Morgunblaðið - Sunnudagur - 21.05.2017, Blaðsíða 6

Þegar nafn ljósmyndarans Sou-vid Datta er slegið inn á síð-unni lensculture.com finnst
enginn mynd eftir hann. Aðeins er
þar að finna eina andlitsmynd af
brosandi ungum manni og við hlið
hennar stendur: This profile has
been suspended due to ethical con-
cerns. Eða: þessari síðu hefur verið
lokað af siðferðislegum orsökum.
Það er ekki að undra því enn einn
skandallinn skók blaðaljósmynd-
araheiminn fyrr í mánuðinum en
stutt er síðan hinn heimskunni ljós-
myndari Steve McCurry varð uppvís
að meiriháttar fölsunum. Nú er það
hinn margverðlaunaði ungi ljós-
myndari, Souvid Datta, sem kast-
ljósið beindist nýlega að þegar ljóst
varð að hann hefði ekki einungis
breytt ljósmyndum sínum, heldur
hreinlega stolið hlutum úr öðrum
ljósmyndum eftir heimsþekkta ljós-
myndara og skeytt inn í sínar eigin.
Mynd af nauðgun upphafið
Forsaga málsins er að ljósmynd
Datta af vændisstúlku á Indlandi var
notuð til að auglýsa ljósmynda-
samkeppni hjá veftímaritinu Lens-
culture. Á myndinni má sjá sautján
ára stúlku sem augljóslega er verið
að nauðga og sést vel í andlit stúlk-
unnar. (Á Indlandi eru stúlkur undir
átján ára undir lögaldri og telst
vændið því nauðgun.) Myndin vakti
mikla reiði og ekki síst vöknuðu
spurningar um siðferðislegt réttmæti
slíkrar myndbirtingar og fór svo að
myndin var tekin niður af vefnum.
Lensculture baðst afsökunar á dóm-
greindarbrest við myndbirtinguna.
Stal frá Mary Ellen Mark
Datta, sem er fæddur í Mumbai á
Indlandi en búsettur í London, hefur
unnið sem blaðaljósmyndari frá árinu
2013 og hlotið viðurkenningar og
verðlaun fyrir verk sín, þ. á m. frá
Getty Images og Magnum Photos.
Myndir hans hafa birst í The New
York Times og National Geographic,
svo eitthvað sé nefnt.
Ljósmyndin umdeilda af stúlkunni
er hluti af seríu sem hann nefnir „In
the Shadows of Kolkata“ og vakti
hún töluverða athygli, en hún fjallar
um kynferðisglæpi á Indlandi.
Þegar fjallað var um umdeildu
ljósmyndina í fjölmiðlum, sá kona ein
á Indlandi, Shreya Bhat, að átt hefði
verið við aðra mynd í sömu seríu.
Bhat er mikill aðdáandi hins heims-
fræga ljósmyndara Mary Ellen
Mark, sem hafði unnið lengi að ljós-
myndaverkefni frá vændisgötunni
Falkland Road í Mumbai á Indlandi á
áttunda áratugnum; ljósmyndaverk
sem seinna varð að bókinni Falkland
Road.
Bhat rak augun í konu eina (klæð-
skipting) í mynd Datta og þóttist
kannast við hana úr myndaröð
Marks. Hún var ekki lengi að finna
það út að Datta hafði stolið og „klippt
út“ mynd af konunni og skeytt henni
inn í mynd sína af vændiskonum.
Viðurkennir falsanir
Þegar leitast var við að ná tali af
Datta kom ekkert svar strax og lokað
var fyrir vefsíðu hans, fésbókarsíðu
og twitter reikning.
Datta steig fram degi síðar og
þann 4. maí birtist við hann viðtal í
Time undir fyrirsögninni: I Foolishly
Doctored Images. Þar viðurkennir
Datta að í „barnaskap“ sínum hafi
hann vísvitandi stolið frá öðrum og
falsað sínar eigin ljósmyndir.
Hann útskýrir að hann hafi verið
að mynda vændisstúlku og kona ein
hafi verið í með í herberginu, en sú
kona hafi ekki viljað láta mynda sig.
Einhvern veginn kviknaði þá sú ótrú-
lega hugmynd í kolli Datta að stela
bút úr mynd Mary Ellen Mark af
svipuðu efni, mynd frá 1978.
Hann viðurkenndi að þetta hafi
ekki verið í eina skiptið sem hann
greip til þessara ráða og hafði hann
stolið hlutum af myndum frá öðrum
þekktum ljósmyndurum, og nefnir
hann Hazel Thompson, Daniele
Volpe og Raul Irani. Þessar fölsuðu
myndir rötuðu síðar í ljósmynda-
samkeppnir.
Sér eftir öllu saman
Í viðtali við Time spyr blaðamaðurinn
Olivier Laurent hvers vegna hann
hafi gert þetta. Datta svarar: „Fyrst
vil ég byrja á að axla ábyrgð. Á ár-
unum 2013-15 þegar ég var 22-24 ára,
þá breytti ég í heimsku minni ljós-
myndum, tileinkaði mér verk ann-
arra og faldi svo þessa verknaði á ár-
unum sem fylgdu. Nú eru þessar
myndir að koma upp á yfirborðið og
veldur það því að öll mín vinna, sem
ég hef heiðarlega unnið að, verður
dregin í efa..... ég biðst innilega af-
sökunar.“ Aðspurður hvort hann
skilji hvers vegna kollegar hans séu
reiðir, svarar hann: „Reiðin sem
beinist að mér er réttmæt og ég á
hana skilið. Þetta atvik hendir nú á
þeim tímum þegar trúverðugleiki
blaðamanna og heiðarleg frétta-
mennska er oft dregin í efa. Ég veit
að önnur tækifæri bjóðast ekki alltaf
og það er mitt að berjast og vinna
fyrir að öðlast aftur traust og trú-
verðuleika í þessum bransa.“
Styrkir dregnir til baka
Eftirmálar skandalsins eru þó nokkr-
ir og ljóst er að þetta verður geymt
en ekki gleymt. Fjölmargar stofnanir
hafa dregið til baka verðlaun og
styrki sem Datta hafði þegið. Time
reiknar út að Datta hafi þegið rúm-
lega 30 þúsund dollara í styrki.
Einnig hefur þetta vakið spurn-
ingar um hvort þurfi að endurskoða
önnur verk eftir aðra ljósmyndara í
bransanum.
Hvað sem því líður, er alls óvíst að
Datta eigi sér viðreisnar von sem
blaðaljósmyndari sem vill láta taka
sig alvarlega. Líklega eru þetta ófyr-
irgefanleg „mistök“.
Klæðskiptingur á tímaflakki
Souvid Datta, ungur
ljósmyndari sem þegið
hefur styrki og verðlaun
fyrir verk sín, við-
urkennir að hafa stolið
úr verkum annarra,
breytt sínum ljósmynd-
um og birt opinberlega.
©Mary Ellen Mark / www.maryellenmark.com
Á ljósmynd Mary Ellen Mark frá 1978 má sjá indverskan klæðskipting klæða sig í húsasundi. Datta fékk þá undarlegu hugmynd að klippa út þessa persónu, spegla
hana og skeyta inn í sína mynd. Datta viðurkennir að hafa átt við fleiri ljósmyndir og „stolið“ frá fleiri frægum ljósmyndurum.
Skjáskot/time.com
6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21.5. 2017
’
Nú eru þessar myndir að koma upp á yfirborðið og
veldur það því að öll mín vinna, sem ég hef heiðarlega
unnið að, verður dregin í efa.....ég biðst innilega afsökunar.
Souvid Datta
ERLENT
ÁSDÍS ÁSGEIRSDÓTTIR
asdis@mbl.is
ÍRLAND
COUNTY KERRY „Djúpsjávarskrímsli“ fannst úti fyrir
ströndum Írlands. Sjómenn veiddu óvenjustóran og afar sjaldgæfan
kolkrabba á mánudaginn var og mældist hann tæpir sex metrar á
lengd.Tuttugu og tvö ár eru síðan síðast veiddist álíka kolkrabbi.
Þjóðsögur eru til um slíka risakolkrabba og skaut þessi sjómönnunum skelk í bringu. Það
var sjómaðurinn Pete Flannery sem veiddi flikkið en faðir hans veiddi tvo slíka árið 1995. Þar
með hafa feðgarnir veitt 60% af öllum risakolkröbbum sem veiddir hafa verið frá árinu 1673.
INDLAND-PAKISTAN
Alþjóðadómstóllinn í Haag hefur bannað pakistönskum yfirvöldum að lífláta
indverskan sjóliðsherforingja þar til þeir hafa tíma til að heyra indversku hlið
málsins en herforinginn, Mr. Jadhav, er sakaður um njósnir. Hann var handtekinn
í mars árið 2016 en indversk yfirvöld neita að hann sé njósnari. Pakistanar neita
að hafa rænt honum. Áður hafa slíkar deilur verið milli landanna. Árið 1999 var
njósnarinn Sheikh Shamim hengdur, tíu árum eftir dauðadóm. Annar njósnari, Sarabjit Singh,
lést í fangelsi árið 2013 eftir að hafa verið meira en 20 ár á dauðadeildinni.
JAPAN
TÓKÝÓ Japanska
prinsessan Mako
mun þurfa að afsala
sér prinsessutitlinum
á næsta ári þegar
hún gengur að eiga óbreyttan
borgara.Mako, sem er 25
ára, er trúlofuð Kei Komuro
sem er lögfræðingur.Talið er
að giftingin muni endurvekja
umræðu um keisaraveldið
en keisarinn, Akihito sem er
83 ára, vill afsala sér titlinum
fljótlega. Enginn keisari í sögunni
hefur hingað til gert það og
er það bannað með lögum.
Hugsanlega verður lögunum
breytt svo að keisarinn geti
hætt.Mako er ekki sú fyrsta í
keisarafjölskyldunni til að afsala
sér prinsessutitli. Það gerði
frænka hennar árið 2005 þegar
hún giftist óbreyttum borgara.
Hún flutti í eins herbergis íbúð,
lærði að keyra bíl og að kaupa
í matinn.
BANDARÍKIN
DETROIT Söngvarinn Chris Cornell,
sem gerði garðinn frægan í hljómsveitinni
Soundgarden, lést eftir tónleika á
miðvikudagskvöld og er talið að hann hafi
framið sjálfsmorð. Hann var aðeins 52 ára
gamall. Eitt frægasta lag hans er frá árinu
2006,You Know My Name, en það var titillag
James Bond myndarinnar
Casino Royale. Hljómsveitin
Soundgarden var stofnuð árið
1984 og gaf út sex breiðskífur.
Hún starfaði til ársins 1997
en þá hóf Cornell sólóferil
og gekk einnig til liðs við
hljómsveitina Audioslave.