Morgunblaðið - 15.03.2018, Síða 9

þjóð og Grikklandi, fyrir utan Ísland. Hvernig
finnst henni íslensk stjórnvöld hafa staðið að
málum sé miðað við önnur sem hún hefur haft
kynni af? „Stjórnvöld hér hafa gengið mjög
ákveðið fram, að mér sýnist, og verið ströng.
Eins og aðstæður voru í bankakreppunni og í
framhaldi af henni tel ég að það hafi verið skyn-
samlegt. Eftir því sem aðstæðurnar hafa batnað
hafa stjórnvöld einnig
tekið vel á málum, t.d.
með afléttingu fjár-
magnshafta. Ég tel að
það hafi verið skyn-
samlegt að gera það í
áföngum og ég held að
það hafi verið gott dæmi
um stjórnvöld sem rísa
undir ábyrgð.“
En Cederbalk er ekki
jafn sátt við allar aðgerðir stjórnvalda. „Til þess
að nefna það sem ég tel að hafi farið miður, þá
koma helst upp í hugann skattamál bankanna.
Bankaskattur upp á 0,376% hljómar kannski
ekki mikið, en þá verður að hafa í huga að hann
er á nær alla fjármögnun bankanna. Kjarni fjár-
mögnunar viðskiptabanka er innlán. Þetta er því
í raun skattlagning á innstæður, það er að segja
á sparnað. Það er ekki jákvætt í mínum huga.“
Hún segir þetta hafa áhrif á stöðu bankanna á
ýmsa vegu. „Augljóslega er þetta stór kostn-
aðarliður fyrir bankana og það sem verra er,
hefur neikvæð áhrif á samkeppnisstöðu. Bæði á
samkeppnisstöðu gagnvart alþjóðlegum bönk-
um, ekki síst norrænum bönkum sem lána til
stórra íslenskra fyrirtækja, en einnig innan-
lands, svo sem gagnvart lífeyrissjóðum sem
fylgja ekki sambærilegum reglugerðum og
skattlagningu, eftir því sem ég best veit. Þessi
skattheimta er eitthvað sem ég vona að verði
dregið úr og að lokum lagt niður.“
Cederbalk kvartar þó ekki yfir öðrum sér-
íslenskum ákvæðum á
fjármálamarkaði. „Regl-
urnar eru vissulega
strangari hér en í öðrum
Evrópuríkjum en það eru
einnig skýr mörk annars
staðar. Í Svíþjóð og öðrum
löndum er einnig mikið
regluverk í kringum starf-
semi fjármálafyrirtækja.
Og jú, vissulega getur
manni stundum fundist fulllangt gengið en það
er í lagi svo lengi sem reglur eru samræmdar,
þannig að bankar innan landssvæðis og á milli
landa fylgja svipuðu regluverki. Það sem skiptir
mestu máli er að innleiða ekki reglugerðir og
höft sem hafa neikvæð áhrif á samkeppnina. Það
er það sem ég hef mestar áhyggjur af.“
En getur hinn séríslenski bankaskattur haft
neikvæð áhrif á áhuga erlendra fjárfesta á Arion
banka? „Þetta er augljóslega viðbótarkostnaður
og dregur verulega úr arðsemi, svo það er ekki
óeðlilegt að ætla svo. En jafnvel þótt ég hafi
skilning á því sem á undan er gengið hér á landi,
þá hafa hlutirnir þróast á jákvæðan hátt og stöð-
ugleiki einkennir nú efnahagslífið, þannig að ég
tel að það væri skynsamlegt fyrir stjórnvöld að
endurskoða bankaskattinn.“
Stendur vel gagnvart nýrri samkeppni
Á meðan flestir helstu bankar í Evrópu þurftu
að treysta á björgun opinberra aðila frá falli,
komust sænskir bankar nokkuð klakklaust í
gegnum efnahagskreppuna. Getum við dregið
einhvern lærdóm af því? „Í Svíþjóð sótti krepp-
an að bönkunum fyrst og fremst frá fjármögn-
unarhliðinni, vegna þess að fjármagnsmarkaðir
voru ekki starfhæfir á þessum tíma. Almennt
voru hins vegar engin alvarleg undirliggjandi
vandamál þegar kom að útlánum eða öðrum
eignum. Helsta vandamálið var að sumir bank-
anna, en þó ekki allir, höfðu staðið í mikilli upp-
byggingu í Eystrasaltslöndunum. Þessi lönd
áttu í verulegum erfiðleikum og alvarlegum fjár-
magnsvanda. Það voru einkum tveir bankar sem
töpuðu verulega með þessum hætti. En almennt
lentu sænsku bankarnir ekki í djúpri kreppu,
heldur aðallega fjármögnunarkreppu. Stuðn-
ingur og aðgerðir stjórnvalda, meðal annars
með ríkisábyrgðum, hjálpaði bönkunum að kom-
ast klakklaust í gegnum kreppuna. Við Svíar
vorum því heppnir að lenda ekki jafn illa í því og
sum önnur lönd.“
Hröð þróun á sér stað í fjármálaþjónustu víða
um heim og er sótt að bönkum úr ýmsum áttum.
Cederbalk telur Arion banka standa vel gagn-
vart nýjum keppinautum. „Ég tel stöðu bankans
góða. Sókn nýrra aðila inn á markaðinn veldur
ákveðnum óróa, þar sem þeir sækja á allskonar
sérþjónustur með hugmyndaríkum leiðum. Við
sjáum þessa þróun einkum í því sem við köllum
fjártækni. Arion banki er nokkuð framarlega
þegar að þessu kemur. Við höfum lagt okkur
fram við að skapa og þróa nýjar vörur fyrir við-
skiptavini, og jafnframt nýtt tæknina til þess að
auka hagkvæmni innan bankans. Ég held því að
bankinn sé nokkuð vel búinn undir nýja sam-
keppni.“
Hún bendir á að kapp sé best með forsjá. „Ég
tel ekki ástæðu til að reyna alltaf að vera fyrstur
í að gera sniðuga hluti. Besta samsetningin er að
vera hugmyndaríkur en um leið meðvitaður um
áhættutökuna. Við leggjum áherslu á að auka
ekki áhættuna hjá okkur. Það eru fjölmargir
áhugaverðir hlutir að gerast innan bankans, sem
ég get augljóslega ekki tjáð mig um á þessu
stigi. En ég get sagt að þeir gefa góð fyrirheit.“
Samkeppni frá fjártæknifyrirtækjum er
lengra komin í Svíþjóð og sú reynsla kemur að
notum. „Ég get nýtt mér reynslu mína þaðan og
ég hef séð hvað hefur gengið vel og hvað ekki.
Því það hefur ekki allt gengið að óskum,“ segir
Cederbalk. „Að mínu mati hefur til að mynda
jafningjalánaþjónusta ekki gengið sérlega vel í
Svíþjóð. Hins vegar hefur áhugaverð þróun átt
sér stað varðandi húsnæðislán sem ég hef áhuga
á taka til umræðu innan bankans. Það eru hug-
myndir um að byggja upp nýjan húsnæðislána-
markað. Þó ekki eins og það sem lífeyrissjóðir á
Íslandi eru að gera, heldur snýst þetta meira um
að búa til fjárfestingarvörur sem eru byggðar á
húsnæðislánum.“
Þýðir ekki að velta sér upp úr regluverki
Samkeppni við íslensku viðskiptabankana
hefur fram að þessu einkum verið í formi íbúða-
lána frá lífeyrissjóðum, fremur en fjártækni-
fyrirtækjum. Hvernig horfir sú samkeppni við
Cederbalk? „Ég óttast aldrei samkeppni. Sam-
keppni er af hinu góða því hún opnar á mögu-
leika fyrir viðskiptavininn til að velja sjálfur.
Hið eina sem skekkir myndina hér á Íslandi er
það sem ég nefndi áður varðandi bankaskattinn.
Hann skapar ákveðið ójafnvægi. En almennt
óttast ég aldrei samkeppni.“
Hún segir að stundum virðist regluverkið
ósanngjarnt gagnvart bönkum en það þýði ekki
að velta sér upp úr því. „Svona er þetta. Í stað
þess að láta það fara í taugarnar á sér og kvarta,
þá á frekar að einblína á hvað er hægt að gera
betur, hvernig auka má vöruúrvalið og bæta
dreifileiðir, hvernig getum við haldið áfram að
bæta þjónustu okkar og þannig má áfram telja.“
En hvernig sér stjórnarformaðurinn Arion
banka þróast og vaxa á komandi árum, og
hvernig sér hún bankann fyrir sér eftir fimm til
tíu ár? „Innan þessa tímaramma geri ég ráð
fyrir að Arion banki verði fyrst og fremst
íslenskur banki á innanlandsmarkaði. Banki
sem veitir viðskiptavinum sínum áfram alhliða
fjármálaþjónustu. En það gætu verið áhugaverð
tækifæri í að þjónusta viðskiptavini okkar í viss-
um atvinnugreinum erlendis, t.d. í sjávarútvegi í
Evrópu og Norður-Ameríku. Slíkt er áhugavert
og við munum alltaf skoða slík tækifæri.
En almennt geri ég ráð fyrir að Arion muni
áfram verða innlendur íslenskur banki og vöxtur
hans verði í takti við vöxt hagkerfisins. Auðvitað
munum við reyna að auka markaðshlutdeild
okkar, vera framsækin og gera hlutina betur en
keppinautarnir. Þetta er sú sýn sem ég hef fyrir
bankann til komandi ára.“
Að margra mati er bankakerfið á Íslandi enn
fullstórt og þungt í vöfum. Telur Eva Cederbalk
æskilegt að frekari hagræðing eigi sér stað með
samruna á íslenskum fjármálamarkaði? „Þótt ég
átti mig á hvað hér er verið að fara, þá held ég að
svo verði ekki. Og satt að segja vona ég ekki,
samkeppninnar vegna. Það má fastlega gera ráð
fyrir því að kæmi til samruna milli innlendra
banka myndi það hafa neikvæð áhrif á sam-
keppni og það er ekki gott fyrir neytendur. Og
þegar upp er staðið væri það heldur ekki gott
fyrir bankana. Hins vegar mætti hugsa sér sam-
runa á milli minni aðila, þótt ég þekki það síður.
En ég er ekki hlynnt samruna stóru bankanna.“
Morgunblaðið/Hari
k en meðvituð um áhættu
”
Þegar ég tala um fjöl-
breytilegan hóp fjárfesta
felur það í sér að vog-
unarsjóðir geti vel verið
mikilvægur hluti af hlut-
hafahópnum til framtíðar.
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. MARS 2018 9VIÐTAL