Norðurslóð - 19.04.1978, Blaðsíða 1

NORÐURSLOÐ
SVARFDÆLSK BYGGÐ OG BÆR
2. árgangur
Miðvikudagur 19. apríl 1978
3. tölublað
Manntal fyrr og nú
Árlega gefur Hagstofa íslands út manntal fyrir hvert sveitarfélag
í landinu og miðar við 1. desember.
Margir hafa gaman af að velta fyrir sér tölum úr manntalinu
og bera þá gjarnan saman nútíð og fortíð og virða fyrir sér breyt-
ingarnar.
í þessari smágrein birtum við nokkrar upplýsingar fengnar úr
þjóðskránni 1977 viðvíkjandi Dalvík og Svarfaðardal og
drepum um leið örlítið á hið fræga manntal 1703.
íbúar Dalvíkurkaupstaðar 1.
des. síðastl. reyndust vera 1228
talsins og hefur þeim fjölgað um
21 frá árinu áður.
Karlar eru 629 en konur 599.
Eftir hjúskaparstétt er ástandið
þannig: Hjón eru 240 (pör),
ekkjufólk 51 og ógift fólk 697,
þar með talin öll börnin. Þar eru
reyndar 379 14 ára ogyngri, 197
drengir og 182 stúlkur. 85 ára
eða eldri eru hins vegar aðeins
16,9 karlar og 7 konur.
íbúar Svarfaðardalshrepps
eru 291 og hefur fækkað um 14t
á skrá frá 1976. Karlar eru 152'
og konur 139. Hjón eru 48,
ekkjufólk 15 og ógiftir 180.
Börn 14 ára og yngri eru 73, 34
drengir og 39 stúlkur. 85 ára
eða eldri eru þar 7, karlar 4 og
konur 3.
Það hefur gerst einhvern-
tímann á síðustu tveimur árum,
að íbúafjöldi hins gamla Svarf-
aðardalshrepps hefur skotist
yfir hálft annað þúsundið og er
nú nánar tiltekið 1519 sálir.
Mikil er nú fjölgunin orðin á
þessari öld, munu margirhugsa.
En lítum nánar á það. Um alda-
mótin síðustu voru íbúar Svarf-
aðardalshrepps rétt um 1000,
þar af ca 50 á því svæði, sem nú
er Dalvík. Þá voru íbúar lands-
ins alls liðlega 75 þús. Síðan
hefur þjóðin nær því þrefaldast
að höfðatölu, var yfir 220 þús.
nú við manntalið 1. des.
Hefðum við haldið hlut okk-
ar ætti íbúatala í byggðar-
laginu því að vera hátt í 3000,
helmingi hærri en hún er í
reynd. Hvað hefur gerst, er fólk
okkar ófrjórra en gengur og
gerist? Auðvitað ekki, það er að
sjálfsögðu brottflutningur fólks
héðan, sem þessu veldur.
Hvert hefur þá allt þetta fólk
farið, mætti spyrja. Svarið er
einfalt. Það hefur farið til
Akureyrar til að byggja að sínu
leyti upp höfuðstað Norður-
lands, og það hefur farið til stór-
Reykjavíkur til að byggja að
sínu leyti upp höfuðborg ríkis-
ins. Á þessum slóðum er okkar
brottflutta fólk að finna að
langmest leyti og svo er einhver
strjálingur um land allt.
Allt þetta vissu menn fyrir, en
það er gaman að sjá þetta stað-
festast í áskrifendaskrá Norður-
slóðar. Það kemur í ljós, að um
það bil helmingur kaupenda er
úr röðum brottfluttra, ca 100 af
Reykjavíkursvæðinu ogca40af
Akureyri og aðrír dreifðir um
land allt.
Manntaliö 1703
Fyrsta allsherjarmanntal var
tekið hér á landi árið 1703, sem
frægt er og mikið til vitnað. Þá
voru allir íbúar hreppsins,
Vallnahrepps, sem tók yfir
dalinn, Upsaströnd, Árskógs-
strönd og Hrísey, 657.
I þann tíð voru konurnar í
góðum meirihluta eða 381 á
móti 276 körlum. Það sannast
þar, að í erfiðu árferði reynd-
ust konur jafnan lífseigari en
karlar, auk þess sem dánartala
karla af völdum slysa og af
hinni hversdagslegu glímu við
óblíð náttúruöfl var jafnan
miklu hærri.
Fróðlegt væri að fara dálítið
nánar ofan í skiptingu íbúanna
eftir stétt og stöðu á heim-
ilunum, en þó er þess ekki
kostur hér. Aðeins skal bent á
þá ægilegu staðreynd, að 102
einstaklingar eða 15,5% íbú-
anna voru hreppsómagar, þar
af 25 karlar og 77 konur. Margt
af þessu fólki voru börn og
unglingar innan 16 ára aldurs,
en svo voru líka í hópnum
margar gamlar konur.
Að lokum skal þess til
gamans getið, að Jónar í hréppn
um voru 76 og Guðrúnar 84,
hvorki meira né minna, eða til
samans meira en fjórðungur
íbúanna. í því sambandi er það í
frásögur færandi, að af 17
íbúum Hríseyjar voru 6 Guð-
rúnar. Af þeim voru 3 alsystur á
Syðstabæ og 2 alsystur á
Ystabæ.
Snorri Sigfússon Iátinn
Snorri Sigfússon fyrrv. skóla
stjóri og námsstjóri andaðist
í Reykjavík að kvöldi
fimmtudags 13. apríl.
Hann verður jarðsettur í
kirkjugarðinum á Tjörn við
hlið Guðrúnar fyrri konu
sinnar laugardaginn 22. þ.m.
Þá er lokið ferð hans „frá
Brekku“, sem hófstfyrirhart
nær heilli öld eða 31. ágúst
1884. Ferð Snorra Sigfús-
sonar á lífsins leið er ekki
einasta óvenjulega löng orð-
in, heldur einnig sérlega
viðburðarík og árangursrík
iOg við hljótum að mega segja
gæfurík. Leið hans lá
snemma burt frá æsku-
stöðvum hér í Svarfaðardal,
fyrst til námsá Akureyri og í
Noregi, þá til starfa hér nærri
heimaslóðum, á Flateyri og á
Akureyri og að lokum til
Reykjavíkur, þar sem hann
m.a. vann að ritstörfum fram
á síðustu ár og daga.
En hvert sem spor Snorra
lágu, og hversu sem hann
einbeitti sér að mikilvægum
störfum sínum og öðrum
áhugamálum af þeim eld-
móði, sem svo mjög ein-
kenndi hann, þá var góður
hluti af hug hans og hjarta
jafnan hér heima á æskuslóð
unum í Svarfaðardal. Ef til
vill varð þessi hugarháttur
hans þvi sterkari sem á æfina
leið, eins og algengt er.
í hans ágæta þriggja binda
minningariti kemur það ljós-
ast fram hvílíkur Svarfdæl-
ingur hann var, og hve heitt
hann unni þessari sveit og
því fólki, sem hér lifði og lifir
í dal og á strönd.
í bréfi, sem hann skrifaði
þessu blaði þremur vikum
fyrir dauða sinn, eru þessi
orð síðust: Heill sé ykkur
öllum. Og nú styttist óðum í
ferðina heim.
Nú viljum við fyrir hönd
allra Svarfdæla nær og fjær
Framhald á bls. 3.

Bústofnsauki á Böggvisstöðum
^ Hvert er stærsta bú í Svarfaðar-
dal, Ytra-Hvarf, Dæli, Hóll,
'Hrappsstaðir eða hvað? Nei,
ekkert af þessu. Langstærsta
búið er á Böggvisstöðum, þar
sem er minkabú Þorsteins Aðal-
steinssonar.
Nú á dögunum fjölgaði þar i
búinu og er þó vorgotið ekki
byrjað enn. Þá bættust við 1250
minkalæður keyptar af Argyll
Mink Farm við Glasgow í Skot-
landi. Þarna er um að ræða 4
litarafbrigði af mink: Pastell,
sem er dökkbrúnn, Jet, sem er
svartur, Violet, sem er ljósfjólu-
blár og Perla, sem er ljósgrár.
Allar eru læðurnar komnar að
gotum og hefur seljandinn
ábyrgst til jafnaðar 3.5 unga úr
hverri læðu, eða samtals 4375
stykki.
Minkar frá þessu búi í Skot-
landi eru kunnir fyrir heilbrigði
og fyrir pelsa af hæsta gæða-
fiokki. Þessi kaup eru hugsuð
sem skref til kynbóta, enda
hefur Þorsteinn plön um veru-
lega stækkun búsins í framtíð-
inni.
Hér er um verulega fjárfest-
ingu að ræða. Þessidýrkostuðu
20 milljónir ogflutningurinn frá
Glasgow til Akureyrar með vél
frá Iscargo 1.5 í viðbót.
En nú eru læður á Böggvis-
stöðum líka orðnar 3300 talsins,
og bráðum hefst gotið, og þá
gæti þessi tala 5 faldast eða
meir eftir því, hve vel „mink-
burðurinn“ heppnast.
Hjónin Sigríður Rögnvaldsdótir og Þorsteinn Aðalsteinsson með
nýgotna minkahvolpa.
Til áskrifenda
Kosmngaundirbúningur
á Dalvík og í Svarfaðardal
Nú er komið að því leiðinlega
en nauðsynlega verki að biðja
ykkur, góðir áskrifendur, að
greiða blaðið.
Þúsund krónur hafa verið
nefndar sem blaðgjaldfyrir ár-
ganinn 1978. Við það verður
að sjálfsögðu staðið, en þó er
því ekki að leyna, að þetta er
allt of lágt. Það yrði þvi
þakksamlega þegið, ef velunn-
arar, sem þess eru megnugir,
greiddu eitthvert yftrverð.
Nú viljum við biðja alla
áskrifendur hér á heimslóð-
um að koma árgjaldinu til
einhvers af útgefendum eða i
Bókaverskunina SOGN á Dal
vík, þar sem merkt verður við
á lista fyrir greiðslunni, en
kvittun aðeins gefin, ef þess er
sérstaklega óskað,.
Áskrifendum annarstaðar
er nú sent eyðublað fyrir
póstávísun með árituðu nafni
og heimilisfangi sendanda og
móttakanda. Upphœð er hins-
vegar ekki færð inn á seðilinn,
og er það satt að segja gert til
að gefa mönnum kost á að
greiða meira en lágmarksverð
ef svo sýnist.
Ekki efumst við um skilvísi
ykkar, góðir áskrifendur, enda |
er hún forsenda fyrir fram- m
haldslíji blaðsins.
Að svo mœltu óskum við
lesendum blaðsins, svo og
öllum Svarfdœlum heima og
heiman, gleðilegs sumars og
þökkum samskiptin á liðnum
vetri.
Gleðilegt sumar!
í síðasta tölublaði NORÐUR-
SLÓÐAR var sagt frá prófkjöri
Framsóknarfélagsins. Það próf
kjör var fyrsti vottur þeirra
hræringa sem búast má við á
Dalvík fyrir bæjarstjórnarkosn-
ingarnar 28. maí næstk.
Samkvæmt síðustu fréttum
hefur Framsóknarfélagið ekki
tekið ákvörðun um skipan
manna á framboðslista sinn,
nema fimm efstu sætin, sem
ákvörðuð voru með prófkjör-
inu. Aftur á móti hafa tvö önn-
ur flokksfélög, Sjálfstæðismenn
og Alþýðubandalagið, skipað
menn á framboðslista. Virðist
því ljóst að framboðslistarverði
a.m.k. þrír. Spurningin er að-
eins hvort þeir verða fleiri.
í þessu blaði verður ekki
skýrt frá skipan manna á listum,
vegna plássleysis verður það að
bíða næsta blaðs, sem væntan-
lega mun koma út um miðjan
maí. Því miður er plássið heldur
ekki nægjanlegt til að unnt sé að
segja mönnum ærlega til synd-
anna fyrir andvaraleysi í bæjar-
málum. Norðurslóð hefur ekki
enn borist ein einasta aðsend
grein um málefni Dalvíkurbæj-
ar, ef frá eru taldar nokkrar
fyrirsminúr. Væri þó ekki frá-
leitt aSt hugsa sér að NORÐUR-
Frmmhald á bls. 3.