt-
imi peiin, ei l'ellur norbur um Siberiu fit i fs -
hafib og hafbi harm ekki hindrast ab teljandi
vaeri af is allri peirri leib. paban kvabst
harm pegar aetla ab lialda afrarn austur ab Be-
hringssundi, og gegnum pab til Japan; baerinn
Yokdbama 1 pvi rlki var cinn af afangastlibvum
bans. Nordenskjdld lialbi pannig a 17 doguin
siglt fyrir nyrbsta odda Aslu og austur ab Lena-
tljoti, og er liann liinn fyrsti cr farib liefir pa
sjdieib. Milli Lena og Buhringssunds liefir par
a m6ti abur verib siglt. Sumarib hafbi verib
dvanaiega milt, svo ferbin norbaustur uni Tjelju-
skin lri'.fba hafbi gengib jafnvel betur en bfiist
var vib. Hafib var neestum islaust ab sja aust-
ur um fra Lena-fljdti. pegar Nordenskjolds sendi
lirabfrjettina, sem varb ab berast tnorg pfisund
■0 lnilur eptir pjobvegum subur til baejarins Irkutsk
og na par 1 frjettaprabinn. Seinna kom brjef fra
prof. Nordenskj-.ld dags. 27. ag. vib mynnib a
Lena. Brjefib stabfestir, ab allt liafi gengib vel
allt pangab^til og fram yfir vonir. Eptir rannsdkn-
um, er liann gjdrbi a hita Norburhafsins aetlar
Nordenskjuld, ab pab sje ekki meira af is vib
liorburstrfind Siberiu seint a sumrin, en t. d. um
mitt sumar i Hvita hafinu, er skerst ur lshafinu
inn 1 Rfissland; pessu veldur hib mikla htyja vatn,
■ er stdrtljdt pau, er falla norbur um Siberiu (Ob,
Jenesei og Lena) ilytja ab sunnan og fit til liafs
Ci sumrin. Hann prdfabi vatnib og faun ab pab
sanianstob af 1 liluta af sjavarvsitni m6ti 2 hint
um af fersku vatni. pab pykir sannab, ab hlyr
og ekki nijeg saltur stiaumur a yfirborbinu gangi
fra irfynnununi a fljdtunum Ob og Jenesei fyrst
inebfiam strfindinni i norbaustur att og siban vib
sunning jarbarinnar til austurs. Abrir samkynja
straumar myndast vib franirensli ynisra annara
lljdta, er falla norbur uni Siberiu til liafs, pvi
vatnib i peim verbur volgt, vegna pcss ab sumar
liitar eru svo ijarska iniklir, pdtt sumarib sje stutt.
og verbur hafib pannig na;r islaust niebfrani
strbndinni um stuttan tirna af arinu. Norden-
skjold liefir fundib, ab uppdraittir yfir nor&ur-
strciid Siberiu eru nij6g skakkir, og muiiu peir
Vafalaust verba bsettir eptir pessa norburfur. A
leib sinni liefir Nordenskjold iundib margt inerki.
legt. Eitt af pvi er einskonar gulur sandur,
sem hann fann einn dag a isnum. Sandkornin
eru kristallar nokkur ,,millimeter“ ab pver-
inali, pegar hann skrifabi brjefib, hafbi liann ekki
haft tima til ab prdfa pau nakvaimlega, en par-
eb hann er frdbur steinafrsebingur, sa hann peg-
ar, ab petta var engin venjuleg jarb- eba steina-
tegund, sem finnst a eba i jorbu, heldur ef til
vill eitthvert efni, sem liefir myndast ur sjavar-
vatninu Og fengib kristallalfigun. — En siban frjett-
1st lengi ekkert af honum, og hafa verib yinsar getur
Um, hvab valda mundi. Mabur einn, sem vit
hefir a, ab nafni E. Normanu, »em er yfirloringi
[premier leuieuaiit i sjolibi Dana] hefir fyrir nokkru
reynt ab leysa gatuna,Sog setjuni vjcr lijer hib
helsta af pvi, senv hann segir.
,.pab er liu engum vafa bundib, ab Norden-
skjold liefir ekki orbib ab von sinni, ab geta
kornist fra Atlantshafi til Kyrrahafs a einu sumri,
pvi pa hefbi hann latib heyra fra sjer fra ein-
liverri hofn austanvert a Asiu, en hnfi honum
ekki heppnast ab na til Behringssunds fyrir lok
oktdberman. hefir orbib alveg dniugulegt ab
komast pangab fir pvi pab ar. pab eru oil
likindi til, ab peir norburfarar sitji fastir i isnum.
Norburishafib er fullt af is; a sumrin er fsinn
einungis pynnri og jakarnir meira sundurlausir,
en hann tekur po upp jafnmikib ummal a yfirborbi
vatnsins. pegar pessvegna heyrist ab isinn i
eitt skipti sje minni a einhverjum stobvum en
ella, kemur pab fremur til af pvi, ab hann hefir
hrakisl paban fyrir vindi til annars stabrr, heldur
en ab liann hafi brabnab ab mun, pessvegna -peg-
ar hann minnkar a einum stab, eykst hann ab
sama skapi a tibrfim. Eptir frjettum. sem komib
hafa meb norskum veibimonnum auk pess sem
frjettst hefir fra Norden.skjdld sjalfum, hefir Kariska
hafib og yfir hiifub hafib fyrir noiban vesturhluta
Siberiu verib ovanalega islaust. en po er pess
ekki getib ab veturinn eba sumarib i Vestur-
Siberiu hafi verib frostaminni en venjulega. pab
er pvi ekki dliklegt. ab ^isinn hafi rekib i norb-
ur og austur att. pannig ilia letla ab pab, sem
greiddi ferbina i fyrstu, liafi orbib til ab stobva
liana slbar.
Nordenskjold liugbi liinu versta afiokib,
pegar hann hefbi farib fyrir Tjeljuskin-hofba. par
hafbi enginn mabur siglt um abur; hann hefir
pessvegna ef til vill aulab erfibleikana vib ab
komast lengra afram minni en peir hafa reynst.
Hafib fra mynni Kolyina-fljdts til Behrings-suuds
hefir nb-eins einu sinni verib siglt um, pab gjorbi
Kosakkinn, Semen Deshnevv arib 18-18. Hann
hafbi 7 skip til farar, og 6 peirra fdrust.. og mest-
ur hluti manna lians tyndi liii. Ekkert skip hefir
verib eins vel bfiib ab ollum goguum og naub-
synjum og ,,Vega“, en mun p6 veita fullorb-
ugt. Ab likiudum situr Nordenskjuld nu meb
fjeluguni sinura i vetiarhufn, par sem hann get-
ur meb gdbu nidti hebib til mesta suinars. Yera
kann og ab liann hafi af asettu rabi fastrabib ab
dvelja vetrarlangt i lshafinu, til ab geta gjdrt
ymsar rannsoknir, sem hanu liefir, ef til vill, ekki
viljab missa af, enda var skipib biiib vistum til
2 ara, og kolforbinn var upphafiega svo mikill
ab hann atti ab nsegja fra Tromso, sem er norb-
antil i Norvegi, til Kyrrahafs, en nu hafbi
Nordenskjuld ab nyju byrgt sig ab kolum vib
mynnib a iljdtinu Jenesei, pegar pribjungi lcib-
arinuar var lokib.
En nu er bin langa heimskautandtt komin,
og sdlin rennur ekki framar upp fyr en 1 vor,
en pdtt peir Nordenskjuld sjeu an sdlarljdssins,
munu peir hafa nog ab gjdra, til ab stytta sjer
stundir vib, nil. vib ab skoba og prdfa allt pab,
sem peir liaia fundib og safnab a ferbinni. sem
og gjdra ytarlegri rannsoknir o. s. frv. Vib skyr-
bjug, sem einkum er liaitt vib i heimskautakuld-
anum, liCfbu peir kruptug mebul. svo varla parf
ab dttast ab heilsu peirra sje haitta biiin“.
1 nisir hafa po verib a thru uiali, sumir
setlubu ab Nordenskjold mundi sitja eiiihversstab
ar fastur meb skip sitt i isnum norburfra, og sum-
ir ab hann kynni ab hafa farist par og allir
bans menu. Nu hefir loks komib hrabfrjett fra
Pjetursborg seint f januar. sem leysti gatuna til
fulls. Eptir henni liofbu areibanlegar frjett-
ir komib fra stjdrninni i Austur-Siberlu, ab Vega i
skip Nordenskjolds laegi fast i isnum Q.".rutin mil-
ur fra Austur-hdfba (East Cape), sem er vib
Behringssund. Yfirvdldunum i Irkutsk var liobib
ab senda honum pegar f stab niamihjalp og skora
a innlenda menu ab leggja til nsegan mannafla,
sleba, hreindyr og hunda til ferbarinnar, siban var
lialdib af stab sem hrabast til hjalpar vib pa Norden-
skjold. en pd dttubust menu, ab hjalpin mundi
kotrm of seint. Skdmniu slbar atti nissneskt her-
skip fra lierskipastubvum Riissa vib Kyrrahaf,
ab lialda til Behrings-sunds, og leitast vib ab na
Vega ut fir isnum eba Ilytja hurt skipshtifninn,
og mun pab vera komib norbur pangab nu.
f TALI A SEM MIDJARDAHVELDI.
Fyrir skdmniu neitabi konsul ftaliu a cynui
Cyprus, ab gefa upp vib Englendinga pau void
og einkarjettindi, sem hann hafbi i lidndum, meb-
an eyjan var undir ytirrabum Tyrkja, og kvabst
hafa rjett til ab gegna emhsetti sinu sem kon-
sul, an pess ab fii viburkenningu Englands fyrir
erindisbrjefi sinu. Stjdrnin a ftaliu stendur natt-
firlega bakvib, pdtt pab komi ekki skyrt eba
beinlinis fram, og pykir pvi ekki dliklegt ab
yfirrabum Englendinga. ekki einungis a Kipurey.
heldur og a Mibjarbarhafinu muni meban stend-
ur u peim stdrraebum, sem England heiir fyrir
stai'ni, einkum nil i slikmn vandraebum, er dynja
yfir landib sjall't, vera hwtta bfiin af ftaliu.
Italia hefir hefir f tn'irg ar sjeb ofsjdnum yfir
uppgangi Englands og valdavexti pess a Mib-
jarbarhafnfu, og mi vib tdku Kipureyjar (Cyprus)
og verndunarsamnings Englands vib Tyrkja lfisti
stjdrnin Oanaegju sinni yfir abf: rum Englands, hdf «
mals vib bin stdrveldin fitaf pessu. og fylgdi
pvi fast fram, ab hfin hefbi engu sibur en
England og Frakkland rjett, til ab raba firslit-
um um dll pau inal. er snerta England og
eyjar pier i Mibjarbarhafi, er Tyrklandi lytu.
pegar England keypti svo marga liluta i Suez-
sikinu, ab pab gaeti mestu rabib um sikib, mielti
Italia mdti pvi, og pegar ekki leit fit fyrir
annab en ab stjorn Khedivans yrbi i rauninni gjur-
hab Englandi, tdk Italia aptur i strenginn, og
p«b svo roggsamlega ab saniningiir sa, sem pii
var verib ab gjdra, varb miklu inildari af hendi
Englendinga en fyrirhugab var. pegar fulltrfi-
ar Norburalfunnar niaittu i Berlin, til ab mynda
liinn fraega sanniing meb tilliti til framtibar Tyrk-
iands i Norburalfu, hafbi Italia nakviemar ga;t-
ur a dllu, sem gjdrbist, og pegar Beaconsfield
lavarbur kunngjdrbi, ab nu vaeri sanmingur last-
saminn milli Englands" og soldansins meb tilliti
til Kipureyjar og Tyrklands i Aslu, pa ljetu full-
trfiaruir fra Itallu i Jjosi mislikun sina yfir pvi
valdi, sem England feugi pannig i hendur par
cystra, og live nairri vaeri hdggvib Italiu, en
Frakkland og nokkur onnur riki studdu pab. ab
Kipurey yrbi sleppt vib Englaud, svo ab mdt-
maelum Italiu var ekki frekari gaumur gefinn.
pab liter nu fit, eins og Italia ietli sjer, pdtt
hfin rlsi ekki dndverb mot yfirrabum Englands
yfir Kipurey, af> gjdraSt keppinautur Englands
par eystra og sporna vib pvi ab pab fai alltof
mikil void, hvort sem hfin lietur niebfram tjlfeib■
ast af aeggjun Rfisslands. eba stjdrnin grfpur petta
til ab lata liinn deirbarsama 1^'b fa eitthvab til
ab starfa, i stab pess ab vekja dspektii innan
lands. Engin likindi pykja pd til pess, ab It-
alia fari ab flana fit i dirib vib England, heldur
ab hfin vilji s^na pvi fullkomlega 1 tvo heimana,
og luta pab vita, ab pab get! ekki orbalaust faert
fit landainieri sin, aukib vdhl sin og rabib h'-g-
um og loftim eystra eptir vild.