Norðurslóð - 27.03.1980, Qupperneq 3

Aðalsteirm Óskarsson:
Kóngsstaðaháls
í Skíðadal
Aðalsteinn öskarsson.
Þegar ég renni huganum aftur í
tímann og hugsa til þess er ég
átta ára gamall flutti að Kóngs-
stöðum í Skíðadal, verður mér
eflaust efst í huga birkirunn-
arnir í hálsinum, eins og það var
kallað i daglegu máli. Það var
dásamlegt að fara í feluleik,
grafa sig inn í runnana og teyga
að vitum sér anganina úr
móður jörð.
Margt hefur breyst síðan,
sumt til góðs, annað til hins
verra eins og gengur í henni
veröld, þar skiptast á skin og
skúrir.
Þegar Skógræktarfélag Svarf-
dælinga var stofnað var farið að
svipast um eftir landi til að
græða upp skóg, kom þar margt
til álita.
Jóhann Jóhannsson í Sogni á
Dalvík, sem þá átti Kóngsstaði
og var mikill áhugamaður um
alla ræktun þ.á.m. skógrækt,
mun fljótt hafa komið auga á
það að í Kóngsstaðahálsi væri
hinn ákjósanlegasti staður fyrir
að græða upp skóg, einkum þar
sem nokkrar leifar vóru þar af
skógvið, sem óðum fór þó
þverrandi vegna síauki nar
beitar.
Hann mun hafa bent mönn-
um á þennan möguleika og fús-
lega látið land til þess að gera
tilraun með skóggræðslu þarna
fremra.
Árið 1942 28. okt. gerir hann
samning við Skógræktarfélag
Eyfirðinga um leigu á landi til
skógræktar.
Stærð þessa lands var um 25
hektarar, en er nú, eftir að ný
girðing hefur verið sett upp og
viðbótarland sett til friðunar,
um 60 hektarar. Verkefni næstu
ára verða mikil og mörg ef rétt
verður á málum haldið. Grisjun
er nú nauðsynleg á stórum
svæðum, gróðursetning þarf
einnig að koma til sem allra
fyrst í það nýja land, sem þegar
er komið í vörslu.
Samkvæmt lauslegri áætlun
mun þurfa að gróðursetja á
næstu árum ef nýta á landið sem
best ekki minna en 200 þúsund
plöntur, en þá er miðað við að
landið væri að fullu nýtt.
Söguágrip
Hér á eftir mun ég rekj a nokkuð
sögu skógræktarinnar á Kóngs-
stöðum. Verður hér aðeins
stiklað á stóru, seinna mun
vinnast tími til að gera þessum
málum betri skil, enda er það
ósk mín að það sem þegar hefur
verið gert sé aðeins vísir að
miklu stærra verki.
Árið 1942 er hafist handa um
að girða landið, sem áður hafði
verið mælt út, og stungið út
girðingarstæði.
Ármann Sigurðsson bóndi á
Urðum í Svarfaðardal var ráð-
inn verkstjóri fyrir hönd Skóg-
ræktarfélags Eyfirðinga. Vann
hann þarna allan tímann sem
verkið stóð yfir, ásamt Óskari
Júlíussyni ábúanda Kóngs-
staða.
Skógræktarfélagið lagði til
allt efni og sá um flutning á því á
staðinn. Rekaviður varnotaður
í aflstaura en annars birkirengl-
ur og vóru allir staurar tjöru-
bornir, það sem fór í jörð af
þeim, og var það ekki til
þrifnaðar að bera þá svo vota af
tjöru upp um alla hlíð en við því
var ekkert að segja.
Allt efni, staurar og vír, var
borið á bakinu frá vegi og á
þann stað sem þaðskyldi notað,
var þar oft kapp í mönnum
hversu marga staura þeir fóru
með í hverri ferð. Verst var þó
að bera vírinn, því gaddarnir
stungust í gegn um öll föt.
Girðingin var sjöþætt úr
gaddavír og 4 metrar milli
staura. Nú voru fengnir sjálf-
boðaliðar til verksins, nokkrir
frá Skógræktarfélagi Svarfdæl-
inga og félagarúrU.M.F. Skíða
í Skíðadal. Það félag var þá á
sínu blómaskeiði.
Verkið sóttist vel, enda unnið
af kappi. Var girðingunni lokið
að mestu á einu vori. Þarna
voru um 25 hektarar lands
innan girðingarinnar. Á þeim
tíma sem liðin er síðan er
furðulegt að sjá hversu hinum
kræklótta birkigróðri, sem
þarna var, hefur fleygt fram.
Sem dæmi get ég nefnt, að
meðfram götuslóðum, sem lágu
um hlíðina, voru víða kjarr-
brúskar 25-40 cm. háir, en þar
eru nú um 3ja og4ra metra tré,
enda sér maður þar best, hversu
algjör friðun er nauðsynleg
meðan gróðurinn er að ná sér
upp.
Brattinn á landinu hefur líka
mjög mikið að segja því, snjór-
inn leggur og brýtur svo mikið
af gróðrinum í brekkum og
hólbörðum og tefur fyrir vexti.
Gróðursetning
Næstu árin eftir að girt hafði
verið, var tekið til við gróður-
setningu þar unnu margir mjög
farsælt og gott starf.
Frá því er hafist er handa við
gróðurSetningu og þar til nú
hefur verið plantað um 80
þúsund tijáplöntum.
Stærsti hlutinn er skógarfura
og sitkagreni, einnig nokkuð af
rauðgreni, blágreni og stafa-
furu. Á seinni árum var gerð
tilraun með lerki og hefur það
gefið mjög góða raun.
Mjög mikil gróska er þarna
innan girðingarinnar og grasa-
fræðingar telja þarna ótrúlega
mikinn Qölda plantna auk
trjágróðursins.
Þetta land mun vera um 110-
115 m. yfirsjóogvirðistgróður-
inn ekki taka miklum breyting-
um fyrir hverja 20 hæðarmetra.
Aftur á móti virðist mér að
friðunin sé mikið meira atriði
gegn uppblæstri eftir því sem
landið liggur hærra.
Árið 1944 kom Ármann
Sigurðsson á Urðum frá
Noregi, þar sem hann sat fund
skógræktarmanna. Hafði hann
heim með sér 1. kg. af birkifræi.
Þetta fræ setti hann að mestu,
niður frammi í skógræktargirð-
ingunni á Kóngsstöðum. Þarna
er nú um 4ra metra há tré.
Því miður var ekki meira gert
að því að sá fræi þarna og ekki
hirt um að grisja það en þetta
sýnir alveg ótvírætt að slikt er
hægt með mjöggóðum árangri.
Skógræktarfélagið hættir
Til þess að gera langt mál
stutt er vert að geta þess að
þegar Skógræktarfélag Eyja-
fjarðar fór að hafa meira
umvendis nær sér, þ.e. í Eyja-
firði og Akureyri, dró brátt að
því að landið á Kóngsstöðum
varð að sitja á hakanum með
alla umhirðu, þar sem og líka
bættist við að mjög erfitt var
orðið að fá menn út í dalnum til
að annast umhirðu og viðhald
girðinga fyrst og fremst vegna
mannfæðar á heimilum og þessi
vinna þoldi ekki að bíða fram á
sumar, vegna vörslunnar.
Var það síðan að ráði að
Skógræktarfélag EyjaQarðar
afsalaði sér öllu tilkalli til lands
þess, er það hafði áður haft til
umsjár og umhirðu allt frá árinu
1942, til 1976.
Eigendur jarðarinnar Óskar
Júlíusson og Aðalsteinn Óskars-
son, tóku þá við landinu aftur.
Nú má enginn taka orð mín
svo að forráðamönnum Skóg-
ræktarfélags Eyfirðinga hafi
verið það sársaukalaust að láta
þetta af hendi, til annars aðila.
Nei síður en svo. Hitt er svo
annað mál að þeir fundu að
þeirra tími og íjárráð megnuðu
ekki að standa straum af þessu
lengur og samkvæmt þeim
samningi er gerður var í upphafi
viðkomandi landi og fleiru, bar
þeim að skila því til landeig-
anda hættu þeir að geta annast
það sjálfir, eða félagsamtök
með samskonar markmið væru
Til
Dalvíkur-
kirkju K
Sigríður Sölvadóttir ...... 10.000
Ragnar Jónsson ............ 25.000
Sigurlína Steinsdóttir .... 10.000
Guðrún Björnsdóttir ........ 5.000
N. N........................ 5.000
Hreiður sf................. 10.000
P. O. Þ.................... 15.000
Petrína Zoponíasdóttir .... 10.000
Jónas Hallgrímsson......... 10.000
Jón Smári Jónsson ............ 500
Tryggvi Jónsson ........... 10.000
Ásgeir Sigurjónsson ....... 10.000
Matthías Jakobsson ........ 10.000
Guðmunda S. Óskarsdóttir .. 5.000
Úr gjafakassa kirkjunnar .... 33.400
168.900
Frá Þorsteini Sv.
Framhald af forsíðu.
sínu lausu og er verið að leita
eftir nýjum húsverði. Það skal
tekið fram að sveitasjóður
greiðir mikið af kostnaði við
húsið, og hefur það létt miklum
byrgðum af herðum félagsins,
og skal hreppsnefnd og oddviti
hafa kærar þakkir fyrir.
Að lokum langar mig til að
þakka öllum þeim sem á síðasta
ári störfuðu að íþrótta- og
félagsmálum í sveitarfélaginu
hvort sem þeir eru innan ung-
mennafélagsins eða utan.
Ungmennafélagar! í dag lít-
um við björtum augum fram á
veginn og erum reiðubúnir að
takast á við þau verkefni sem
bíða okkar. ÍSLANDI ALLT.
Ó.G.
Vantar fullbú-
inn hnakk.
Upplýsingar í síma 61352.
Kóngsstaðir í Skíðadal.
ekki til staðar að taka við. Svo
var ekki.
Um þessi mál var mikið rætt
áður en yfir lauk.
Vandi landeigenda
Nú var okkur landeigendum
mikill vandi á höndum, hvað
gera skyldi. Girðingar vóru
allar á fallanda fæti og viðhald
þeirra mjög dýrt, en það sem
verra var að varslan á landinu
var ekki nógu góð.
Því var ekki um annað að
gera en annaðhvort að byggja
allt upp að nýju, hvað girðingar
snerti eða hreinsa allar girðing-
ar burtu, þar sem þær vóru að
verða stórhættulegar fyrir bú-
pening allan, sem um landið fór.
Því var það að ráði að farið
var í stórframkvæmdir þarna, já
ég segi stórframkvæmdir þar
sem kostnaðurinn skiptir
milljónum króna.
En þetta hefur tekist með
ómetanlegum styrk félaga,
skyldmenna, vina og kunningja
okkar jarðeigenda og vil ég í því
sambandi nota tækifærið og
þakka öllum af alhug ánægju-
legt samstarf og frábæran
dugnað við framkvæmd þessa.
Gjafir í Orgelsjóð Dalvíkurkirkju.
Kr.
Guðrún Björnsdóttir ............ 20.000
Baldvina Þorsteinsdóttir . . 10.000
Skipshöfn M/B Lofti Bald-
vinssyni EA 24 ............. 244.000
Lilja Tryggvadóttir ............ 10.000
Minningargjöf um Þorleif
Tryggva Jóhannsson frá
Ingvörum frá börnum og
barnabörnum Svanhildar
Björnsdóttur og Þorleifs
Kr. Þorleifssonar ..... 250.000
Kirkjubasamefndin árin
1976-1978 ................ 1.002.400
1.536.400
Alúðarþakkir fyrir ofantaldar gjafir
og allt annað sem unnið hefur verið fyrir
Dalvíkurkirkju á liðnu ári.
F.h. sóknamefndar.
Kristján Ólafsson.
Það er von mín og trú, að við öll
sem unnum þarna að og allir
þeir sem áhuga hafa á gróður-
málum og uppbyggingu skóg-
ræktar á íslandi megi á ókomn-
um árum njóta þess að koma
þarna, finna gróðurilminn,
njóta friðsældar á þeim stað, er
ég tel einn þann gróskuríkasta,
er við Svarfdælingar eigum að
ógleymdum öllum aðalbláberj-
unum.
Alllr velkomnir
Og að lokum þetta. Allir eru
velkomnirí Kóngsstaðahálsinn,
en munið eitt! Gangið vel og
snyrtilega um. Hjálpið okkur til
að prýða landið og það gerið
þið einmitt með góðu fordæmi,
og búið þannig best í haginn
fyrir aldna og óborna.
Kærar þakkir til nágranna
okkar Kóngsstaðamanna fyrir
þann áhuga, sem þið hafið sýnt
með ýmsu móti varðandi
græðslu þessa lands og þó allra
mest með því, að hjálpa okkur
með vörslu landsins, það verður
aldrei metið til fjár.
Leikfélagíð
Fyrr í vetur sýndi Leikfélag
Dalvíkur sjónleikinn Gísl við
góðan orðstýr og þolanlega
aðsókn.
Nú er félagið byrjað að æfa
nýtt stykki og gamalt þó,
Landabrugg og ást. Þetta er
farsi eða fjarstæðuverk, þýskt
að uppruna og þýtt af Emil
Thóroddsen. Höfundarnir heita
Riemann og Schwarz.
Stefnt er að þvi að hefja
sýninga síðast í apríl, ef ekkert
ófyrirséð hamlar. Leikstjóri
farsans er Rúnar Lund tann-'
læknir og leikendur eru 10
talsins.
Verkalýðsfélagið Eining
Félagsmerki
Verkalýðsfélagið Eining hefur ákveðið að efna til
samkeppni um gerð félagsmerkis og fána fyrir
félagið.
Heitið verður verðlaunum, að upphæð kr. 300
þúsund, fyrir þá tillögu, er kynni að verða valin, en
félagið áskilursér rétt til að hafna öllum tillögum, ef
engin virðist heppileg.
Tillögum skal skila í lokuðum umslögum, en nafn og
heimilisfang höfundar fylgi í öðru umslagi, einnig
lokuðu.
Skilafrestur er til miðvikudagsins 30. apríl 1980, og
skulu tillögur komnar eigi síðar en þann dag á
skrifstofu félagsins að Skipagötu 12 á Akureyri.
Stjórn Verkalýösfélagsins Einingar.
NORÐURSLÓÐ - 3