Norðurslóð - 10.11.1978, Blaðsíða 4

Norðurslóð - 10.11.1978, Blaðsíða 4
| NORÐURSLÓÐ SVARFDÆLSK BYGGÐ OG BÆR Efstur í eggínni - hæstur á vertíðinni - Rœtt við draumspakan aflakóng um aflabrögð og róðra frá Dalvík um 1930 Fjöldi burtfluttra Svarfdælinga og Dalvíkinga á heima í höfuð- staðnum. Þeir eru dreifðir um borgina og stunda hin margvís- legustu störf. Menn hittast helst á samkomum Svarfdælinga- samtakanna í Reykjavík. Þarer ævinlega glatt á hjalla og þar eru rifjaðar upp minningar frá gömlum dögum heima. í þessum pistli verður líka drepið á ýmislegt frá liðinni tíð og sagt frá sjósókn frá Dalvík fyrir nær hálfri öld. Þetta eru minningabrot gömlu kempunn- ar Guðlaugs Þorvaldssonar frá Bessastöðum en þó leggur Júlí- us J. Halldórsson líka gott til málanna. Þessa tvo menn þekkja rosknir menn á Dalvík og í Svarfaðardal betur undir nöfnunum Laugi á Bessastöð- um og Júlli Dóra. Guðlaugur dvelst nú á Hrafn- istu, dvalarheimili aldraðra sjó manna. Hann er 84 ára gamall, en þrátt fyrir þennan háa aldur er hann ern vel og beinn í baki. Af útlitinu gæti hann vel verið 20 árum yngri, en hann segir, að heilsan sé nú farin að bila. Hinn viðmælandi minn, Júlí- us J. Halldórsson, er á sjötugs- aldri, maður óvílinn og glað- beittur. Hann er fiskkaupmað- ur, en var áður um langt árabil fiskmatsmaður og síðar kjöt- kaupmaður í Reykjavík. Báðir þessir menn stunduðu lengi sjó frá Dalvík og kunna frá mörgu að segja af því. Viðtalið fór fram í stofunni hjá nafna mínum í Austurbrún 2, örskots- lengd frá Hrafnistu. Viðstaddur var Guðlaugur yngri Guðlaugs- son, bifreiðasmiður, sem hafði komið þangað með föður sinn. Mér fannst gamla Dalvíkin vera komin þarna inn á gólfið, þegar við vorum að skrafa saman. Július Halldórsson: Laugi var formaður á Dalvíkurbátum og hann var framúrskarandi fisk- inn. Það orð lék á, að hann hefði draummann, því mönnum þótti ekki einleikið, hvað hann aflaði stundum þegar aðrir fengu lítið. Einu sinni var ég með honum á trillu. Við vorum að fara í róður og vorum staddir undan Bjarginu. Þá dettur mér í hug, að nú skuli ég reyna að ná því upp úr honum hvort hann hafi haft draummann. Ég er inni Guðlaugur 84 ára. „Stundaði alla ævi sjó.“ Ljósm.: Júlíus J. Halldórsson. í stýrishúsi og Laugi er í dyr- unum svona hálfur, með annan fótinn inni en hinn úti og heldur í stýristaumana. Og ég segi við hann: Heyrðu Laugi! Er það satt að þú hafir haft draum- mann? - Það var ágjöf þarna og hann heyrði ekki alveg strax hvað ég sagði og segir: Ha! Hvað segirðu? Og ég spyr hann aftur. - Draummann! segir hann. - H-huh! Steinþegir svo svolitla stund, þangað til hann segir: Ég skal segja þér draum, sem mig dreymdi einu sinni. Og segðu okkur nú drauminn Laugi! Guðlaugur: Ég get sagt ykkur það, hvað mig dreymdi. Það var að vetrarlagi. Ég var þá for- maður á bát, Baldvin Þorvalds- syni, og mig dreymir það um nóttina, að það kemur kona sem er með barn með sér. Hún bankar uppá hjá mér og biður mig að gefa sér að drekka. Ég geri það. Og ég spyr hana hvaðan hún komi og hvert hún sé að fara, ég þekkti hana ekkert. Húnsegistveraaðkoma vestan úr Hesti og vera að fara suður og upp í Upsagil. Jæja, segi ég, ertu að labba þangað? Það er best ég gangi með þér, segi ég. Og ég geri það svo í draumnum, ég labba með henni, alla leið suður og upp fyrir Upsir, og það er nú orðið stutt suður að gilinu, svo að ég þarf ekki að fara lengra með henni. Hún segir svo: „Mér þykir nú verst að ég get ekkert greitt þér fyrir þetta.“ „Ég ætl- ast nú ekki til borgunar fyrir þetta, þó ég gangi þetta með þér,“ segi ég, „en ég ætla nú samt að biðja þig ofurlítillar bónar. Ég er hérna formaður á bát, og ef þú gætir nú eitthvað gert, þá langar mig til þess að biðja þig að ég yrði ekki mjög lágur á vertíðinni." Þá segir hún: „Þetta er nú það versta sem þú gast beðið mig um.“ „Jæja,“ segir ég, „við tölum þá ekki meira um það.“ - „Við skulum sjá til,“ segir hún, „eitt- hvað skal ég reyna.“ Og þar með lauk draumnum. Svo fór ég að róa um vorið, og það kom fiskihlaup þarna upp undir Siglufjörðinn, í Nes- brúnirnar, fram af Hestinum. Ég var dálítið kunnugur á þessu miði og kemst þar að leggja á mínu gamla miði. Það byrjar á því að ég fæ alveg rifrildis fisk þarna. Og þarna ræ ég, alveg dag eftir dag, og þeir eru í kring um mig bátarnir, en það hefur bara ekkert að segja, ég fæ alltaf miklu meira heldur en þeir. Sigurður heitinn Guðjónsson var þá með Leif. Einu sinni var hann búinn að láta baujuna akkúrat á mínu miði. Nú hugsa ég með mér, að ég sé ekki vel staddur, en afræð samt að fara vestur fyrir hann á þessu miði og legg alla mína línu þar fram, en gæti þess að vera ekki svo nærri honum - það er austurfall þarna - að mína línu reki í hann. Ég átti ekki von á neinum afla af því að ég þurfti að leggja þarna, en austan megin gat ég ekki verið, það var of djúpt. Við liggjum svo yfir, eins og hann, og hann dregur, og ég dreg líka, en það bara vildi svo til, að ég fæ miklu meiri fisk heldur en hann og þá gekk alveg fram af honum. Þeir sögðust ekkert skilja í því að ég skyldi fá meiri fisk, við að leggja svona vestan við sína línu, því ævin- lega var best að vera sem aust- astur. Ég hafði þann sið, meðan ég var formaður, að til að mynda fram á Kanti, þar sem er svo ná- kvæmt með dýpið, að ég fór ævinlega svo djúpt að enginn þorði að leggja vestan við mig. Fréttamaður: Hvernig komstu svo út úr vertíðinni? Guðlaugur: Ég fór ágætlega útúr henni, var langtum hæstur. - Svo dreymir mig það einn vet- urinn, að við erum allir mótor- arnir af Dalvík að leggja norður Bæjarfjallið og út í Skálar, sem eru kallaðar, þarna upp af Hóli. Og ég sé alveg hvernig röðin er á bátnunum. Þeir eru svona neð- an við mig í röð, en ég er alveg upp á egginni, efstur, og við leggjum allir norður í Skálarn- ar. Ég var hæstur þessa vertíð, ég réði það bara af draumnum af því ég var efstur í egginni. Fiskað í þokur Fréttamaður: Hvenær fórstu fyrst á sjó? Guðlaugur: Mig minnir ég færi fyrst á sjó 7 ára með afa. Fréttam: Hver var afi þinn? Guðl: Ég kallaði Björn í Syðra- Garðshorni afa minn, því ég ólst Tímamót Þann 29. október varð 75 ára Baldvina Þorsteinsdóttir á ögðum, Dalvík. Þann 21. nóvember verður 70 ára Gestur Hjörleifsson, söng- stjóri á Dalvík. Þann 30. nóvember verður 70 ára Guðrún Magnúsdóttir í Koti í Svarfaðardal. Þann 28. október var skírður á DalvíkFinnur Þór, foreldrar Ösk f*nns^°ttir og Gunnlaugur J. Gunnlaugsson. Og sama dag össur, foreldrar Þórunn Þórðardóttir og Willard Helga- son. Þann 5. nóvember var skírður á Dalvík RóbertMár, foreldr- ar Arnleif Gunnarsdóttir (frá Mói) og Þorvaldur Óli Trausta- son. Og sama dagSœunnMjöll, foreldrar Soffía Sveinsdóttir (frá Þverá í Skíðadal) og Stefán S. Jakobsson. MÉR ER SPURN? Norðurslóð leitar svara Til héraðshjúkrunarkonu eða héraðslæknis. Hvers vegna þurfum við, seir ungabörn eigum og búum i sveitinni, að fara með þau í ónæmissprautur til Akureyrar? Þetta var ekki svona til skamms tíma og hvenær megum við eiga von á að fá þetta aftur fram- kvæmt á Dalvík? Steinunn P. Hafstað. SVAR: Fyrir mörgum árum voru mæð- ur í kvenfélögum Eyjafjarðar- sýslu mjög óánægðar með ung- barnaeftirlit í sýslunni. Kven- félögin komu því til leiðar að barnalæknir skoðaði öll unga- börn a.m.k. tvisvar sinnum þeg- ar þau fengu fyrstu ónæmis- sprautuna, þriggja og fimm mánaða, og fer þetta eftirlit fram á Heilsuverndarstöð Ak- ureyrar. Sýslunefnd samþykkti að greiða fyrir þessu. Barna- læknarnir buðust m.a.s. til að koma til Dalvíkur og skoða þar ungabörn úr Dalvíkurlæknis- héraði, en af því varð ekki vegna ónógrar aðstöðu. Ef ekkert reynist vera athuga- vert við fyrstu skoðun er í lagi að börnin fái aðra ónæmis- sprautuna í heimahéraði, en komi svo aftur í skoðun og 3. ónæmissprautu á Heilsuvernd- arstöð Akureyrar. Þetta er mik- ið öryggi fyrir börnin að mínu áliti. Það er að vísu ekki skylda að færa börnin til barnalæknis til skoðunar á Akureyri, en ég teldi það geta valdið ruglingi ef sum- ar mæður kæmu til Dalvíkur, en aðrar færu með börnin til Akureyrar, þar sem þau óneit- anlega fá betri þjónustu. Því þáði ég gott boð. Þessi tilhögun er aðeins til bráðabirgða. Þegar Heilsu- gæslustöð Dalvíkur kemst ívið- unandi húsnæði er ætlunin að biðja barnalækni á Akureyri að koma til Dalvíkur og fram- kvæma reglulegt barnaeftirlit með heilsugæsluhjúkrunarfræð ingi. Eggert Briem. upp í Miðkoti hjá önnu dóttur hans og manni hennar Jóni Hanssyni. Fréttam: Hvað varstu lengi með Baldvin Þorvaldsson? Guðl: Ég held ég hafi verið ein 4 ár með hann og þáfórégá Björg vin hjá Fúsa Þorleifssyni. Fréttamaður: Var þetta á ár- unum um og eftir 1930? Guðl: Já, ég man ég var með Baldvin Þorvaldsson 1931. Þá var geysileg fiskihrota. Við þurftum ekki að róa langt. Þeir lögðu alveg inn undir Mígindi. Það var alveg óhemju fiskur. Fréttam: Voru góð mið þarna yst í firðinum? Guðl: Já, það voru ágætis mið, til að mynda á Ólafsfirðinum, sem nefnt er að leggja eftir Nesinu, alveg mokfiskur. En það var annað verra þetta sum- ar. Þaðvaralltafkaf-niðaþoka allan tímann. Það var ómögu- legt að maður gæti lagt, því maður kom alltaf fram á belgi. Það voru kannske tekin af manni heilu tengslin af hinum og þessum bátum, það var svo þétt. Guðlaugur yngri: Það var út af Siglufirðinum í svona þoku, sem þú varst að róa eitt vorið, þegar þeir fundu þig aldrei. Guðlaugur eldri: A ég að fara að segja það? Þeir kalla það bara karlagrobb, ef þeir sjá það í blaðinu, - og var tregur til að segja frá þessu, en lét þó til leið- ast fyrir beiðni okkar. - Jæja, eitt vorið, sem ég var með Bald- vin, þá fáum við ekki beitu, Dalvíkingar, fyrir það að sá aðili á Akureyri, sem við höfð- um samið við að fá beitu hjá - þetta voru nótabrúk, sem höfðu samninga við verstöðvarpar, hann var svo óheppinn, að hann fékk hvergi beitu. En þeir fá alltaf beitu, alla leið til Siglu- fjarðar: ÓlafsQörður, Grenivík, Hrísey, en við fáum aldrei beitu. En það var búið að fréttast, að þeir duttu niður á góðan fisk, stundum upp í tíu þúsund pund, bæði Ólafsfirðingar og Siglfirð- ingar. Og ég heyrði það nefnt, að Siglfirðingar væru fram á Nöfum, sem þeir kölluðu. Fréttam: Hvað eru Nafirnar? Guðlaugur: Það eru björg, sem koma undan Grímseyjunni, að austanverðu. Þegar þau ber saman, eru það kallaðar Nafir. - Svo vill það nú til samt, að loksins fáum við beitu. Og það fara náttúrlega allir að beita. Það var nú kraftur á þeim sum- um, t.d. þarna við Hólsúthald- ið, því Sigurjón heitinn Guð- jónsson var þá með Leif. Hann var langfyrstur að komast á stað, og svo hver af öðrum, og þeir voru allir farnir, nema ég. Það munaði svo miklu hvað við urðum á eftir, að þegar ég kem fram í Hólshyrnu, sem kölluð er, fram á Kanti, þá er Siguður heitinn að draga þarna á Leif. Og ég tala við hann og hann segir, að þar sé bara ekki bein að hafa, hann fái ekki neitt. Hann sé meira en hálfnaður með lín- una, hann sé búinn að fá svona þúsund pund. Svo mér líst nú ekkert á þetta, því þetta var mitt uppáhaldsmið, þarna á Kantin- um. En það er búið að refta svo af bátinn, að það er ómögulegt að komast niður. Og ég stíma og stíma, alltaf fram, og mér líkar aldrei plássið og seinast fer ég upp á stýrishús og fer að huga fram og þá grilli ég fram í skip. Þá dettur mér í hug: Þarna eru Siglfirðingarnir. Svo ég held áfram og fer bara niður aftur og við stímum alla leið fram að þessu skipi, sem liggur þarna. Ég man nú ekki hvað það hét, en það var 20 tonna skip. Og það er alveg blíðalogn. Það .er einn maður á dekki. Eg ætla svo að renna upp að hliðinni á hon- um og tala við hann, en hann stingur sér ofan í lúgar, svo ég fæ ekkert svar hjá honum. Nú, ég læt það gott heita, skipti mér ekkert af því, en ég sé hvar baujan hans er og reikna það út, að hann sé þarna á djúpbauj- unni. Ég fer svo bara kippkorn framfyrir hann og legg línuna alla saman eftir norðaustri. Ég hafðí ævinlega marga strengi á belg hjá mér. Það voru sextug færi og ég hafði aldrei minna en fjögur færi á belg, svo ég væri viss að botna alls staðar. Svo liggjum við þarna fyrir, hálfan þriðja tíma og ég fer svo að toga og það er bara ágætis fiskur þarna á fyrsta tengslinu. Ég fæ þarna 12 þúsund pund. Svo þegar ég er búinn að draga inn Framhald á síðu 3.

x

Norðurslóð

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Norðurslóð
https://timarit.is/publication/1253

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.