Norðurslóð - 23.03.1982, Qupperneq 2

NORÐURSLÓÐ
Útgefendur og ábyrgðarmenn:
Hjörtur E. Þórarinsson, Tjörn, Svarfaöardal
Jóhann Antonsson, Dalvík
Afgreiösla og innheimta: SigriöurHafstaö, Tjörn
Sími 96-61555
Ljósmyndari: Rögnvaldur Sk. Friðbjörnsson
Prentun: Prentsmiðja Björns Jónssonar
SAUÐFJÁRRÆKT
í ERFIÐLEIKUM
Alltaf er nóg af vandamálum við að stríða í þessu jarðlífi i
landbúnaðinum eins og í öllum öðrum þáttum mannlegra
athafna. Raunar ætti maður ekki alltaf að vera að tönnlast á
þessu dapurlega orði vandamál, það gefur allri þjóðfélagsum-
ræðu óþarflega neikvæðan blæ. Við ætturp kannske heldur að
nota orð eins og viðfangsefni eða úrlausnarefni, þegar um er
að ræða málefni, torleyst eða auðleyst eftir atvikum, sem hver
dagur færir okkur að höndum sem einstaklingum, stétt eða
þjóð.
I landbúnaðinum voru markaðsmál mjólkurframleiðsl-
unnar til skamms tíma aðalúrlausnarefnið. Það tókst að leysa
ótrúlega fljótt og vel með samræmdum aðgerðum, svo að þau
mál eru í góðu horfi í bráðina a.m.k.
Þá er röðin komin að sauðfjárræktinni. Á furðulega
skömmum tíma hefur erlendi markaðurinn fyrir kindakjöt
orðið svo óhagstæður, að hann gefur sauðfjárbændum ekkert
verð fyrir framleiðsluna, þegar óhjákvæmilegur innlendur og
erlendur kostnaður hefur verið greiddur af henni.
Horfurnar eru svo afleitar, að bændur verða allt eins að
reikna með þvi að verða framvegis að takmarka framleiðsluna
við innienda markaðinn einan eða mjög lítið þar fram yfir.
Búnaðarþing 1982 fjallaði auðvitað um þessa erfiðu stöðu,
án þess þó að setja fram beinar hugmyndir um aðgerðir til að
mæta vandanum. Það er sjálfsagt von að menn þurfi aðhugsa
sig um nokkra stund, áður en því er slegið föstu, að nauðsyn-
legt sé að draga saman sauðfjárframleiðslu um ein 10-20% og
farið er að upphugsa ráð til að framkvæma og stýra slíkum
samdrætti.
Eitt er það þó, sem fullkomlega er tímabært að gera og
bændasamtökin þurfa ekki að hika við. Það er að láta reyna á,
hvað hægt er að komast í þessu máli með frjálsum aðgerðum.
Að senda frá sér ákall til allra þeirra sauðfjáreigenda, sem
hafa næga afkomumöguleika aðra, að þeirathugi gaumgæfi-
lega, hvort þeir geta ekki lagt niður eða minnkað sauðfjár-
framleiðslu sína, án þess að skerða tekjur sinar að ráði.
Það er ástæða til að ætla, að margir bæði gætu og vildu taka
tillit til þess stóralvarlega ástands, sem blasir við
raunverulegum sauðfjárbændum vegna hruns erlenda mark-
aðarins, og fækkuðu fé sínu strax á hausti komanda.
H.E.Þ.
UR BREFUM TIL
NORÐURSLÓÐAR
Velunnari blaðsins, Dagbjört
Ásgrímsdóttir í Lambhaga,
sendi blaðinu jáðningu viðjóla-
getraunum eins og fieiri fyrir
jólin. Jafnframt sendi hún smá-
bréf, sem ekki mun hafa verið
ætlað til birtingar, en viðsyndg-
um upp á náðina og birtum
hluta af því.
„Innilegar þakkir fyrir fróð-
leik og skemmtan. Ég sendi hér
með mína tilraun að leysa Ijóða-
getraunirnar, en af því hafði ég
mjög mikla ánægju, eins og
æfinlega.
Ég tek þetta eins og hverja
aðra dægradvöl, en hvorki
keppni né gáfnapróf. En ég hef
reynt að vona, að yngra fólkið
gæti fengið áhuga á fieiri ljóðum
en dægurvísunum.
Ég læt hér fjúka vísu el'tir
Böðvar Guðmundsson, ef vísu
skyldi kalla, en ég tók mig til og
lærði hana fyrir nokkrum árum
án þess að skilja þó nema sagn-
orðin.
Tefldi, þuldi taldi skylmdist,
tegldi-valdi.
Glaður skildi að gildu haldi.
galdinn skjalda-Baldur kaldi.
(Ég held að skjalda-Baldur sé
mannskenning).
Gaman er líka að þessum vís-
um Kolbeins Högnasonar:
2 - NORÐURSLÓÐ
Syrtir, þéttir, hylur, hrín,
hreytir, skvettir, fyllir.
Birtir, léttir, skilur, skín,
skeytir, sléttir, gyllir.
Spinna svannar inni enn,
annir svinnir finna.
Vinna manna sinni senn,
saman minni tvinna.
(27 n.)
Norðurslóð þakkar Dag-
björtu bréfið. Það er alltaf þægi-
legt að verða var við svolítinn
áhuga.
Á sumardaginn fyrstá í fyrra fóru
18 manns úr ferðafélögum Svarf-
dæla og Akureyrar í skíðaferð
vestur yfir Heljardalsheiði til
Hóla.
Skömmu seinna sendi einn
þátttakandinn, Eiríkur Sveins-
son, læknir á Akureyri blaðinu
eftirfarandi ljóðabréf í gaman-
sömum stíl.
Prologus: /
Ferðalög um fjallaheim
•freista margra landa,
þegar birta bærir geim
og bráðnar klaki stranda.
Gönguferðir gefa þor
görpum, sem að vilja,
einkum þegar íslenzkt vor
er frá vetri að skilja.
Við tökum marsinn
Sigríður Valgeirsdóttir, prófessor t.v. og Mínerva Jónsdótir, kennari með
handrit af kvikmyndinni. Ljósm. Júl. Dan.
Senn eru iiðin tvö ár siðan
svarfdælski marsinn var kvik-
myndaður í Þinghúsi hreppsins
að Grund. Það gerðist nánar sagt
12. apríl 1980.
Nú hillir undir þann dag að
myndin verði tilbúin og unnt að
lofa fólki að sjá gripinn. Klipp-
ing filmunnar var lokið snemma
í vetur. Það verk vann Karl
Jeppesen, sem áður vann hjá
sjónvarpinu. Það kom strax í
ljós að talið á filmubandinu var
stórgallað, þ. e. a. s. fyrirmæli
stjórnanda marsins heyrðust
mjög ógreinilega og einnig þótti
nauðsynlegt að hafa vissar skýr-
ingar með efninu.
Það var því horfið að því ráði
að setja nýtt tal inn á bandið
ofan á það, sem fyrir var þannig
að fólk, sem ekki þekkir. til
leyndardóma marsins, geti áttað
sig á, hvað er að gerast. Þetta verk
var unnið í kvikmyndaverinu Kot
í Reykjavík í samvinnu við þær
Sigríði Valgeirsdóttur og Mín-
ervu Jónsdóttur, sem á sínum
tíma leiðbeindu við upptökuna
á Þinghúsinu og við menn héðan
úr sveitinni.
Sýning myndarinnar mun
taka ca. 30 mínútur og það er
álit manna, að hún muni þykja
hin besta skemmtun a.m.k. hér
heima og líklega víðar. Galla-
laus er hún þó alls ekki, því
miður. T.d. urðu slæm mistök
strax í byrjun upptökunnar, svo
aö skemmtilegir þættir marsins
féllu algjörlega út og er það
óbætanlegt.
Kostnaðarhliðin.
Það halda fróðir menn, að
venjuleg 30 mínútna kvikmynd
kosti ca. 300 þúsund krónur í
framleiðslu. En þar sem þessi
mynd hefur að mestu leyti verið
unnin í sjálfboðavinnu verður
útkoman nokkuð önnur.
Myndatakan sjálf var greidd
með samskotafé þátttakand-
anna, eins og menn muna. Nú
hefur verið sótt um styrk úr
Kvikmyndasjóði til að greiða
áfallinn kostnað í Reykjavík, og
standa bestu vonir til að hann
fáist, e.t.v. 20-30 þúsund krónur
sem mundi fara langt í að bjarga
þeirri hlið málsins.
Nú er filman komin til
Danmerkur, þar sem hún verð-
ur endanlega færð yfir á sýning-
arfilmu. Það hafa verið pöntuð
tvö eintök. Annað verður í
vörslu próf. Sigríðar Valgeirs-
dóttur, en hitt er pantað fyrir
hönd heimamanna í því trausti
að peningar fáist til að leysa
hana út, þegar til kastanna
kemur. Það gæti orðið nú með
vorinu.
Eftir bestu heimildum er talið
að verð eintaksins muni verða
kr. 10-12 þúsund. Varla þarf að
efa að fé verði auðvelt að ná
saman hér heima og þó miklu
meira væri.
Spuming er hinsvegar, hver á
að „eiga“ myndina. Það hefur
verið stungið upp á Héraðs-
skjalasafninu á Dalvík í þessu
skyni. Það er stofnun beggja
sveitarfélaganna og hlutverk
þess er að safna og varðveita
hverskonar heimildir um mann-
lífið í bygðarlaginu. Myndin um
marsinn er ein slík heimild.
En áður en til slíkrar afhend-
ingar kæmi, verður hún að
sjálfsögðu sýnd hverjum þeim
sem sjá vilja hér í héraðinu og
kannske miklu víðar.
Konur í þjóðbúningum á Þinghúsinu 12. aprfl 1980.
Ferðalýsing:
Fjallaseiður hrund og hal
hrærði í sálarskoti,
Svarfaðar í sunnu-dal
söfnuðust menn hjá Koti!
Margt þar sýndist mannaval
mættu Árni og Svenni.
Fallega sól í fjalladal
flóði á hverju enni.
Ýtti úr vör með öll sín börn
er lauk vetri ströngum,
Hjörtur, sem á heima að Tjörn
hörku knár í göngum.
Sumardagsins birta blá
bærði fijóð og sveina,
Heljardals um heiði lá
hópsins leiðin beina.
Hratt og vel að Heljará
hópurinn sér renndi,
fimur Árni fylgdi þá
fögru sænsku kvendi.
Áður höfðu undan þar
aðrir rennt í stóði,
talsvert þó í tign af bar
Tjarnarbóndinn fróði.
Klofuðum við Kolkuvað
kappar átta og tíu.
Haldið skyldi að Hólastað
helzt fyrir klukkan níu.
Særi á hælnum Svenna var
svoddan gefur pínu.
Stígvél Rúnars studdu þar
og stækkuðu skrefin fínu.
Kolbeinsdalinn gengum greitt
glöddumst vorsins angan,
þó að ýmsir ekki neitt
ættu í magann svangan.
Hlýtt varð oss á Hólastað
hlöðnum veizluborðum.
Þetta góða griðahlað
gisti biskup forðum.
Epilogus:
Vekur óður eyðisands
okkar hljóðu strengi,
fjallaslóðir föðurlands
fjarðarblóð og engi.
Svo mörg eru þau orð.
Læt ég svo þessu nuddi lokið
að sinni. Bið þig forláts á frekj-
unni og átroðningnum, en gæti
hugsað mér að gerast áskrifandi
að blaði þínu ef innfirðingum
leyfist það.
Æfinlega kært kvaddur
Eiríkur Sveinsson.
Blaðinu hefur borist bréf frá
Sigurjóni Kristjánssyni frá Braut
arhóli. Hann gefur bréfinu svo-
fellda yfirskrift:
Allir eiga leiðréttingu orða
sinna. Heiman ég fór.
Við birtum hér glefsur úr
bréfinu:
Vegna ummæla í Norður-
slóð þann 27. janúar þ.á. um
missagnir eða rangan frétta-
flutning í blaðinu (um afmæli
tveggja kvenna) verður mér á að
taka til athugunar og umræðu
nokkur ummæli, sem þar koma
fram, vegna þess að þau eru mér
persónulega nokkuð viðkvæm,
þegar ég lít yfir lífsferil minn.
Fyrir þessar uppákomur o.fl.
eins og blaðið orðar það, mun
það nú hætta að birta afmælis-
fréttir nema einhver manneskja
fáist til að taka þennán þátt að
sér.
Þau fyrirheit, sem þarna eru
gefin, finnast mér slæm. Aðfella
hann (þáttinn) niður úr blaðinu
finnst mér næstum óhugsandi.
Kannske er hann ekki stór
þáttur fyrir þá, sem heima eru í
byggðarlaginu, en fyrir þá, sem
flogið hafa að heiman, er hann
mun stærri, eða þannig virkar
hann á mig, sem fjarri»5Við að
fara að heiman rofna mörg
tengsl, sem óþekkt voru meðan
búið var þar, það finnur maður
best, þegar í fjarlægðina er
komið.
Sínum augum lítur hver á
silfrið. Eg sé það með mínum
augum, og við að tapa þessum
þætti er mér Norðurslóðin stór-
um efnisminni en áður. Flestir
þeirra, sem getið er í þessum
afmælisþætti eru gamlir grannar
og sveitungar. Því þá að slíta
þau tengsl, sem færa manni
þennan óviðjafnanlega fróðleik
að heiman, sem annars sést
hvergi skráður. • -•
Mér er þetta kannske við-
kvæmara en skyldi, vegna þess
að ég flutti gegn vilja mínum
burt úr byggðarlaginu, og þarer
eftir skilið megin dagsverk mitt,
sem lengi togar í byrðinginn.
Heilsa okkar hjóna beggja gerði
okkur ófært að búa lengur við
þann kost, sem við horfði, en
hvergi fékk ég verk að vinna á
öðrum vettvangi, sem ég gæti
lifað af þar heima. Þessvegna
Framh. á bls. 3.