Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.2004, Qupperneq 7

RITSTJORASPJALL
Valgerður Katrín Jónsdóttir
Sumariö er komið!
Þjóölegasti og skemmtilegasti hátíðardagur
íslendinga er án efa sumardagurinn fyrsti. I
Sögu daganna eftir Arna Björnsson segir um
þennan merka dag: „Nafnið virðist dregiö af
vorhörkum, en síðar tengist það öðrum per-
sónugerðum mánaöaheitum og er þá litið á
Hörpu sem yngismey sem piltar eiga að fagna
á fyrsta degi. Sumarblóta er lítillega getið í
frásögnum af heiðnum sið.
Þótt heimildir séu fámálar er líklegt að íslend-
ingar hafi alltaf haldið til dagsins í mat og drykk
eftir efnum og ástæðum. Sumargjafir eru þekkt-
ar frá 16. öld og eru miklu eldri en jólagjafir.
Ekki var unnið nema nauðsynjastörf eða tákn-
ræn sumarstörf, og hafa börn nýtt daginn til
leikja... frá þriðja áratugnum hefur dagurinn
verið helgaður börnum með skrúðgöngum,
skemmtunum og útgáfustarfi."
Sumardagurinn fyrsti hét bæklingur sem gefinn
var út af Barnavinafélaginu Sumargjöf. Koma
hans boðaði betri tíð með blóm í haga, sæta langa
sumardaga... eins og skáldið kvað en auk þess var
að finna ýmislegt lesefni sem smáfólkið hafði
gagn og gaman af. Hér áður var farið í skrúð-
göngu sumrinu til heiðurs og vetur og sumar
gjarnan persónugerð í þar til gerðum búningum
og leysti sumarið veturinn af hólmi með tákn-
rænum hætti. Afmælisdagar miðuðust gjarnan
við þessi tímamót, börn voru fædd fyrsta eða
annan föstudag í sumri. Sumardagurinn fyrsti var
einn mesti hátíðisdagurinn sem skiljanlegt er
þegar fólk bjó við myrkur og kulda mestan hluta
árs.
12. maí er alþjóðadagur hjúkrunarfræðinga.
Hann er afmælisdagur Florence Nightingale og
haldið upp á minningu hennar með þessum
hætti. Á ári hverju er dagurinn tileinkaður ein-
hverju málefni hjúkrunar. I ár er sjónum beint
að fátækt og heilsufari. Fátækt leiðir af sér verri
heilsu og slæm heilsa leiðir af sér fátækt svo
þessi tvo hugtök eru samtvinnuð. I þessu tölu-
Valgerður Katrin
Jónsdóttir
blaði er sjónum beint að fátækt og heilsu-
fari á alþjóðavettvangi og hvernig staðan er
hér á landi. Ekki alls fyrir löngu kom út
greinargóð úttekt Hörpu Njáls á fátækt á Is-
Iandi, en þar kemur m.a. fram að um 7-10% íslensku þjóðar-
innar lifa undir fátæktarmörkum og staða þeirra er verri en á
hinum Norðurlöndunum.
Flestir sem þannig er ástatt um hafa misst heilsuna, eru á ör-
orkubótum eða eru ellilífeyrisþegar. Harpa bendir á leið sem
getur bætt stöðu þessa hóps og er vonandi að ráðamenn sjái
sóma sinn í því að breyta stöðunni þannig að við getum útrýmt
fátækt úr íslensku samfélagi. Alþjóðasamtök hjúkrunarfræð-
inga skora á hjúkrunarfræðinga um heim allan að þrýsta á
stjórnvöld, útrýma fátækt og bæta þannig heilsufarið. Ef unnt
er að útrýma fátækt úr íslensku veiferðarsamfélagi má tala um
táknræna sumarkomu í okkar annars ágæta landi.
Gleðilegt sumar!
Tímarit hjúkrunarfræöinga 2. tbl. 80. árg. 2004 5