Framfari - 28.02.1879, Page 1

2. AR&
Nr. lit
I jitt vefdicl franslsa.
Af Cllum hinnm vtldugri rikjum norSur-
alfunnar er Frakkland hiB eina land, sent segja
ma meB sanni a& standi sig verulega vel, og
scm aBal astarBu pess nui telja pa einfoldu ur-
s.'ik a& stjonrin cr framsprottin af og IfguB ejrt-
ir vilja pjoBarinuar; 1 flestuin NorBuralfurikjum
vir&ist pjoB og stjorn vera hvaB upp i moti
oBru, pott einna meat kveBi aB pvi i storveldun-
um Russlandi og pyskalandi; en paB er nu
orBiB annaB a Frakklandi, parhafa prir einveld-
isflokkar barist geg-n pjoBveldisnionnum 1 sam-
lleytt atta ar, einn reyndi a& koma Orleans
konungsiettinni til valda og annar vildi
koma keisaraasttinni aB, en viB kosningar til
pingsins i liaust 1 nov. unnu pjoBveldismenn al-
gj urban sigur. peir hafa fj.Ttnennan meiri liluta
a efri sem ne&ri deild pingsifis svo konungsmenn
(Orleaningar) 1 igerfdamenn og keisaraliBar, (Bona-
partistar) standa nu kraptlausir. og eiga varla
frarnar vi&reisnar von eBa von um a& geta kom-
ist frainar til valda, pessir flokkar ur&u hinir
sestustu, pegar svona for; Paul de Cassagnac
hbfuB pingskbrungur keisarali&a var pa einn sinni a
pinginu aminntnr um aft garta go&rar reglu, af pvl
harm kallaBi forsetann, sem pa var (Mac Mahon),
nreiusarrismann. MeinsserismaBur er i augum pess-
ara ofstopamanna sa maBur, sem er trur stjorn-
arskra landsins og eiBi peim, sem hann liefir unniB.
Hinn 5. jan. foru fram kosningar til efri deild-
arinnar (senatsins), af llokki pjoBveldismanna var
kosinn 41 pingmaBur, og cr paB meiri sigur en
nokkur gat gj art sjer von um af pjd&veldismonnum,
og parmeB er talib vist, aB pjdBstjdrnin hall
n&B fullkominni fdtfestu i Frakklandi. Mac Ma-
hon var lengi a baBum attum, og potti pjoB-
veldismenn vel frckir, en loks Ijet hann po und-
an, og hallaBist aB pjdBstjdrnarflokknum. po
kaus hann seinna hcldur aB ganga fra, en aB
skrifa nafn sitt undir afsetningu nokkurra gam-
all bardagabraeBra sinna; en nu er annar skbr-
ungurinn kominn 1 lians staB til forsetadiemis,
sem ann pjoBveldinu af hug og hjarta [Jules
Gievy), svo eptir forsetaskiptin pykir pjdBstjdrn-
in enn traustari en nokkru sinni aBur.
PTvaB pjoBmegun sncrtir, er Frakkland
fremst allra landa 1 Nor&uralfunni. og i rauninni
hi& eina land, sem heita ma a& liafi velmegun
aB fagna. Tekjur rikisins reynnst langtum meiri
en raB var fyrir gjort. Hina fyrstu 11 manuBi
af arinu sem lei& voru eptir ((Yerdens Gang"
tekjurnar 50 miljdnum krona meiri en utgjbldin.
Ma af pessu nserri gcta, live bjarta framtiB
landiB hefir a& horfa fram a.
Engin oimur af NorBuralfupjdBum hefir att
eins miklum byltingum a& sseta 1 stjdrn sinni og
Frakkar. Si&an 1 stjornarbyltingunni (.revolution-
inni) 1789 hefir par ^-mist veriB pjo&stjdrn,
keisaradEemi, eBa konungdsemi, ymist dbundiB
eBa takmarkaB cinveldi? stjornarskipunin hefir
aB undanlornu aldrei getaB na& noinni festu,
stjdrnmalaflokkarnir hafa aldrei koinist aB peirri
undirstuBu 1 stjdrnarefnum, sem peir hafi getaB
unaB viB, til aB hyggja reglubundna stjdrnarfram-
kvae.md. a, hcldur alltaf litiB aptur -fyrir sig til
hinna fyrri stjornarskipana, til aB taka parr sjer
til fyrirmyndar aB nokkru eBa ollu leyti. NorB-
uralfurikin hafa horft a og tekiB meira og minna
upp af pvl, sem stjornarbarattan 1 Frakklandi hefir
fsett af sjer. I n6v. 1878 og einkutn 1 jan. 1879
hefir Frakkland loks — aB pvl er vir&ist —
fengiB festu 1 pessum efnum siBan ariB 1789, og
vekur paB eigi litla undrun og aBdaun hja hin-
um ifkjurmm, hversu hagaulega hefir telcist aB
raBa pessari stjornmalaharattu til lykta, enda hefir
I,UNWI, 28. FEBRIAR S879.
a stundum veriB byljasamt viB kosningar og a ping-
inu, en pott stormiuum sje ekki algj.jrlega slotaB
fra einveldisflokkunum, pa vinna peir nu orBiB lit
iB a. Hi.fiiB skjdl og skjiildur pjd&sljdrnarinnar er,
aB bun er rdtfest 1 vilja pjoBarinuar. pessvegna
vex vclmegunin, pegar pjd& og stjdrn hjalpast aB,
1 staB pess aB 1 morgum oBrum lbndum NorBur-
alfu eru pjoB og stjorn einsKonar lhBtstrlBandi oil,
sem rlfa hvort annaB niBui, og eymd og bagindi
ver&a svo afdrifin. En fyrst pjoBvaldsstjorn Frakk-
lands hefir loks naB festu, pa eru miklar llkur
til aB hun verBi fleiri pjoBum til eptirdsemis,
pegar stundir 118a.
BlaBiB (IVerdens Gang" fer pessum orBum
um Frakkland.
HiB franska pjoBveldi verBur blessun fyrir
pjoBir NorBuralfunnar. paB stendur nu sem a-
preifanlegt dienii pess, live frelsikier, vel viti
boriu og menntuB pjoB, scm heldur fast saman
og berst dyggilega barattu sinni me& , gmtni og
hyggindum og osveigjanlegri festu, megnar. 6vin-
ir frelsisius hafa 1 atta ar, neytt allra bragBa
til aB hindra gruudvollun aB fronsku pjBBveldi,
gruudvollun reglubundinnar og dugandi stjornar, sem
framsprottin er af eigin vilja og perfurn pjoBar-
innar. Allar hamfarir peirra hala strandaB a
andlegum proslca pjoBarinuar 1 stjornlcgum efn-
um, sjalfsvir&ing, og aBdaanlegu polga^&i. Nu
hefir hun eiiinig fengiB laun sin. 1 skjdli frels-
isins, sem verBur henni pvl dyrmaitara, sem paB
er fengiB gegnum barattu og hiirmungar getur
hun starfaB frekar a& framforum slnum 1 friBi.
paB sem mest af ClJu verBur kostaB kapps
um hjereptir, er a& efla og utbrciBa heilsusam-
lega og avaxtarsama menntun; pvi hun er bin
eina og besta vorn pjoBfre.lsisins, Dag fra degi
mun pessi g.ifaBa og starfsama pjoB undir stjorn
peirri, sem sjerilagi mun lata sjer annt um aB
koma upp friBarstorfum vaxa aB kunnattu og da&
til a& hagnyta sjer auBsuppsprettur hins auBuga
lands. Hun mun ver&a einhver hin lansamasta,
menntaBasta og aloguminnsta af pjdBum Evropu.
Og hun verBskuldar lika pa& hlutskipti. pj6&.
veldiB franska mun verBa stoB fyrir frelsisverkiB
og luenntunarstarfiB #hringinn 1 kring i londum
Evropu. paB mun verBa ljos fyrir liinar kuguBu
pjoBir, og pair niunu vissulegu saekja pangaB ter-
dotn og nytsemi. I geislum pess niunu pser evgja
takmark og framtiB einnig fyrir sig.
Taki aBrar pjo&ir NorBuralfa upp frelsis-
verkiB meB sarna drengskap og sta&lestu sem
Frakkar, mega paer telja sjer sama sigurinn visan.
pvi mattinn tij pess hafa pair 1 hendi sjer. Og
pa munum vjcr einhvern tlma sja pann morgun
rcmia upp, pegar hinir fostii herir, bOlvun pjoB-
arma, verstu upptok eymdar og fat;ektar er ein-
ungis myrkur draumur fra dogurn harBstjoniar-
innar — pegar menu ekki iengur purfa peirra,
af pvi pjo&irnar myrBa .ekki Iengur liver aBra!
AB pvl niunu pjoBirnar einhvern tima kom-
ast, en ekki me& deyl'B eBa ragmennskulegri upp-
gjfif u rjetti slnum — heldur meB vinnu og bar-
attu. En takmarkiB er fyllilega pessarar barattu
virBi. Ovinir frelsisins mega haiBa og ofsskja
pa menn, scm 1 andanum sja petta takmark og
syna oss vegi pa, sem aB pvl leiBa. Einhverni
tima keinur sa dagur, pegar mennirnir sja, aB
peir cru hinir agaetustu og me-stu velgjCrBamenn
sinir. pa paggast hatriB niBur; en paB sem kom !
liinu goBa til lei&ar, paB, sem veitti framforum :
mannanna gaefuna og frelsiB, mun i pakklatsamri j
minningu kynsld&anna lilii um aldur og aifi.
Vjer hofum opt tekiB fram segir [(Verdens j
Gang”, hversu hinir fcstu herir, scm oil lond j
lialda uppi mi a clogum, og sem hafa aukist si*o !
fjarskalega viB stjornarstefim Bismnrcks, eiga ekki
litiiin patt i peim ..horBu timuni", sem standa
yfir i nsestiim ollum Undum nu a titnum. All -
ir herir mi a dcigum eru aiitnir aB vera samtals
7>.j miljon manna. paB er taliB, aB hver af
pessum iiermCnnum, sem er tekinn hurt fra dag
legxi vinnu sinni, og getur pvl ekki framleitt neitt,
kosti hjerumhii 800 kr. irlega. paB verBur sam-
tals 16 miljona utgjuld fyrir hvern dag.
-----atuCTrssraESaS®®------------------------------
Raffastrstiit?.
Milli liylendu Englendinga i Cap-land-
landinu, sem cr svBsti hluti Afriku. og pjoBflokks
pess, er par bju- og Kafiar heita, hafa lengi
gengiB harBar deilur. Kaffirr eru af IS,egraflokki,
peir eru hraustir og horskiiir menn; pykii peim
Englendingar par eystra vera sjer »ri5 nser-
1 gpngulir. og hefir aptur og aptur lostiB upp 6-
friBi milli peirra og Englendinga. Eptir aB
friBur liafBi staBiB par aB nafninu til um nokk-
urn tima, er nu kominn dfri&ur upp a ny.
Endirinn mun aB likindum verBa sa, a& Eng-
lendingar niunu leggja undir sig alia Su&ur-Af-
riku, en riBui en svo fer, mun vafalaust. miklu
bld&i uthellt verBa.
paB eru meir. en 75 ar siBaii aB Eng-
lendingar naBu fdtfestu i Cap-laudinu, og hafa
peir siBan einatt att i hdggi viB pjoB lands-
ins. Kafiana, svipaB og Amerlkumenn viB Indi-
ana. Einn llokkur hefir veriB' umiinn a foetur
oBrum, en paB er aB tiltolu litiB gjort til aB
mennta pjoB pessa. pa& liefir varla . gengiB a
OBru en dfriBi viB pit llokka, sem ohaBir hafa
veriB, og uppreisnum meBal peirra, sem biii&
var aB undiroka til halls e&a fulls.
Af ollum possum Kafifa-flokkum eru hui-
ir svonefndu Zulu-Kaffar har&snunastir, og eru
forvigismennirnir 1 dfriBi peim, sem nu er kom.
inn upp. Zulu Kafiar eru allir saman hermeiin ■
Fyrir peim raeBur konungur, har&stjdri, sem hefir
naer obundiB vald yfir lift og eignum pegna sinna;
hann heitir Cettevayo. Jafnskjdtt sem Zulu negri
er vopnfier, verBur hann hermaBur og held-
ur afram a& vera paB til elljara. Konurnnr
stunda oil biiskaparstorf, yrkja jdrBina og liirBa
kvikfje. Ma&urinn best einungis viB hernaBar.
’stCrf og d^-raveiBar likt og Jndianar hjer. Kon-
ungurinn getur boBiB ut 60,000 herniuinum.;
hafa peir mest byssur a& vopni og hafa reglu-
]ega herskipini, skiptast 1 herdcildir o. s. frv.
Konungurinn hefi skoraB a liina aBra Kaffa-flokka
,a& ganga i samband viB sig, til pess paunig
aB geta meB sameinu&u afli rcist skorBur viB
ofurefli Englendinga. Helsti bandamaBur Zulu-
konungsins, er einn af jorlum hans, sem heitir
Secocoeni, sem er kappi rnikill. grimmur og
voBalegur. Hann hefir um 10,000 hermeun yfir
a& raBa, og hefir einkum herjaB a og rarnt suB-
urhlutami af pjoBveldinu Transwaal. Hann hefir
pa& lag, aB svikjast aB dvinum slnum a nott-
unni, rupla og riena, og hdrfk siBan undan i
fylgsni sin l ijullunum. AB elta hann og bans
menn inn f allar haus leyuiholur og holla, ver&
ur onginn haigBarleikur fyrir Englendinga, og
hljota peir aB likindum aB kosta miklu til, a&-
ur peir fa yfirstigiB Ijallabua pessa.
Uinu €. jan. kom frjett um aB Chelms-
ford hershdfBingi Englendinga i Cap-laudinu-hei'Si
veriB fengiB a hendur dtaktnarkaB vald til aB
gjora paB, sem hann aliti rjettast gegn Zulu-
monnum. Englendingar heimtuBu, aB peir garf-
ust algjdrloga upp fyrir syer; og Chdms-ford gal*
konnngihum svarafrest til II. jan.
Fia bitnuiu (lCape Town" kom hraB-