Framsókn : bændablað - samvinnublað - 27.02.1937, Síða 2

FRAMSÓKN
stjórnarinnar —- 1933 — hafa
stjórnarliðar aldrei viljað taka
til samanburðar við sína stjórn-
artíð, heldur alltaf vitnað í árið
1934. Á miðju því ári fór sarn-
steypustjórnin frá völdum, og
núverandi fjármálaráðherra
mun hafa haldið reilmingi þess
árs opnum mun lengur heldur
en venja er til, og fært talsvert
af raunverulegum útgjöldum
ársins 1935 á árið á undan til að
fegra sinn hlut, en gera útkomu
fyrirrennara síns lakari.
Og hvernig er þá útkoma árs-
ins 1933?
Hún er í stuttu máli á þessa
leið:
Þá var verzlunarjöfnuðurinn
hagstæður, og það nokkru betur
heldur en árið 1935, sem mikið
hefir verið gortað af.
Þá bættu bankarnir hag sinn
gagnvart útlöndum um allt að
milljón króna.
Þá bætti þjóðin hag sinn
gagnvart útlöndum um nær 4
milljónir kr. samkvæmt skráðu
gengi, en um nær 3 milljónir kr.
samkv. gullgengi, og um rúml.
12 milljónir kr. samkv. „vöru-
gengi“.
Þess skal getið, að allar
þessar tölur eru teknar eftir út-
reikningi skipulagsnefndar at-
vinnumála, i nýlega útkominni
skýrslu hennar. Munu þær þvi
tæplega verða véfengdar af
stjórnarliðum. En þessar tölur
birta öílum landslýð þá stað-
reynd, að á engu öðru ári, síðan
í góðærinu rnikla 1928, hefir
þjóðin bætt hag sinn gagnvart
útlöndum eins mikið og á
stjórnarári samsteypustjórnar-
innar 1933.
Tilsvarandi tölur við þær,
sem liér eru nefndar frá árinu
1933 eru ekki til fyrir árið
1936. En bráðabirgðatölur fyrir
það ár, sem jafnan eru mun
hagslæðari heldur en hin raun-
verulega útkoma, sýna að á s.
1. ári hefir hagur bankanna
gagnvart útlöndum versnað um
hátt á 2. milljón króna og
skuidir ríkisins lækkað uin ein-
ar 100 þús. krónur, svo að rík-
issjóöur hefir orðið að eyða öllu
andvirði varðskipsins, sem
sljórnin seldi, og auk þess að
taka lán til að greiða afborgan-
ir af lánum.
Þannig er þá í stuttu máli
samanburðurinn á árinu 1933
og 1936, að því er snertir skuld-
ir ríkisins og hag þjóðarinnar
gagnvart útlöndum. Munu allir
fljótlega sjá, hvor hefir vinn-
inginn í þeim samanburði, nú-
verandi eða fyrverandi stjórn.
Þá skal vikið nokkrum orð-
um að rekstrarafkomu rikis-
sjóðs á þessum tveimur árum.
Árið 1933 voru tekjur ríkis-
ins áætlaðar 10,5 milljónir
króna, og rekstrarhalli 196 þús.,
en samkv. landsreikningi varð
rekstrarhallinn einungis 62 þús.
kr. eða 132 þús. kr. betri en
í járlögin höfðu gert ráð fvrir.
Árið 1936 voru tekjur rikis-
ins áætlaðar tæpl. 15,3 milljónir
króna og rekstrarafgangur 684
þús. kr. en samkv. bráðabirgða-
yfirliti fjármálaráðherra varð
rekstrarafgangur einungis tæpl.
84 þús. krónur. En þar verður
vitanlega rekstrarhalli þegar öll
kurl koma til grafar á lands-
reikningi, þvi að enn eru ekki
öll útgjöld ríkissjóðs frá fyrra
ári komin til reiknings fremur
en venja er til.
Þetta sýnir, að árið 1933
varð útkoman rúml. 130 þús.
krónum b e t r i, heldur en f jár-
lög gerðu ráð fyrir, en árið
1936 varð útkoman 600 þús.
krónum 1 a k a r i heldur en
fjárlögin ráðgerðu.
Þannig hefir Eysteinn Jóns-
son staðið við hin stóru orð sín,
um að láta landsreikning hvers
árs vera í fullu samræmi við
gildandi fjárlög.
Hér skal nú staðar numið að
sinni. Þessar staðreyndir hafa
verið dregnar fram hér að
framan til að sýna hve rangur
og villandi samanburður stjórn-
arliðsins er, þegar þeir bera nú-
verandi fjármálastjórn og af-
komu ríkis og þjóðar saman við
hag landsins út á við, og aðgerð-
ir samsteypustjórnarinnar fyrri
í viðskipta- og fjármálum. —
Og þegar á það er litið með ó-
hlutdrægni og óbrjálaðri dóm-
greind, þá munu allir sjá að
fyrverandi stjórn gengur með
sigur af hólmi i þeim saman-
burði.
Stjórnarliðarnir eru því enn
mestir í montinu, eins og vant
Á yfö og dreif.
„Hvöt“
heitir rit, sem út er gefiö af
Sambandi bindindisfélaga í skól-
um. Kom þaS út I. febrúar s. 1. en
þann dag hefir sambandiö kjöriS
sér fyrir baráttudag gegn áfengis-
neyslu.
„Hvöt“ er myndarlegt rit og
fjölbreytt. Þetta hefti þess hefst
á ræSu Pálma Hannessonar rekt-
ors, en auk þess eru þar ýmsar
aSrar greinar um bindindismál, s.
s.: „Vínið og trúar'brögðin“, eftir
SigurS Ólafsson, „Langlífi og lífs-
þróttur íslendinga“ eftir Steingrím
Arason kennara, „íþróttir og á-
fengi“, útvarpserindi eftir Jóhann
Sæmundsson lækni, „Ný viðhorf“,
eftir Daníel Ágústínusson, „Af-
brot og áfengi", eftir Svein Sæ-
mundsson lögregluþjón. Ennfrem-
ur ýmsar fréttir frá bindindisfélög-
um skólanna. Þau eru nú 21 að
tölu, og sumstaðar svo fjölmenn
a‘S þau telja meirihluta nemenda.
Má það kallast gleðilegur árang-
ur á þeim tíma, sem sambandið
hefir starfað, því það er nú ein-
ungis tæplega 5 ára að aldri.
Skólaskýrsla
Menntaskólans á Akureyri fyr-
ír veturna 1934—35 og 1935—36
er nýlega komin út. Er þaö að
vanda myndarlegt rit, 132 bls. a'S
stærS.
Hún hefst á erindi eftir einn
nemanda skólans, BárS Jakobsson,
er fjallar um Bolungarvík og Bol-
víkinga. Þá tekur viS skýrsla um
skólann þessa tvo vetur, en aftan
við hana er löng og merkileg rit-
gjörð eftir skólameistara, Sigurð
Guðmundsson, sem hann nefnir
„Aftur á bak eða áfram?“
Efni
síðasta heftis Kirkjuritsins er
þetta helst: „Þeir sáu Jesú einan“,
prédikun eftir Á. G., „Prestamir
og unglingafræðslan“, eftir síra
Þíelga Konráðsson, „Starf kenni-
mannsins með þjóð vorri“, eftir
síra Björn Magnússon, „Hættan
við ströndina“, eftir síra Jón M.
Guðjónsson, og ýmsar fréttir og
smágreinar.
Alþingi
hefir nú setið næstum hálían
mánuð. Er fjöldi frumvarpa fram
kominn, en flest eru það uppvakn-
ingar frá fyrri þingum. Þorsteinn
Briem flytur frumvarp um ,,fram-
haldsnám við bændaskóla“, sem
komið hefir fram áður, en dagað
uppi. Sjálfstæðismenn ílytja frv.
um afnám útflutningsgjalds af
sjávarafurðum, um vinnulöggjöf,
um breyting á lögum um gjald-
eyrisverzlun o. fl.
Það er eftirtektarvert, að af
þeim 19 stjórnarfrumvörpum, sem
fram eru komin, eru 9 til staðfest-
ingar á bráðabirgðalögum, sem út
hafa verið gefin á þeim 9 mánuð-
um, sem liðnir eru frá síðasta
þingi. Ber það ljósan vott um hve
óvandað og flausturslegt löggjaf-
arstarf stjórnarflokkanna er, að
þurfa skuli að lappa upp á lög-
gjöf þeirra með bráðabirgðalögum
mánaðarlega milli þinga.
Há laun.
Þeg’ar aðalfundur Sölusainlags
íslenskra fiskframleiðenda var
baldinn hér í Reykjavík í haust,
ætluðu stjórnarblöðin að rifna af
vandlætiligu yfir hinum háu laun-
um, sem greidd væru við þessa
stofnun. Sem dæmi um óhóflegar
launagrleiðslur hjá S. í. F. var
nefnt, að 11 menn hefðu samtals
130 þús. kr. laun. Mega það telj-
ast ríflegar launagreiðslur þegar
miðað er við framleiðslutekjur
tiskimanna.
En fáa mun hafa grunað, að
uæstum þessu sama meti hafi
stjórnarflokkarnir náð í launa-
greiðslum til sinna flokksmanna.
1 skrá yfir starfsmenn ríkisins,
sem fylgir fjárlagafrumvarpinu nú
kemur það í ljós, að 10 hæstlaun-
uðu mennimir hafa —• fyrir utan
bitlinga —104 þús. króna árslaun.
Þannig stendur Framsóknarflokk-
urinn við sitt hátíðlega stefnu-
skrárloforð um „að færa launa-
greiðslur ríkisins til samræmis við
framleiðslutekjur þjóðarinnar".
Skyldi enginn fulltrúi á flokks-
þinginu hafa mint broddana á
þetta ágæta kosningaloforð!
Hið nýja góðæri.
Stjórnarflokkarnir segjast með
aðgerðum sínum hafa „breytt hall-
æri í góðæri“ í landinu. Hér skulu
riefnd tvö dæmi um það hv^rnig
þetta „góðæri“ stjórnarflokkanna
lýsir sér.
Á Bíldudal í Barðastrandarsýslu
er nú búið að loka skólanum og
kirkjunni vegna kolaleysis, og sagt
er, að það þorp sé allslaust af öll-
um nauðsynjum, svo hungur og
kuldi vofi yfir þorpsbúum. Þann-
ig birtist „góðæri“ stjórnarflokk-
anna á Bíldudal. Ekki virðist á-
standið betra í sumum öðrum
þorpum.
Á Norðfirði var nýlega hafin öt-
u! innheimta á sjúkrasamlags-
gjöldum þorpsbúa. En ekki voru
íbúarnir í þessari paradís social-
Treetex
innanhússklæðning
einangrar bezt.
Gerir húsin
hljóðþétt,
hlý og
rakalaus.
ista, þar sem Jónas Guðmundsson
hefir ráðið lögum og lofum í 10
ár, „múraðri“ heldur en svo, að
fæstir höfðu aura til að greiða
þessi nýju lögboðnu gjöld. Var
því að taka gjaldið lögtaki og var
tekin kýr af einum, útvarpstæki af
öðrum, veiðarfæri af þeim þriðja
o. s. frv.
Þegar þetta eru einkenni góð-
ærisins að dómi stjórnarflokk-
anna, hvernig munu þá hallærin
verða ?
Milliflokkur.
Frá nýafstöðnu þingi Fram-
sóknarfl. kemur nú sú óvænta yf-
irlýsing, að hann telji sig milli-
flokk.
Þegar socialistarnir, sem smeigt
hafði verið inn í flokkinn, náðu
þar yfirtökum fyrir 3 árum,
íleigðu þeir milliflokksaðstöðu
fiokksins þegar fyi'ir borð, til þess
að geta sameinast Alþýðuflokkn-
um, svo sem kunnugt er.
Formaður flokksins ritaði þá
leiðara í blöð flokksins, og hélt
því fram, að í stjórnmálunum væri
ekki nema „tveir vegir“.
Hann var þá spurður að þvi hér
í blaðinu hvorn veginn hann ætlaði
að ganga með flokk sinn.
Því svaraði hann ekki.
Út af þessum skrifum for-
mannsins var það þá líka, að bóndi
á Austurlandi spurði hér í blaðinu
hvort það væri svo með Fram-
sóknarfl., að hann væri orðinn ein-
sýnn, eða hefði bæði augun á sömu
hlið, eins og sprakan.
Því var heldur ekki svarað.
Spyrja má þó viti.
Reynslan hefir nú líka svarað
þessum spurningum báðum: —
Flokkurinn hefir síðan labbað trú-
lega á fjárgötum socialista.
En nú segist hann aftur vera
orðinn milliflokkur.
Hvað kemur til?
Hefir flokkurinn vilst af slóð-
inni eða hefir hann verið rekinn
af henni? ■—• Eða lýsir þetta kann-
ske bara leikarahæfileikum flokks-
ins?
Hnefahöggið.
Mönnum mun enn í fersku minni
með hvílíku vandræðafálmi og
undirlægjuhætti Framsóknarblöð-
in í Reykjavík tóku hinum harka-
legu skilmálum, sem Alþýðusam-
bandsþingið setti fyrir því, að Al-
þýðufl. vildi áfram nýta Fram-
sóknarfl. til samvinnu.
Hinsvegar kvað við skörulegri
tón í Akureyrarblaði Framsókn-
arfl., enda munu ráðamenn þess
ekki hafa jafnmilcinn ótta af so-
cialistabroddunum í Reykjavík,
eins og þeir „bæjarradikölu“.
Eins og ,kunnugt er, boðaði
Framsóknarflokkurinn til flokks-
samkundu í Reykjavík að þrem
mánuðum liðnum frá lokum Al-
þýðusambandsþingsins, eins og til-
skilið var í samþykktum þess. Var
þá ekki vitað, hvort flokksþingið
var kallað saman til að ganga að
skilmálum socialista eða hvort
flokkurinn hugsaði sér að hrista
af sér okið og freista að verða ó-
háður flokkur á ný.
En. nú er Framsóknarþinginu
lokið og opinbert orðið hvernig
fiokkurinn hefir tekið þessari kúg-
unartilraun húsbónda síns.
1 samþykktum flokksþingsins
er einn kafli er heitir „Yfirlýsing
um starfsgrundvöll flokksins“.
Þar segir um samstarf stjórnar-
flokkanna á þessa leið:
„Flokksþingið telur ■ að þetta
samstarf hafi yfirleitt tekist vel.
Þó vill flokksþingið taka það skýrt
fram, að það telur slíkt samstarf
því aðeins geta haldið áfram, að
unnið sé með óskiftum kröftum að
almennum framfara- og menning-
armálum, en þjóðnýtingarkröfur
komi ekki til greina“.
Lesendum Tímans mun þykja
íróðlegt að bera þessa hógværu
og feimnislegu yfirlýsingu saman
við þær frekjulegu kröfur, sem
socialistaþingið setti fram við
samstarf sf lokkinn — kröfurnar
sem Framsóknarblaðið „Dagur" á
Akureyri kallaði „kúgunartil-
raun“, „kröfu um skilyrðislausa
hlýðni“ og „blábert hnefahögg í
andlit Framsóknarmanna“.
Finnst .Framsóknarbændum
ekki að foringjar þeirra hafi tekið
mannlega á móti þessu „hnefa-
höggi“ ?
Álit og tillögur
Skipulagsnefndar atvinnumála
eru nýlega komnar út í Reykjav.
Er þetta mikil bók, 534 bls. í sama
broti og stjórnartíðindin. Bókin
hefst á yfirliti um störf nefndar-
innar og frumvörpum þeim, sem
frá henni hafa komið og hlotið