Morgunblaðið - 01.03.2018, Side 6

6 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. MARS 2018SJÁVARÚTVEGUR
Frá 1940
www.velasalan.is
Sími 520 0000, Dugguvogi 4 , 104 Reykjavík
Pedrollo
VXC
Öflugar og
traustar
brunndælur
Pedrollo
NGA1 PRO
Ryðfríar
hringrásar-
dælur
Pedrollo
Dælur F
Vatnsdælur,
miðflóttaafls
frá 1,5-1,8 kW
Neysluvatns
dælusett með kút
Pedrollo
CK
Olíu-
dælur
Pedrollo
TOP 2
Nettar og
meðfærilegar
brunndælur
Nýtt kvótatímabil er að hefjast í
Rússlandi og að þessu sinni verður
kvóta úthlutað til fimmtán ára í stað
tíu áður. Með nýja tímabilinu verður
líka 20% kvótans endurúthlutað til út-
gerða og fiskvinnsla sem hafa ákveðið
að endurnýja skip og vinnslubúnað,
og er það gert til að hvetja til fjárfest-
inga sem síðan eiga að leiða til hag-
kvæmari veiða og aukinna gæða.
Endurúthlutunin virðist ætla að
ganga vel fyrir sig en íslensk skipa-
hönnunar- og tæknifyrirtæki hafa
notið góðs af og landað nokkrum
stórum samningum við rússnesk
sjávarútvegsfyrirtæki.
Finnbogi Jónsson er stjórnar-
formaður Knarr Maritime og búsett-
ur í Moskvu með konu sinni Berglindi
Ásgeirsdóttur sendiherra. Hann
kveðst eiga erfitt með að skilja þær
áhyggjur sem sumir hafa viðrað af
því að endurúthlutun hluta fisk-
veiðikvótans muni ekki duga til að
gera fjárfestingar í rússneskum sjáv-
arútvegi arðbærar. „Heildarveiðin á
síðasta ári nam um 4,9 milljónum
tonna og reiknað er með að á þessu
ári veiði rússneski flotinn um 5 millj-
ónir tonna sem yrði þá mesti afli sem
Rússland hefur veitt í aldarfjórðung.
Af heildarkvótanum eru 20% tekin til
hliðar og endurúthlutað og þar af fara
þrír fjórðu til þeirra sem fjárfesta í
nýjum skipum og einn fjórði til fyr-
irtækja sem fjárfesta í nýjum fisk-
vinnslum.“ útskýrir Finnbogi. Fresti
til að sækja um viðbótarkvóta lauk í
desember í Vestur-Rússlandi en
áfram er hægt að sækja um viðbót-
arkvóta af tilteknum tegundum í
austurhluta landsins.
„Þegar er búið að samþykkja út-
hlutun vegna fjárfestinga í 33 nýjum
skipum og 23 landvinnslum, og þar af
eru 27 skip á vestursvæðinu. Heildar-
þorskveiðikvótinn á síðasta ári var
tæp 500.000 tonn, svo ef gert er ráð
fyrir að 100.000 tonnum af þorski
verði endurúthlutað vegna fjárfest-
inga mætti ætla að 75.000 tonn komi í
hlut nýrra skipa og þá fyrst og fremst
á vestursvæðinu. Breytilegt er eftir
stærð skipanna hve mikið þau fá úr
pottinum en að meðaltali gæti hvert
þeirra verið að fá um 2.500 tonnum
meira en ella í sinn hlut sem er ekki
slæmt,“ segir Finnbogi en reikna má
með að verðmæti þessa viðbótarafla
jafngildi mörgum hundruðum millj-
óna króna ár hvert. „Þá vekur athygli
að kvótatímabilið er fimm árum
lengra en venjulega, sem væntanlega
er gert til að koma enn betur til móts
við þá sem hafa fjárfest í endurnýjun
skipa og vinnslutækja, og til að gefa
greininni betri forsendur til að standa
undir frekari fjárfestingum á kom-
andi árum.“
Aðspurður hvort það geti komið sér
illa fyrir íslenskan sjávarútveg að
rússneskar útgerðir og vinnslur nú-
tímavæðist segir Finnbogi að íslensk
fyrirtæki þurfi lítið að óttast og þvert
á móti geti þróunin verið jákvæð fyrir
neyslu sjávarafurða á heildina litið.
„Um þrír fjórðu af heildarfisk-
veiðikvótanum veiðast Asíumegin, og
munu fara að stærstum hluta á mark-
að í þeim heimshluta. Þá er ekki að sjá
að heildarframboð af villtum fiski í
heiminum muni aukast og vaxandi
áhersla á hollustu og betri lífsgæði
ætti að leiða til meiri eftirspurnar eft-
ir fiski í heiminum almennt. Það er
ekkert sem segir að Ísland geti ekki
áfram verið í fremstu röð og haldið
sínu forskoti.“
Opna útibú viða
Knarr Maritime er sameiginlegt
markaðsfyrirtæki sex öflugra ís-
lenskra fyrirtækja sem fást t.d. við
skipahönnun, smíði kælibúnaðar og
fiskvinnslubúnaðar. Haraldur Árna-
son er framkvæmdastjóri Knarr en
félögum innan Knarr hefur m.a. tek-
ist að gera samninga um hönnun sex
nýrra togara og eina stóra fisk-
vinnslu í Austur-Rússlandi. Hvata-
kerfi stjórnvalda, sem endurúthlutar
kvóta, gerir það skilyrði að skipin
séu smíðuð í rússneskum skipa-
smíðastöðvum og hafa Knarr og
Nautic, eitt af aðildarfélögum Knarr,
þegar opnað útibú bæði í St. Péturs-
borg og Moskvu.
Ekki er ólíklegt að þjónustu-
stöðvar verði opnaðar í Murmansk í
norðri og Vladivostok í austri. Segir
Haraldur að fleiri samningar gætu
verið í burðarliðnum og hluti af því
að selja tæknibúnað til rússnesks
sjávarútvegs sé að viðskiptavinir þar
í landi hafi greiðan aðgang að tækni-
mönnum og varahlutum sem lagað
geta bilanir og skemmdir.
„Á næstu árum verður töluvert
mikið af starfsfólki á vegum Frosts,
Rafeyri og Skagans-3X bæði í Vest-
ur- og Austur-Rússlandi og munum
við einnig þurfa að finna tækni-
menntað fólk sem getur lagt okkur
lið og í framhaldinu annast þjónustu
við viðskiptavini eftir að smíði og
uppsetningu er lokið, hvort heldur
um þjónustu við landvinnslu eða
þjónustu við okkar skip og búnað er
að ræða,“ segir Haraldur. „Í St. Pét-
ursborg hefur Nautic fest kaup á
Skipaverkfræðistofu sem hefur hlot-
ið nafnið Nautic Russia og þar munu
starfa 15 til 20 manns, sá rekstur
mun halda utan um smíði togaranna
sex í Severnaya skipasmíðastöðinni,
ásamt öðrum verkefnum sem eru í
burðarliðnum. Í Moskvu verður rek-
in sölu- og þjónustuskrifstofa sem
hefur hlotið nafnið Knarr Russia, sú
skrifstofa mun sjá um rússneska
markaðinn og er sú uppbygging-
arvinna á fullum krafti hjá Knarr
Maritime og aðildarfélögum.“
Stefna á 100 ný skip
Þó svo að úthlutun úr 20% kvóta-
pottinum sé nær lokið segir Finnbogi
að þar með sé ekki sagt að rúss-
neskur sjávarútvegur muni sitja með
hendur í skauti og ekki ráðast í frek-
ari fjárfestingar. „Endurnýjun skipa
og tækja er ekki bara til þess gerð að
fá skerf úr kvótapottinum, heldur á
líka að bæta hagkvæmni grein-
arinnar og lækka rekstrarkostnað. Í
sumum tilvikum má reikna með að
útgerðir muni geta veitt með tveimur
nýjum skipum það sem þau veiddu
áður með þremur, og bæði lækkað
olíukostnað og annan rekstrar-
kostnað.“
Þá telur Finnbogi ekki ósennilegt
að einhver samþjöppun verði í rúss-
neskum sjávarútvegi enda standi
útgerðir og fiskvinnslur misvel að
vígi, og þurfi að sameinast öðrum til
að geta ráðist í nauðsynlegar fjár-
festingar. Samþjöppunin mun þá
verða innan tiltekinna héraða, því
kvótann má ekki færa á milli svæða.
„Áætlað hefur verið að á næstu
fimm árum muni rússneskar út-
gerðir panta allt að 100 ný skip..
Þegar hafa verið gerðir samningar
um 33 skip og er áætluð fjárfesting í
þeim um 50 milljarðar króna á ári
næstu fimm árin.“
Rússneski flotinn nútíma-
væddur af Íslendingum
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Von er á mikilli endurnýjun
skipa og vinnslutækja í
rússneskum sjávarútvegi
næstu fimm árin. Íslensk
fyrirtæki hafa sætt lagi og
opnað útibú í St. Péturs-
borg og Rússlandi. Á
næstu árum verður fjöldi
Íslendinga á þeirra vegum
starfandi í Vestur- og Aust-
ur-Rússlandi. AFP
Veiðimaður í borginni Kostroma norðaustur af Moskvu borar holu í ísilagt stórfjótið Volgu til að geta rennt fyrir fisk.
Íslensk fyrirtæki verða með töluverð umsvif í Rússlandi á komandi árum vegna endurnýjunar skipa og fiskvinnsla.
Enn er í gildi innflutningsbann á
íslenskum fiski til Rússlands, en
bannið var andsvar Rússa við við-
skiptaþvingunum Vesturlanda
vegna hernaðaraðgerða Rússa á
Krímskaga. Finnbogi segir að það
hljóti allir að vona að þau skilyrði
skapist að unnt verði að aflétta
þessum viðskiptahindrunum.
„Sennilega hefur engin þjóð lið-
ið jafn mikið fyrir viðskiptaþvinga-
nirnar og Íslendingar, enda lok-
aðist dýrmætur og stór markaður
fyrir íslenskar sjávarafurðir. Þegar
tiltekinn markaður lokast í mörg
ár og viðskiptavinurinn fær ekki
vöruna, eins og meðal annars
gildir um frysta loðnu, getur verið
mjög erfitt að byggja slíkan mark-
að upp á nýjan leik. Þetta er því í
raun afar slæmt fyrir báða aðila.“
Ísland líður fyrir viðskiptaþvinganirnar
Morgunblaðið/Kristinn
Sala uppsjávartegunda hefur goldið
fyrir deilur Vesturlanda við Rússa.
Finnbogi
Jónsson
Haraldur
Árnason