Norðurslóð - 22.03.1983, Qupperneq 2

Ungmennafélagið Skíði
Aldarfjórðungs starf 1932-57
NORÐURSLÓÐ
Útgefendur og ábyrgðarmenn:
Hjörtur E. Þórarinsson, Tjörn, Svarfaðardal
Jóhann Antonsson, Dalvik
Afgreiðsla og innheimta: Sigriöur Hafstað, Tjörn
Ljósmyndari: Rögnvaldur Sk. Friðbjörnsson
Prentun: PrentsmiOja Björns Jónssonar
Tjaldið fellur
Tjaldið er fallið, sýningin er um garð gengin, áhorfendur sitja
enn í sætum sínum dálítið ringlaðir í kollinum. Hinu sér-
kennilega ævintýri Gunnars Thoroddsens er lokið, (eða
samasem). Henni lauk með dramatískri lokaræðu snillings-
ins sem lengi verður í minnum höfð. Dramatísk var hún m.a.
af því að menn gátu ekki áttað sig á hvaða framhald hún
boðaði.
Nú er það hins vegar komið í ljós, að Gunnar var í raun og
veru að kveðja Alþingi íslendinga eftir nærri hálfrar aldar
setu þar. En um leið var hann að koma á framfæri þýðingar-
miklum skilaboðum til flokksmanna sinna. Hann vildi að
hætti spámanna allra alda freista þess að framlengja áhrif sín
út yfir gröf og dauða, ef svo mætti segja í pólitískum skilningi.
Hver verður svo dómur sögunnar um þetta þriggja ára
stjórnartímabil? Líklega verður hann ekki ótvíræður, enda er
engin ríkisstjórn algóð og engri er heldur allsvarnað og svo
mun um þessa.
Rétt er jafnframt að hafa í huga að ríkisstjórnir eru ekki alls
ráðandi um þróun þjóðmála. Þar eru jafnan að verki sterkari
öfl en nokkur stjórn fær við ráðið. Það eru öfl stétta og
hagsmunahópa, það eru markaðsöfl umheimsins og það eru
sjálf náttúruöflin á og umhverfis landið. Allt hefur þetta
sannast á ríkisstjórn Gunnars Thoroddsens og þó var það að
lokum innri meinsemd sem varð henni banabiti.
Við ætlum semsagt ekki að kveða upp dóminn enda er það
ekki þýðingarmest af öllu. Framtíðin er það sem máli skiptir
og því miður verður það að segjast að svipur hennar er ekki
sérlega bjartur eftir því sem unnt er að greina hann í gegnum
móðu og mistur morgundagsins.
Nú fara kosningar í hönd og enginn veit hver úrslit þeirra
verða. Þau skipta þó nokkru máli, óneitanlegt er það, og að
sú ríkisstjórn sem upp af þeim sprettur verði samhent og
öflug. Hitt skiptir þó sennilega meira máli þegarallt kemurtil
alls, að ,,hin öflin" vinni með ríkisstjórninni en ekki móti: að
hagsmunahóparnir innanlands sýni hófsemi í kröfum sínum
til lífsgæðanna, að erlendir markaðir opnist og batni og að
náttúran til lands og sjávar verði örlát á gjafir sínar til handa
börnum þessa lands.
H.E.Þ.
Æskulýðsstarf í Bergþórshvoli. Stjórnandinn Sólveig Hjálmarsdóttir ásamt
nokkrum skólstæðinga sinna.
Ályktun um
húshitunarkostnað
Frá hreppsnefndinni
Á fundi 19. mars gerði hrepps-
nefnd eftirfarandi ályktun og
sendi m.a. Norðurslóð til
birtingar.
Hreppsnefnd Svarfaðardals-
hrepps mótmælir harðlega
sífelldum hækkunum, sem orðið
hafa á raforku til lansmanna,
sem er farið að valda meðal
annars bændum verulegum
áhyggjum og telur hreppsnefnd,
að meðal bú, sem notarraforku
bæði til húshitunnar og reksturs,
muni þurfa að greiða ríflega 100
þúsund krónur á þessu ári í
raforku. Teljum við að þetta sé
óviðunandi og er ljóst, að það
muni valda verulegum greiðslu-
erfiðleikum, ef þróun þessi
2 - NORÐURSLÓÐ
heldur áfram. Benda má á, að
fyrir 2 árum síðan var hafður
mikill áróður fyrir að bændur
tækju upp rafhitun í stað olíu-
hitunar, og varð það til þess, að
margir tóku upp rafhitun, sem
hafði í för með sér verulegan
stofnkostnað. Ljóst er, að haldi
raforkuverð áfram að hækka,
langt umfram almennt verðlag í
landinu, verður rafhitun orðin
óhagkvæmari en olíuupphitun.
Verður að telja slíka þróun
óviðunandi í okkar orku-ríka
landi. Er það von hreppsnefnd-
ar, að þingmenn sameinist um
að leysa þetta mál á farsælan
hátt, sem allra fyrst.
Árni Rögnvaldsson fyrrv. kennari
frá Dæli í Skíðadal sendi blaðinu
nýlega eftirfarandi pistil um líf
og starf ungmannafélagsins
Skíða, sem unga fólkið í dalnum
stofnaði 1932. Félagið stóð með
blóma um nokkurt skeið, en leið
undir lok með vaxandi samgöng-
um en fækkandi fólki á bæjunum í
dalnum.
Það kemur fram í grein Árna,
að gerðabók félagsins er týnd. Þó
er ekki talið vonlaust, að hún eigi
eftir að koma í leitirnar og eru
menn, gamlir Skíðdælingar eða
aðrir, beðnir að athuga málið, og
ef þeir finna bókina, að koma
henni í Héraðsskjalasafnið á
Snemma á 20. öldinni var mikil
gróska og framfarahugur í
íslensku þjóðlífi. Æskan lét ekki
sitt eftir liggja og kom það best
fram í starfi ungmennafélags^
hreyfingarinnar um land allt. í
Svarfaðardal voru stofnuð fjög-
ur ungmennafél. og eru þrjú
þeirra starfandi ennþá, en eitt
þeirra ungm.félagið Skíði leyst-
ist upp vegna fámennis í Skíða-
dal og engar líkur til þess, að það
verði endurvakið.
Mér finnst ekki úr vegi að
minnast þessa félags, sem ekki
lá á liði sínu við örðugaraðstæð-
ur í fámennum dal. En þar sem
fundargerðarbók hefur glatast,
er frásögnin byggð á minni og
blaðinu Dagrenningu.
Félagið Skíði var stofnað að
Hnjúki 31. jan. 1932. Óvíst er
hve stofnendur voru margireða
hverjir voru í fyrstu stjórn þess.
Alls munu hafa vrið skráðir um
45 félagar þau ár, sem það starf-
aði. Flest ungmenna í dalnum
voru þátttakendur. Þar á meðal
voru tvenn hjón ogbörn þeirra,
sem til þess höfðu aldur. Ekki
veit ég, hvenær fjölmennast var,
eða hvað félagatalan var há þá.
Helstu störf Skíða voru þessi:
Fundahöld (málfundir).
Handritað blað, Dagrenning.
Bókasafn.
Bindindi (vín og tóbak).
Iþróttir, þjóðdansar.
Skemmtanir (ýmis konar)
Bygging samkomuhúss
Sauðfjárrækt.
Garðrækt.
Vegagerð.
Heyskapur (hjálparstarf).
Skógrækt.
Af þessari upptalningu má
sjá, að ýmislegt hefur verið gert,
þó að ekki hafi það kannske
verið stórt ísniðum, en örugg-
lega þroskandi fyrir þá, sem að
því stóðu og að unnu. Gaman
hefði verið að geta gert hverjum
lið ítarleg skil, en þess er ekki
kostur, þar sem gjörðabókin er
töpuð. Eftir að samkomuhúsið
varbyggtárið 1936 fór öll innan-
hússtarfsemi félagsins þar fram.
Þar var barnaskólinn í marga
vetur, þar var bókasafnið geymt
og þar fóru stundum fram
prestsverk, bæði messað og
skírt.
Félagið hætti störfum um
1957 vegna fámennis, eins og
áður var sagt. Fátt er nú, sem
minnir á það. Bókasafnið og
samkomuhúsið horfið, þar sem
það stóð. Allmargar skógar-
plöntur dafna vel, sem félagar
gróðursettu í Kóngsstaðahálsi.
Og minningarnar, sem tengdar
eru Skíða, munu lifa í hlýjum
hjörtum meðan uppi er staðið.
Þó að blaðið Dagrenning hafi
lítið bókmenntalegt gildi, hefur
það samt verið nokkurs virði
fyrir félagið, að gefa það út. Þar
gátu félagsmenn komið á fram-
færi áhugamálum sínum, birt
skoðanir sínar í ljóði og lausu
Árni Rögnvaldsson.
máli, þjálfað hugsun og stíl-
leikni. Fyrirsagnirgreina í fyrsta
árgangi, Dagrenningar árið
1932 voru þessar:
1. Dagrenning.
2. Skuggi og ljós.
3. Lítilsháttar bending.
4. Draugurinn í húsinu. (saga)
5. Æska og elli.
6. Neyðin kennir naktri konu
að spinna.
7. Eins og þú heilsar öðrum
ávarpa aðrir þig.
8. Gamalt og nýtt.
9. Vormorgun.
10. Nokkur orð á skírdag.
11. Lífið er baggi, strit og stríð.
12. Skin og skuggar.
13. Grátittlingurinn.
14. Silfurkerin sökkva í sjó, en
soðbollarnir fljóta.
Samkomuhúsið á Þverá í Skíðadal.
15. Helga Þorsteinsdóttir.
(kvæði)
16. Gleðilegt sumar.
17. Brautryðjendur.
18. Lotning og elska.
19. Það, sem ég sá í gegnum þrí-
hyrnuna hennar ömmu.
(saga)
20. Heimilisiðnaður.
21. Helga jarlsdóttir. (kvæði)
22. Ferðasaga.
23. Afltaugin mikla.
24. Nokkur atriði.
25. Dansinn. (kvæði)
26. Dagrenning. (kvæði)
27. Bjartsýni og svartsýni.
28. Smaladrengurinn. (saga)
29. Skap og heilsa.
30. Morgunn. (kvæði)
31. I brekkunni heima. (kvæði)
32. Vonin. (kvæði)
33. Vorið.
1. árg: 6 tölubl. stílabók 90
bls. 27 lína, tvídálka. Sundur-
greint: 7 kvæði, 3 sögur, 23
ritgerðir.
Til eru að minnsta kosti 17
handritaðar stílabækur, flestar í
bandi, sem Skíði gaf út og ksnar
voru á fundum félagsins. Á ári
hverju komu 6 til 8 tölublöð.
Nokkur samvinna var milli
U.M.F. Atla og Skíða og
skrifuðust félögin á um tíma í
blöðum sínum.
Eg teldi þetta handritað blað,
Dagrenningu, best geymt í
Héraðsskjalasafni Svarfaðar-
dals og Dalvíkur.
Ritað á góu 1982.
Árni M. Rögnvaldsson.
Aðalfundur
Rauðakrossdeild Dalvíkur og nágrennis heldur
aðalfund sinn fimmtudaginn 24. þ.m. kl. 21.00
(kl. 9 um kvöldið) í Jónínubúð.
Stjórnin.
Bílaeigendur
sparið peninga
- Látið mótorstilla bílana
Bjóðum viðskipta-
vinum upp á eitt full-
komnasta mótor-
stillingatæki sem
völ er á.
Athugar 46 atriði
við skoðun á mótor
og rafkerfi.
Hafið samband við
verkstjóra.
Bílaverkstæði Dalvíkur.
Ú.K.E. Dalvík.