Jökull - 01.01.2011, Side 95

Ferð til Esjufjalla
fram að Esjufjöll hafi staðið upp úr ísaldarjöklinum á
sínum tíma. Í fjöllunum bar mest á basalti (blágrýti)
og svo móbergi en sunnan undir Skálakambi, það er
fjallsrani sá sem gengur suðaustur frá Lyngbrekku-
tindi, sáum við dálitla kubbabergsopnu. Tveir berg-
gangar eru upp í gegnum Lyngbrekkutind og einn
gangur liggur þvert í gegnum hálsinn milli fellsins og
Skálakambs. Jökulbergskápa er ofan við jökulöldurn-
ar sunnan Lyngbrekkutinds en þær öldur eru frá því
fyrir aldamótin síðustu þegar jöklar voru í hámarki. Í
þeim öldum er dálítið af líparítmöl.
Þeir Hálfdán og Eyþór fundu þrjár jurtategundir
til viðbótar við þær sem Hálfdán hafði áður fundið á
ferðum sínum um fjöllin. Hanna, Ingibjörg, Magnús
og Örn notuðu daginn til að skoða sig um í grennd
skálans og gengu einnig á syðsta hnúk Skálakambs.
Dagurinn leið fljótt í góðviðrinu enda margt nýtt sem
fyrir augu bar. Einna eftirtektarverðast þótti okkur
hinar miklu eyrarrósabreiður suðvestan undir Lyng-
brekkutindi í allt að 800 metra hæð. Eftir góða kvöld-
máltíð og dálítið spjall var notalegt að skríða í pok-
ana þótt skálinn væri ekki mjög vistlegur, óinnréttaður
bárujárnsbraggi, en þó með timburgólfi í norðurenda
þar sem við komum okkur fyrir.
Við Eyþór, Hálfdán og Þorleifur vörðum miðviku-
deginum 26. júlí í ferð til Austurbjarga, en þau eru
nyrst og austast í fjallaklasanum. Hægviðri var allan
þennan dag, alskýjað en bjart til fjalla. Yfir greiðfæran
jökul var að fara svo það tók okkur ekki nema rúma
tvo tíma að ganga þessa tæpu 8 kílómetra sem eru á
milli skálans og Austurbjarga. Í þessum hluta Esju-
fjalla var meira af súru bergi og virtist okkur nyrsti
tindur bjarganna vera alfarið úr líparíti, en komumst
ekki mjög nærri honum, svo erfitt var að greina það.
Einnig bar mun meira á líparíti í mórenunni sem lá frá
Austurbjörgum en í Skálabjargaröndinni.
Eftir ýmsar athuganir og sýnatökur fræðinganna,
héldum við yfir jökulinn í átt til Esjubjarga, en svo
heitir fjallsröðullinn sem liggur milli Skálabjarga og
Austurbjarga. Röðull þessi er mun styttri en hinir
tveir en Esjan sjálf, sem fjöllin eru kennd við, trón-
ir efst á honum. Er við nálguðumst Esjubjörg varð
á vegi okkar sprungukerfi sem ekki var árennilegt og
ákváðum við því að snúa frá og halda niður með
Esjubjargaröndinni. Skammt sunnan róta Esjubjarga
gengum við fram á sigskál í miðri röndinni og var hún
um einn kílómetri í þvermál og um 40 metrar á dýpt.
Ekkert vatn var í sigkatlinum. Eftir athuganir þarna
fórum við suður fyrir sigketilinn og héldum frá hon-
um þvert yfir jökulinn og stefndum á Skálakamb. Í
skálann komum við kl. 20 eftir tíu tíma ferð, ánægðir
með viðburðaríkan dag.
Magnús, Örn, Hanna og Ingibjörg voru komin á
undan okkur í skálann og tilbúin að reiða fram kvöld-
matinn okkur hinum til mikillar ánægju. Þau höfðu
varið deginum í Fossadal, en það er jökulfyllta hvilft-
in milli Skálabjarga og Vesturbjarga. Nafnið fékk
dalurinn af þeim fjölda smáfossa sem falla úr hlíð-
unum beggja megin. Einnig höfðu þeir Magnús og
Örn gengið á hæsta tind Vesturbjarga sem rís sunnan
Snóks. Snókur var eina örnefnið í Vesturbjörgum sem
við þekktum, en hann er áberandi klettaborg sem rís
upp af miðjum björgunum.
Er komið var á fætur fimmtudaginn 27. var enn
sama góðviðrið og nú sást varla skýhnoðri hvert sem
litið var. Við Hálfdán, Þorleifur og Magnús ákváðum
því að ganga á Lyngbrekkutind (Steinþórsfell) í blíð-
viðrinu. Skriðurnar upp að klettabeltinu voru nokkuð
brattar og seinfarnar, en klettabeltið var vel kleift og
tók það okkur tæpa þrjá tíma að komast á toppinn.
Þarna uppi dvöldum við í um klukkutíma og tókum
mikið af myndum. Hálfdán fann yfir tuttugu tegundir
æðri plantna og grasa umhverfis hátindinn í um 1200
metra hæð. Áður en við héldum niður af fjallinu orti
Magnús:
Heldur mun það hýrga lund
í hrörnun grárrar elli,
að hafa átt sér yndisstund
upp á Steinþórsfelli.
Við komum úr þessum leiðangri kl. 17 niður í skála
og hittum þar fyrir Eyþór sem notað hafði tíman til
að ganga frá jurtum sem hann og Hálfdán höfðu safn-
að. Þeir félagar höfðu nú bætt tíu tegundum við Esju-
fallaflóru Hálfdáns, og plönturnar því farnar að nálg-
ast hundraðið, sem þeir höfðu fundið í Esjufjöllum.
Við átum í fyrra fallinu og að því loknu fóru þeir
Þorleifur, Eyþór og Hálfdán í könnunarleiðangur til
Vesturbjarga og komu þaðan um kl. 23. Grasafræð-
ingarnir sögðu að þar hefði mest borið á eyrarrós og
JÖKULL No. 61, 2011 95