Morgunblaðið - 31.01.2019, Side 12

12 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. JANÚAR 2019SJÓNARHÓLL
BÍLAMERKINGAR
Vel merktur bíll er
ódýrasta auglýsingin
Sundaborg 3
104 Reykjavík
777 2700
xprent@xprent.is
EGGERT
Verðlag matvöru hefur lengi verið til umræðu hér álandi. Því er gjarnan haldið á lofti að aukin sam-keppni á matvörumarkaði skili lægra verði til
neytenda og að sama skapi leiði skortur á samkeppni til
hærra matvöruverðs.
Eurostat, Hagstofa Evrópusambandsins, birti nýlega
samanburð á verðlagi fyrir neysluvörur og þjónustu í
Evrópu fyrir árið 2017. Niðurstöðurnar eru byggðar á
verðmælingum í 38 Evrópulöndum á yfir 2.000 neyslu-
vörum og þjónustuliðum. Niðurstöðurnar sýna að mat-
vörur eru dýrastar í Sviss og Noregi en Ísland er í 3. sæti.
Almennt gildir að verð á matvöru hefur tilhneigingu til
að vera hærra í þeim löndum
þar sem laun eru hærri. Í þess-
um löndum er reglan sú að
lægra hlutfall af útgjöldum
neytenda fer til matvörukaupa
en í þeim löndum þar sem
verðlag er lægst.
Fyrirtækið Meniga flokkar
kostnaðarfærslur sjálfkrafa
fyrir einstaklinga og býður
upp á einfalda framsetningu á
útgjöldum, þar með talið
matarútgjöldum. Þannig fæst
yfirsýn yfir öll fjármál heim-
ilisins á einum og sama stað.
Úr gagnagrunni Meniga má
einnig reikna markaðs-
hlutdeild matarinnkaupa. Samkvæmt tölum Meniga fyrir
árið 2018 var Bónus þar efst á lista með 27% markaðs-
hlutdeild, Krónan með 19%, Hagkaup 11% og Nettó og
Costco með 8% hvor.
Óumdeilt er að innkoma Costco jók samkeppni á ís-
lenskum matvörumarkaði og þess mátti greinilega sjá
merki hjá helstu keppinautum. Markaðshlutdeild Costco
rauk eðlilega upp í byrjun en svo má segja að markaður-
inn hafi náð ákveðnu jafnvægi aftur.
Hagar hafa lengi verið stærstir á íslenska matvöru-
markaðnum en Hagkaup og Bónus tilheyra fyrirtækinu.
Miðað við þróunina í markaðshlutdeild eftir tilkomu
Costco hefur íslenskum dagvörukeðjum tekist nokkuð vel
með að mæta lágverðsstefnu Costco. Hér má til dæmis
nefna aukna sjálfsafgreiðslu sem hefur verið vel tekið og
lækkar rekstrarkostnað til lengri tíma.
Það er hins vegar snúið fyrir íslenska matvöruverslun
að keppa við stórar keðjur eins og Costco. Þar kemur ým-
islegt til. Costco er með færri vörunúmer og selur vöru-
tegundir sínar í stórum pakkningum sem þýðir að með-
höndlunarkostnaður á hverja einingu er lægri en ella.
Costco er væntanlega með hagstæðari samninga við
birgja en innlendir aðilar. Fyrirtækið er einnig með
minni álagningu en keppinautarnir hér á landi en talið er
að hún sé bilinu 10 til 11%. Þetta er mun lægri álagning
en þekkst hefur í verslunarrekstri
hér á landi og er því stór áskorun
fyrir innlenda rekstraraðila. Að
lokum má nefna að Costco nýtur
lægra vaxtastigs en íslenskir smá-
salar og munar þar líklega tveimur
til þremur prósentustigum.
Stórkeðja á borð við Costco er
ekki eina áskorunin fyrir íslenskar
dagvörukeðjur. Segja má að bylt-
ing í verslunarháttum á Vest-
urlöndum sé í burðarliðnum. Allt
sem auðveldar innkaup og flýtir
fyrir þeim fellur í kramið hjá neyt-
endum. Netverslun hefur því rutt
sér til rúms af miklum krafti og
hraða að undanförnu. Netverslun
er með öðrum orðum að gjörbreyta markaðsumhverfinu
á sviði verslunar. Hefðbundnar verslunarmiðstöðvar eru
að láta undan síga, á sama tíma og netsölufyrirtæki eru
að sækja í sig veðrið.
Íslensk dagvöruverslun stendur því frammi fyrir
stórum áskorunum. Spurningin er því hvort hún þarf
ekki að endurskoða viðskiptalíkan sitt. Þar kemur margt
til athugunar eins og þjónustustig, starfsmannahald, af-
greiðslutímar, val birgja og fleira. Síðast en ekki síst þarf
að huga að álagningunni. Fyrst og fremst þarf að skoða
viðskiptalíkanið út frá þörfum viðskiptavinarins, meta
hvaða álagningu hann þolir og hvaða þjónustustigi hann
kallar eftir.
MARKAÐSMÁL
Þorsteinn Þorsteinsson
rekstrarhagfræðingur (M.Sc.) og deildarstjóri
hjá Hagstofu Íslands
Áskoranir á
matvörumarkaði
”
Stórkeðja á borð við
Costco er ekki eina
áskorunin fyrir íslenskar
dagvörukeðjur. Segja má
að bylting í verslunar-
háttum á Vesturlöndum
sé í burðarliðnum. Allt
sem auðveldar innkaup
og flýtir fyrir þeim fellur í
kramið hjá neytendum.
VEFSÍÐAN
Hver hefur ekki einhvern tíma ósk-
að sér að dagurinn væri bara örlítið
lengri? Nokkrar klukkustundir í við-
bót og það væri hægt að koma svo
miklu í verk, verja meiri tíma með
ástvinum, ellegar taka betur á því í
líkamsræktinni til að uppskera stóra
vöðva og mjótt mitti.
Hvað ef við þyrftum ekki að fórna
7-8 klukkustundum á dag á altari
Hypnosar hvern einasta dag?
Vefsíðan Slumber Bear
(www.slumberbear.co) er einmitt
ætluð þeim sem vilja reyna að fjölga
vökustundunum. Raunin er að það
hentar ekki endilega öllum best að
fara í háttinn síðla kvölds og vakna í
morgunsárið, og mögulegt er að
beita ákveðnum aðferðum til að hvíl-
ast vel en samt sofa minna.
Vefsíðan leiðbeinir notendum
hvernig má sofa með mismunandi
hætti og útbýr nokkurs konar svefn-
áætlun. Þannig mætti t.d. bæta ögn
meiri tíma við daginn með 6 stunda
svefni og 1,5 klst. miðdagslúr.
Annað svefnmynstur, sem sumir
ráða hæglega við, er svonefnt
„Everyman Cycle“ og felst í um 3,3
klst. svefni og þremur 20 mínútna
blundum. Þeir allra hörðustu gætu
viljað prófa það sem kallað er
„Uberman Cycle“ sem felst í að
blunda í 20 mínútur 6 sinnum yfir
daginn. Gerir það aðeins 2 tíma af
svefni og þá eru 22 tímar eftir af sól-
arhringnum til að vinna, læra og
njóta lífsins. ai@mbl.is
Tæki til að fjölga
vökustundunum