Breiðfirðingur - 01.04.1948, Síða 26

24
BREIÐFIRÐINGUK
aðra atvinnu en við landbúnaðinn, er gæfi peninga i
aðra iiönd. Vegabótavinna var J)á litt þekkt. Einstöku
menn leituðu til sjávar á vetrar- og vorvertíðum og öfl-
uðu sér nokkurra peninga um fram þarfir. Á fyrri stríðs-
árunum tók sjóðurinn að vísu að vaxa örar, en eftir
það kom nokkur afturkippur í vöxt lians, sem varaði
allt til ársins 1927. Þá tók hann aftur að vaxa um 3
ára skeið, en fór þá enn rýrnandi um næstu 10 ár og
komst þá ofan i það sem liann hafði verið fyrir 20 ár-
um. Frá byrjun stríðsins 1939 hefur hann vaxið ört.
Þcssi hylgjuhreyfing'á innstæðufé sjóðsins er eins og
línurit, er sýnir fjárhag hændanna í héraðinu. Þótt
nöfn þeirra flestra stæðu í útlánahókum sjóðsins og lcngi
mætti leita að nafni nokkurs bónda í innstæðuhöfuðbók,
þá var nú samt nál. allt innstæðufé sjóðsins, spariféð,
frá þeim runnið, frá hörnum þeirra og heimafólki, sam-
ansparað af aflafé þeirra, þótt sjálfir stæðu þeir í skuld-
um. Þess vegna cr það eðlilegt, að vöxtur og rýrnun inn-
stæðufjár sjóðsins fari eftir efnahagsástæðum bænd-
anna í sýslunni. Þótt telja megi, að efnahagur bænda í
héraðinu snérist alveg við árin 1919—1920, vegna hinna
gífurlegu fóðurhætiskaupa fannaveturinn 1920, |)á verk-
aði það að vísu ckki á sjóðinn fvrr en 1922, en á næstu
5 árum drógst innstæða hans saman um rúmar 50 þús.
kr. í árslok 1919 áttu héraðsbúar inni í verzlunum sín-
um svo hundruðum þúsunda skipti, en skulduðu hundr-
uð þúsunda í árslok 1920. Ur þeim skuldaviðjum losn-
uðu þeir ekki til fulls næstu 20 árin, er síðara stríðið
var skollið á og hin miklu setuliðsviðskipti hófust, þótt
Kreppulánasjóðshjálpin yrði hændum i Dalasýslu, eins
og annars staðar á landinu, að miklu liði á þvi tímabili.
Að vísu voru menn lítilsháttar farnir að rétta við á ár-
unum 1927—1930, enda óx þá innstæðufé sjóðsins um
70 þúsund, en þá skall kreppan yfir, svo að efnahagsleg
viðrétting hófst ekki aftur verulega fyrr en í stríðs-
byrjun. Á því tímabili gekk innstæðufé sjóðsins saman