Norðurslóð - 19.04.1978, Blaðsíða 3

Sameining sveitarfélaga
Framhald af baksíðu.
En það skeður fleira. Hrepp-
stjóri Svarfaðardalshrepps hlýt
ur að hverfa og sveitarstjórn
einnig, en auðvitað verða ein-
hverjir úr sveitinni í bæjar-
stjórninni.
Ef metnaður í þessu efni er til
fyrirstöðu, verður hann að
hverfa. Það eru ekki nema
rúmlega 100 ár síðan eiginleg
lýðræðisleg sveitarstjórnarmál
komust í hendur fólksins með
kosningarétti. Síðan hafa þau
þróast til þess sem er og þróunin
hefui verið ör síðustu árin. Svo
er nú komið að flest það, sem
fjárfrekast er í athöfnum, er
orðið almennt fyrirbæri, óháð
hreppamörkum.
Framfærslumálin, fræðslu-
málin, samgöngumálin og heil-
brigðismálin, allt eru þetta
atriði óháð hreppamörkum,
eða í félagslegum tengslum,
skulum við segja.
Öll þessi tengsl eru raunar
órjúfanleg orðin innan byggðar
lagsins og mætti segja mér, að
þau leggist þó með misjöfnum
þunga á umrædd tvö núverandi
sveitarfélög. Samskipti eru og
verða órjúfanleg í verslunar-
legu tilliti. Ekki má gleyma
tengsiunum í sambandi við
heita vatnið og öll tengsl
mannlegra athafna ætla ég svo
samanfléttuð, að allt sýnist
stefna að einu marki: Sam-
einingu.
Vel veit ég að einhverjir vilja
setja gadda á þráðinn, ef tengja
skal á ný, en þá brodda þarf
bara að siípa, svo fellur allt í
ljúfa löð innan stundar.
Ég held að hlutur hins opin-
bera sé að verða of mikill i
ýmsum þeim efnum, sem sterk
sveitarfélög gætu betur unnið
og til lykta leitt. En máttur
þeirra er auðvitað háður styrk-
leikanum í sérhverri heima-
byggð. í sameiningu geta mörg
verkefni orðið leyst hliðstætt
því, er forðum gerðist í þegn-
skaparatriðum vegamála.
„Sameining sveitarfélaga er
ekki annað en að leiðrétta
mistök, sem gerð voru“ segir
Páll Líndal í grein í Sveitar-
stjórnármálum i fyrra. (Sveitar-
stjórnarmál bls. 114-122 1977).
Lesið hana, sameinist og sann-
færist.
enginn með vissu, náði Vallna-
hreppur yfir allan Svarfaðar-
dal, Hrísey og Árskógsströnd.
Árið 1823 var Stærra-Árskógs-
sókn, skorin frá og sameinuð
Hvammshreppi, sem þá fékk
nafnið Arnarneshreppur, en
Vallnahreppur var nefndur
Svarfaðardalshreppur og hélt
því nafni óbreyttu, um allan
dalinn og Upsaströnd með,
þangað til hreppnum var skipt
og Dalvíkurhreppur kom til við
klofninginn árið 1945, með
þeim hreppamörkum, sem allir
þekkja nú. Að Árskógshreppur
síðar var skorinn frá Arnar-
neshreppi og loks Hrisey gerð
að sjálfstæðu sveitarfélagi, var
bara framhald á þeirri rás, sem á
síðustu áratugum hefur verið
ráðandi.
Dalvíkurbœr
Eins og strikað var yfir Vallna-
hrepp á sínum tíma er ekkert
líklegra en að með sameiningu
verði nú strikað yfir Svarfað-
ardalshrepp, og Dalvikurbær -
Dalvíkurbæjarfélag - verði
framtíðarheitið.
Gísli Kristjánsson.
Kosnmgaundirbúnmgur
Framhald af forsíðu.
í nokkrar vikur fyrir kosningar,
en algjöru andvaraleysi þess á
milli.
Eða veist þú, tilvonandi kjós-
andi góður, hvaða mál hafa ver-
ið til umræðu í bæjarstjórn
þinni og hvernig þau hafa verið
afgreidd?
Kosningar í Svarfaðardals-
hreppi
I Svarfaðardalshreppi verða
sveitarstjórnarkosningar sam-
fara alþingiskosningum síðasta
sunnudag í júní. Allt er í óvissu
um fyrirkomulag kosninga þar
að þessu sinni. Fyrir fjórum ár-
um var þar listakosning, sem
fremur er sjaldgæft í hreinum
sveitahreppum, því þar tíðkast
yfirleitt óbundnar kosningar.
Heyrst hefur, að ýmsir í
hreppnum hafi áhuga á, að mál
þróist þannig, að ekki verði
raunverulegar kosningar, held-
ur komi menn sér saman um
einn lista, sem kjörstjórn myndi
þá úrskurða réttkjörna hrepps-
nefnd.
Eru mörg fordæmi fyrir slíku
m.a. í Svarfaðardalshreppi.
Þakkarávarp
Hjartans bestu þakkir og kveðjur sendi ég öllum
þeim, sem með gjöfum, heimsóknum og skeytum eða
á annan hátt glöddumig í dlefni af áttrceðisafmceli
mínu 27. mars s.l.
Gunnlaugur Gíslason
Sökku.
SLÓÐ gæti orðið vettvangur
fyrir umræður um þau mál.
Það skal tekið fram að
NORÐURSLÓÐ er ekki að
auglýsa eftir kosningaáróðri
heldur að minna á að umræður
um sveitarstjórnarmál mega
einmitt ekki einkennastaf hama
gangi með tilheyrandi moldroki
Snorri
Sigfússon
Framhald af forsíðu.
þakka Snorra látnum, hve
góður sonur Jressa byggðar-
lags hann var frá því fyrsta til
hins síðasta. Við viljum jafn-
framt þakka ágætri konu
hans, Bjarnveigu Bjarnadótt
ur, hve vel hún reyndist
honum og studdi af ást og
trúmennsku á efri árum hans
og allt til hinstu stundar.
Við sendum henni og
börnum Snorra hugheilar
samúðarkveðjur við fráfall
göfugs manns oggóðsföður.
t
Refabúskapur
Ný búgrein mikilla möguleika

í riti Veiði- og loðdýrafélags fs-
lands, sem gefið var út 1931,
skrifar Gunnar Sigurðsson al-
þingismaður svohljóðandi for-
mála: „íslendingar standa bet-
ur að vígi, að keppa við aðrar
þjóðir í loðdýrarækt en á
nokkru öðtu sviði. Reynsla
sýnir að náttúruskilyrði eru
ákjósanleg, enda hlýtur svo að
vera, eftir hnattstöðu Iandsins.
Fóðrið er hér ódýrar en nærfellt
alls staðar annars staðar, enda
fer hér árlega til ónýtis fiski- og
kjötúrgangur, sem fóðra mætti
á loðdýr í þúsunda tali. Ekki
hamla harðindi eða óþurrkar
loðdýrarækt, og heldur ekki
fjarlægð landsins frá öðrum
löndum. Flutningskostnaður
loðskinna er lítill, samanborið
ívið verðmæti þeirra.“
Þó liðin sé tæp hálf öld síðan
þessi formáli varskrifaður, hef-
ur sérstaða okkar til loðdýra-
ræktar á engan hátt breyst. For-
máli Gunnars gæti því alveg
eins hafa verið skrifaður nú í
dag.
Eftir að innflutningsleyfi á
refum var veitt 1930, voru
margir sem höfðu áhuga á þess-
ari nýju búgrein. Flest munu
refabúin hafa orðið milli 80-90,
fyrir og um 1940, með úm 8
þúsund fullorðin dýr og hvolpa.
Mestur var áhuginn fyrir loð-
dýraræktinni á Suð- Vestur-
landi, Vesturlandi og Norður-
landi, en minni á Suður- og
Austurlandi, þó þar væru nokk-
ur ágæt refabú.
Á stríðsárunum fékkst allgott
verð fyrir loðskinn. Refaskinn
seldust þá á kr. 150-250 aðjafn
aði, en úrvalsskinn á kr. 500-
800. Fyrir kom að útmetin
skinn færu á kr. 1000. Á þessum
árum var meiri hluti skinna
seldur erlencjis, en nokkur hluti
innanlands, oft um 2/7 hlutar.
Stuttu fyrir síðustu stríðslok
tóku nokkur lönd upp á því að
setja á háa innfiutningstolla á
grávöru. Þar á meðal var Bret-
land sem kom á 66%% tolli, en
þeir voru stórir kaupendur að
íslensku refaskinnunum. Þessir
tollar gerðu alla sölu erfiðari
fyrir okkur og hafði e.t.v. úrslita
áhrif á þessa búgrein.
Síðar, þegar séð var, hvaða
áhrif innflutningstollarnir
höfðu á alla verslun með grá-
vöru, var komið á alþjóða-
lögum sem heimiluðu tollfrjáls
'vjðskipti á hráum loðskinnum,
milli landa. Verslun með loð-
skinn þróaðist síðan yfir í um-
boðssölu, sem sérstök uppboðs-
hús halda árlega.
Síðari ár hefur verið mikil
eftirspurn eftir refaskinnum, og
er nú framleiðsla þeirra því
mjög hagkvæm. Á síðasta upp-
boði í Osló, sem haldið var í
febrúar s.l. fengust eftirfarandi
verð fyrir refaskinn umreiknuð í
ísl. kr.:
Meðalverð Hæsta verð
Blárefur 16.400 57.000
Hvítrefur 23.400 32.400
Silfurrefur 62.500 92.800
Refabúskapur í dreifbýlinu.
Vegna breyttra búskaparhátta
og framfara í landbúnaði, eru
víða til í sveitum gamlar bygg-
ingar sem standa lítið eða illa
nýttar. Slíkar byggingar, eins og
hlöður, fjárhús, haughús o.þ.h.
má nota með tiltölulega litlum
kostnaði, fyrir refi. Á þann hátt
geta áður fyrnt hús orðið full-
gild framleiðslutæki á útflutn-
ingsvöru, sem er verðmest hér
hjá norðlægari löndum.
Nokkuð er breytilegt hvern-
ig byggingar nýtast fyrir refi, en
áætla má um 7 fermetra þurfi
fyrir refalæðuna og afkvæmi
hennar, í endurbyggðum hús-
um, en 6 fermetrar í nýjum.
Ekki er gott að áætla kostnað
við að breyta gömlum bygg-
ingum í refabú, en þegar byggt
,er frá grunni, má gera ráð fyrir
að byggingakostnaður verði um
kr. 90.000-100.000 á læðuein-
inguna (læða+hvolpar+högni). í
grófum dráttum skiptist bygg-
ingarkostnaðurinn í léttbyggðu
stálgrindarhúsi þannig niður á
læðueininguna. Byggingar-
vísitala frá 1/1 1978.
Kr.
Grunnur ............ 3.000
Skáli 6 m2/læðu . 60.000
Búr og vatnslagnir 20.000
Girðing ............ 5.000
Verkfæri og áhöld 5.000
Alls kr. 93.300
Sé gengið út frá reynslu
Norðmanna, að blárefalæðan
komi upp 6 hvolpum að meðal-
tali, og söluverð skinnanna nái
kr. 16.000 til jafnaðar, verður
brúttóframleiðsla læðunnar
jöfn stofnkostnaðinum við nýj-
ar byggingar.
Fóðurþörf og fóðurkostnaður
Refurinn er hrææta, sem nýtir
kjöt og fiskúrgang dýra best.
Hann er einnig mjög matgrann-
ur og þarf tiltölulega lítið
viðhaldsfóður, samanborið við
dýr úr hópi rándýra. Refurinn
er mjög hagkvæmt framleiðslu-
dýr, fyrir íslenskar aðstæður,
bar sem víðast hvar fellur mikið
til af fiski- og sláturúrgangi.
Fóður fyrir refi getur verið
nokkuð breytilegt að samsetn-
ingu, allt eftir því hvaða hrá-
efni er fáanlegt í fóðurlögun-
ina. Venja er að gefa refum
fóðrið blautt, annað hvort
nýhakkaðan og hrærðan kjöt-
og fiskúrgang eða uppbleytta
mjölblöndu sem búin er til úr
kjöt-fiski og kolvetnum. Fóður-
þörf refa er um 400-500 g á dag,
en til framleiðslu á einu refa-
skinni þarf um 110 kg af blaut-
fóðri. Samsetning á blautfóðri
gæti verið þannig:
Fiskúrgangur 60%
Sláturúrgangur 25%
Undanrenna 8%
Kolvetni og vítamín 5%
Grasmjöl 2%
Alls 100%
Verð á hráefni í fóður er
svolítið misjafnt eftir landshlut-
um, en eðlilegt jafnaðarverð
ætti í dag að vera um kr. 18-22
hvert kg.
Áhugi fyrir loðdýrarækt er
vaknaður að nýju eftir að nær
20 ára gömlu lögbanni gegn
loðdýrahaldi var aflétt. Minka-
ræktin fór myndarlega af stað,
en eðlilegur reynslutími hefur
tafið frekari útbreiðslu hennar
til þessa. Nú er fengin ágæt
reynsla í minkaræktinni, sem
segir okkur að óhætt er að halda
lengra með þessa nýju búgrein.
Refaræktinni ætti því að vera
auðveldari eftirkoman þar sem
styðjast má að nokkru við
|minkabúskapinn, ogenn eru til*
í landinu menn, sem hafa mikil-
væga reynslu frá árunum 1930-
1951, sem nota þarf eftir
föngum.
Sigurjón Jónsson Bláfeld.
Kjörskrár
til Alþingiskosninga og sveitarstjórnar-
kosninga sem fram eiga að fara 25. júní 1978
liggja frammi til sýnis á Jarðbrú og Dæli 25.
apríl til 23. maí.
Kærur út af kjörskránum skulu berast
oddvita eigi síðar en 3. júní n.k.
Jarðbrú, 10. apríl 1978.
ODDVITI.
NORÐURSLÓÐ - 3