Fréttablaðið - 10.08.2019, Blaðsíða 72

augljóst, auðvitað get ég það.“
Þegar hún varð aftur ólétt kom því
enginn annar valkostur til greina.
Ótti umlykur fæðingar
„Það tók sinn tíma að þora að við-
urkenna fyrir sjálfri mér og öðrum
í kringum mig að ég ætlaði að gera
þetta vegna óttans sem umlykur
fæðingar í samfélaginu.“ Fyrstu
viðbrögð aðstandenda sem fengu
að vita að hverju Ronja stefndi voru
oftar en ekki að spyrja hvort þetta
væri löglegt.
„Ég sagði fáum frá, af því að ég
vissi að þetta myndi mæta mikilli
andstöðu.“ Klemens var strax sátt-
ur við þetta en eftir að Ronja slys-
aðist til að segja foreldrum sínum
frá urðu þau heldur óttaslegin.
„Þau áttuðu sig á því að mér yrði
ekki hnikað enda var þetta endan-
lega mín ákvörðun, minn líkami og
mitt ferli.
Ég hafði fulla trú á því að þetta
væri öruggasta leiðin til að fæða
barnið mitt. Ekkert benti til þess
að ég myndi ekki eiga heilbrigða
og eðlilega fæðingu.“ Í langf lestum
tilvikum þar sem konur fá að fæða
ótruf laðar gengur allt upp, að sögn
Ronju. „Enginn getur vitað betur
hvað er að gerast í líkama mínum
en ég sjálf.
Auðvitað geri ég mér grein fyrir
að í örfáum tilvikum ganga fæðing-
ar ekki eins og náttúran ætlaði og
í þeim tilvikum er ég óendanlega
þakklát fyrir vestrænar lækningar.
En ég veit líka að óþarfa inngrip af
hendi heilbrigðisstarfsfólks eru
sorglega algeng, og ég vildi gera
allt sem ég gat til að forðast slík
inngrip.“
Inngrip séu því miður reglan en
ekki undantekningin í kerfinu og
telur Ronja það vera eina af helstu
ástæðum þess að margar konur
eigi slæma fæðingarreynslu. Ronja
tekur dæmi um að algengt sé að
athuga útvíkkun á leghálsi kvenna.
„Þú getur farið frá einum í útvíkk-
un upp í tíu á hálftíma eða þú getur
verið í tíu og farið aftur niður í sex.
Það er því alger óþarfi að hendur
séu settar svo oft upp í leggöngin á
konu þegar það segir ekkert til um
hvort fæðingin muni taka 20 tíma
eða 20 mínútur.“ Ronja segir fjöl-
mörg dæmi vera um annars konar
inngrip sem eigi það sameiginlegt
að konur fái ekki að fæða á sínum
eigin tíma.
Það gaf því augaleið að Ronja
treysti sjálfri sér best í fæðingunni.
„Ef svo ólíklega vildi til að ég þyrfti
virkilega á hjálp að halda hefði
þurft að kalla á sjúkrabíl hvort sem
ljósmóðir væri til staðar eða ekki.“
Hversdagsleg fæðing
Allt lá því fyrir daginn sem yngri
dóttirin, Aþena, fæddist. Dagur-
inn byrjaði snemma, Ronju leið
örlítið skringilega svo hún ákvað
að drekka morgunteið sitt í rign-
ingunni úti í garði. Hún hugsaði
aðeins um lífið og tilveruna þar til
hún heyrði að eldri dóttir hennar
var vöknuð. „Þá fór ég inn og vakti
Klemens og sagði honum að það
væri líklegast að koma barn í dag.
Hann stökk upp eins og ég væri að
biðja hann um að grípa barnið,“
segir Ronja hlæjandi.
Hún hélt að þetta myndi líklega
ekki gerast fyrr en um kvöldið og
leyfði deginum því að ganga sinn
vanagang. „Það sem ég óttaðist
mest þegar ég fór inn í þetta var að
ég héldi að ég ætti klukkutíma eftir
þegar ég ætti tuttugu tíma eftir svo
að ég var mjög ákveðin í að halda
áfram með daginn.“ Ronja byrjaði
að brjóta saman þvott en komst
f ljótt að því að hún átti erfitt með
einbeitingu. „Ég fattaði allt í einu
að allur þvotturinn sem ég var að
brjóta saman var ekki brotinn
saman.“
Fljótlega fór Ronja að finna fyrir
verkjum en þar sem hún var viss
um að hún ætti langa fæðingu fram
undan ákvað hún að fara í bað.
„Klemens spurði hvort hann ætti
að vera með mér en ég fann bara að
hann fór mjög mikið í taugarnar á
mér þannig að ég bað hann um að
vera frammi og setja í uppþvotta-
vélina.“ Ronja segir Klemens hafa
verið yndislegan í gegnum ferlið.
„Eina beina hlutverkið sem hann
hafði var samt bara að ef mér væri
að blæða út þá myndi hann hringja
á sjúkrabíl,“ bætir hún kímin við.
Hún tekur fram að þrátt fyrir
verki haf i hún aldrei beinlínis
fundið fyrir sársauka. „Ég lá bara
í baðinu þar sem tíminn leið mjög
skringilega og allt í einu fann ég
þörfina fyrir að rembast.“ Ronja
segir að það hafa verið í fyrsta og
eina skiptið sem hún örvænti í fæð-
ingunni. „Ég trúði ekki að ég væri
komin svona langt, ég var alltaf
að bíða eftir staðnum þar sem mig
myndi langa til að drepa mig, það
er þannig sem f lestar konur lýsa
fæðingu og þannig sem mér hafði
liðið þegar ég fæddi eldri dóttur
mína.“
Fæddist í baðkarinu
Örvæntingin varði ekki lengi. „Lík-
aminn er svo ótrúlegur að maður
þarf ekki að gera neitt, líkaminn
byrjaði að ýta barninu út og ég
reyndi bara að halda mér í, það var
það eina sem maður gat gert, bara
sleppa algerlega takinu.“
Ronja kallaði í Klemens og eftir
tvær hríðir í viðbót birtist höfuð
Aþenu í vatninu. „Ég man eftir að
ég fann hvað hún var með ótrúlega
mikið hár og ég fann lítið eyra, og
lítinn munn og ég fann að munnur-
inn opnaðist þegar ég snerti hann.“
Eftir að hún hafði rembst einu sinni
í viðbót fæddist lítil fjólublá stúlka
sem öskraði af lífs og sálar kröftum.
„Klemens tók nokkrar myndir og
svo fórum við bara upp í rúm og við
hringdum í foreldra okkar.“
Fylgjan kom stuttu seinna í
rúmið. „Ég ætlaði að vera með soðin
skæri til hliðar til að klippa naf la-
strenginn en við vorum ekki búin
að gera það þannig að við settum
bara fylgjuna í skál og geymdum
hana.“ Fylgjan bíður nú eftir hlut-
verki í frystinum hjá þeim hjúum.
„Mér fannst eitthvað svo hræðilegt
að henda líffærinu sem var búið að
halda lífi í barninu mínu í ruslið
með heimilisúrganginum,“ segir
Ronja sem býst við grafa fylgjuna
einn daginn.
Ronja og Klemens höfðu ekki
látið neinn vita að hún væri farin
af stað af hræðslu við að aðstand-
endur myndu fórna höndum og
hringja í sjúkrabíl. „Það var reynd-
ar svolítið fyndið að bara svona
korteri áður en Aþena fæddist þá
talaði ég við systur mína í símann
og sannfærði hana um það væri
ekkert í gangi.“
Sagt að hringja á slökkviliðið
Eftir að Aþena fæddist var hringt
upp á Landspítala til að tilkynna
að hún væri fædd og fá heimaþjón-
ustu. „Hjúkrunarfræðingurinn sem
svaraði símanum var gapandi yfir
þessum upplýsingum og sagði mér
að hringja á slökkviliðið.“
Ronja sá enga ástæðu til að bjóða
slökkviliðinu í heimsókn en fékk
heimaljósmóður til að líta til sín
og Aþenu og staðfesta að allt væri
eins og það ætti að vera.
„Þetta sannaði fyrir mér það sem
ég vissi en átti eftir að upplifa sjálf,
að líkami minn vissi hvernig ætti
að búa til barn og gæti klárað það
ferli með því að fæða það.“
Viðbrögð fólks hafa ekki látið á
sér standa. „Ég fæ oft að heyra hvað
ég sé ótrúlega hugrökk að hafa gert
þetta.“ Ronju finnst meira hugrekki
að leggja traust sitt á aðra og fæða í
aðstæðum sem ekki er hægt að hafa
stjórn á. „Þegar ég var uppi á spítala
leið mér eins og það væri verið að
biðja mig um að kúka á mig fyrir
framan þúsund manns. Mér finnst
ótrúlegt að ég hafi getað fætt Val-
kyrju í aðstæðum þar sem mér leið
svona óþægilega.“
Ekki róttækt heldur sjálfsagt
Ronja furðar sig á því að það þyki
róttækt að fæða barn sitt ein og
líður eins og margir haldi að hún
hafi gert þetta af hroka og van-
þekkingu. „Fyrir mér var þetta bara
mun einfaldari og hentugri lausn.”
Mikilvægast finnst Ronju vera
að konur fái að velja þær aðstæður
sem þeim líður vel í. „Hvort sem
það er inni á spítala, fæðingar-
heimili eða ein inni á klósetti þá er
það frábært svo lengi sem konur fá
að velja það sjálfar.“
Hún segir fæðingarreynslu sína
hafa verið dásamlega og hefði
jafnvel viljað að hún hefði varað
lengur. „Ég er nánast pínu svekkt
yfir að þetta hafi ekki tekið lengri
tíma vegna þess að þetta voru bara
þrír, fjórir tímar, í heildina.“ Þó hafi
fæðingin verið fullkomin á sinn
hátt. „Þetta var bara eins hvers-
dagslegt og það gat orðið, akkúrat
eins og það átti að vera, bara partur
af lífinu.“
HJÚKRUNARFRÆÐINGUR-
INN SEM SVARAÐI SÍM-
ANUM VAR GAPANDI YFIR
ÞESSUM UPPLÝSINGUM OG
SAGÐI MÉR AÐ HRINGJA Á
SLÖKKVILIÐIÐ.
↣
1 0 . Á G Ú S T 2 0 1 9 L A U G A R D A G U R32 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
1
0
-0
8
-2
0
1
9
0
5
:0
9
F
B
0
9
6
s
_
P
0
7
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
7
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
2
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
9
6
s
_
P
0
2
5
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
3
9
1
-1
1
7
8
2
3
9
1
-1
0
3
C
2
3
9
1
-0
F
0
0
2
3
9
1
-0
D
C
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
B

F
B
0
9
6
s
_
9
_
8
_
2
0
1
9
C
M
Y
K