Skessuhorn - 14.09.2005, Blaðsíða 10

10
MIÐVIKUDAGUR 14. SEPTEMBER 2005

Bœjarráðsfulltrúamir Sveinn Kristinsson, GuSmundur Páll Jónsson, Asta G.
Asgeirsdóttir, Gísli bajarstjóri og GuSrún E Gunnarsdóttir.
Hættir á bókasafioinu
efitir 48
Þessa dagana lætur Asta G. As-
geirsdóttir af störfum hjá Bókasafhi
Akraness. Slíkt væri að sjálfsögðu
vart fféttaefhi ef ekki væri fyrir það
að Asta er eldri en tvævetur í starfi.
Hún hóf störf við bókasafhið 1.
október 1958 og hefur því starfað
þar samfellt í tæp 48 ár. Ekki þarf
að taka fram að hún á lengstan
starfsaldur allra á bókasafninu.
Þegar hún hóf störf var Sveinbjörn
Oddsson bókavörður.
Asta hefur lánað nokkrum kyn-
slóðum Skagamanna bækur og
margir telja vart hægt að hugsa sér
bókasafnið án hennar enda er nafii
hennar oftar en ekki nefht í sam-
hengi við það. Þegar hún hóf störf
var safnið á Kirkjubraut 8 í fremur
lélegum húsakynnum. Arið 1972
bættust aðstæður bókaorma mikið
er safnið flutti í núverandi húsa-
kynni að Heiðarbraut 40. Þar hefur
starfsvettvangur Astu verið síðan.
Bæjarráð Akraneskaupstaðar
boðaði Astu á sinn fund á fimmtu-
daginn í liðinni viku þar sem henni
voru þökkuð áratuga vel unnin
ára starf
störf í þágu íbúa sveitarfélagsins. I
kaffisamsæti af þessu tilefni voru
rifjaðar upp margar sögur af langri
starfsævi Astu. I samtali við Skessu-
horn sagði Asta að starfið á bóka-
safhinu hafi ávallt verið mjög gef-
andi enda stór hluti viðskiptavina
safnsins börn og tmglingar. Fáir ef
nokkrir þekkja því betur þá breyt-
ingu sem orðið hefur á mannlífinu
undanfarna áratugi en Asta.
I dægurmálaumræðu liðinna ára
hefur oft komið fram að börn og
unglingar í dag standi töluvert að
baki jafnöldrum sínum á fyrri
árum. Asta tekur ekki undir þetta.
Hún segir börn og unglinga í dag
opnari persónuleika en áður og
kannast ekki við að uppeldi þeirra
hafi hrakað á liðnum árum.
Gísh Gíslason bæjarstjóri flutti
ávarp á bæjarráðsfundinum þar sem
hann þakkaði Astu langa og dygga
þjónustu við bæjarbúa og óskaði
henni velfarnaðar á komandi árum.
Færði hann henni að sjálfsögðu
bókargjöf í tilefhi tímamótanna.
HJ
Tófan í tveimur litaafbrígðum
Tófan á meðfylgjandi mynd var á
þvælingi skammt frá þjóðveginum
yfir Holtavörðuheiði um liðna
helgi og var hún ekkert sérstaklega
stygg þótt bílar stoppuðu til að
skoða hana. Veltu menn því fyrir
sér hvort það væri algengt að tófan
væri orðin svo ljós á litinn miðað
við árstímann. Staðreyndin er hins-
vegar sú að af tófunni eru til tvö
meginlitarafbrigði, hið hvíta og hið
mórauða. Auk þess er allmikill
breytdleiki í lit innan hvors afbrigð-
is um sig. Dýr af hvíta litarafbrigð-
inu eru hvít á vetrum en á sumrin
eru þau dökkmógrá á baki og niður
með sfðum en Ijósgrá á kvið og inn-
an á útlimum. Mórauðu dýrin eru
flest dökkbrún allt árið, þó heldur
ljósari á veturna en sumrin. Sum
virðast grásilffuð að vetrarlagi sem
stafar af því að hluti vindháranna
eru með ljóst belti neðan
við hárbroddinn.
Páll Hersteinsson, líf-
fræðingur segir um mun-
inn á litaafbrigðum tóf-
tmnar: „Munurinn á lit-
arafbrigðunum tveimur
ræðst af einu geni og dýr
af mismunandi litaraf-
brigðum æxlast innbyrðis
án tillits til litar. Hvíti lit-
urinn telst vera víkjandi
sem þýðir að genið sem
veldur hvítum lit þarf að vera í tvö-
földum skammti, þ.e. hafa erfst frá
báðum foreldrum, til þess að dýrið
verði hvítt. Tófur með tvö gen fyr-
ir mórauðum lit eða með eitt gen
fyrir móraðum lit og annað fyrir
hvítum eru ávallt af mórauða lit-
arafbrigðinu. A Islandi eru um það
bil 2/3 allra refa af mórauða litaraf-
brigðinu en hlutföllin eru þó mis-
jöfii eftir landshlumm. A Vestfjörð-
um og Snæfellsnesi er hlutfallslega
minnst um hvít dýr, eða innan við
20%, en sums staðar á miðhálendi
Islands og á Ausmrlandi er hlutfall
hvítra dýra yfir 50%.“ Þar höfum
við það.
MM/ Ljósm: GB
Endurskoðun laga um lax-
og silungsveiði
Gildandi lög um lax- og silungs-
veiði hér á landi eru frá árinu 1970,
en stofn þeirra má rekja allt affur til
ársins 1932. A þeim tíma sem liðinn
er frá gildistöku laganna hefur
margt breyst í umhverfi veiðimála
hérlendis sem gerir heildarendur-
skoðun nauðsynlega. Þýðing og
mikilvægi atvinnurekstrar er tengist
lax- og silungsveiðum hefur og
aukist verulega á undanförnum
árum, en lagaumhverfið hefur ekki
í nægjanlegum mæli verið í stakk
búið til að bregðast við þeim
breytm aðstæðum. Löngu var því
tímabært að ráðast í heildarendur-
skoðun á lagaumhverfinu.
Nefhd sem landbúnaðarráðherra
skipaði til að endurskoða gildandi
löggjöf um lax- og silungsveiði hef-
ur tmnið drög að frumvörpum er
þennan málaflokk varða. Þar er um
að ræða frumvarp til laga um lax-
og silungsveiði, frumvarp til laga
um fiskeldi, frumvarp til laga um
fiskrækt, ffumvarp til laga um varn-
ir gegn fisksjúkdómum og fram-
varp til laga um íslenskar vatna-
rannsóknir. Stefnt er að framlagn-
ingu framvarpa um efnið á kom-
andi haustþingi. Framvarpsdrögin
er að finna á vefslóðinni
www.landbunadarraduneyti.is og
gefst þar kostur á að skoða þau og
koma á ffamfæri athugasemdum til
nefndarinnar til 20. september. At-
hugasemdir sendist á
postur@lan.stjr.is. Mun nefndin yf-
irfara innsendar athugasemdir og
skila landbúnaðarráðherra frum-
varpsdrögunum að því loknu.
MM
• •
Ollum hlutum afturfer - allt er Hfið brekka
Nú fyrir
stuttu var
haldið lands-
mót hagyrð-
inga á Hótel
Sögu en slík
mót era hald-
in árlega og til
skiptis í fjórð-
ungum landsins. Meðal þess efnis sem
nokkrir vel valdir hagyrðingar fengu til að
yrkja um var stikkorðið „Baugur, efst á
baugi.“ Um það hafði Helgi Zimsen effirfar-
andi að segja:
Vart kem augum á hver laug
eitthvaö flaug mis-gaman
en víba Baugur teygir taug
togast haugar saman.
Baugalínin Þórdís Sigurbjörnsdóttir hafði
hins vegar þetta sjónarhorn á yrkisefhið:
Menn hlaupa í baug á heimskautinu
heyrist af því æsifrétt
og efst á baugi í braskstautinu
er bara ab geta svindlab rétt.
Svefni raskab sýnist vera
sjóbi ást í taugunum
pör á fingrum bauga bera
og bauga undir augunum.
Nokkuð var rætt um Vatnsmýrina sem er í
næsta nágrenni við Hótel Sögu og framtíð
hennar ásamt fuglalífi og hugsanlegum
þrengingum sem andastofn Reykvíkinga
gæti orðið fyrir. Helgi Zimsen hafði þetta að
segja um málið:
Mig vib endur gjarnan gleb
gœbum þeirra hrósa
kannski einkum komi meb
kartöflur og sósa.
Það er alkunna að bændur era í góðu sam-
bandi við náttúruna og effirtektarsamir á
blæbrigði hennar enda sá Þórdís glöggt sam-
hengi með Vatnsmýrinni og staðsetningu
hagyrðingamótsins:
Vísindaleg vissa telst
vistfrœbingum skýrum
ab skrítnum fuglum fjölgar helst
í forarblautum mýrum.
Davíð Haraldsson kvað einnig um Vatns-
mýrina og hennar bæði væntanlegu og á-
orðnu þrengingar:
Minna rými mýrin fœr,
mengast vatn og engi.
Hún er eins og hefbarmœr
sem hefur drukkib lengi.
Eins og oft vill verða í fjölmennum veisl-
um varð nokkur bið eftir matnum og kvað þá
Friðrik Steingrímsson:
Allt þó stefni á verri veg
vosbúb þreyjum löngum,
kanski ab rollan krœsileg
komi í öbrum göngum.
Helgi Zimsen var einnig með hugann við
matdnn og hafði þetta að segja um rjúpuna:
Nú ég œtla ab yrkja Ijób
um yndislega rjúpu.
Hún var falleg, hún var gób
íheita rjómasúpu.
Veislustjóri var sá þekkti maður Arni
Johnsen en honum lýsti Sigurjón V Jónsson
frá Skollagróf með þessum orðum:
Hefur sterka fœtur og stóran haus
meb stemningu nœr til gestanna
en helvíti er önnur hendin laus
ég held ab þab þurfi ab fest'ana
Skálda, skip kvæðamannafélagsins Iðunnar
reri óspart um borð og bekki og aflaði bæri-
lega enda kvóti vel nægilegur í ferskeytluí-
gildistonnum. Meðal þess afla er á land barst
var þessi vísa eftir Helga Bjömsson:
Flest úr lagi fœrist hér
farib er ab skeika
fólki því sem öruggt er
um eigin flullkomnleika.
Annar sómamaður bar ffam þessa kvörtun
sem hefur þó ffáleitt komið inn á valdsvið
forstöðumanna samkomunnar nema þá helst
Sigurðar dýralæknis:
Öllum hlutum aftur fer
allt er lífib brekka.
Búib er ab banna mér
bœbi ab reykja og drekka.
Oft á tíbum lífib leitt
lœknar gera manni,
enda fer ég ekki neitt
eftir þessu banni.
I Morgunblaðinu mun hafa komið sú at-
hyglisverða frétt að skírlífi valdi auknum
þungunum. Þetta vakti nokkra athygli Frið-
riks Steingrímssonar og varð honum tilefni
eftirfarandi stöku:
Nú ber eitthvab nýrra vib
og naumt hvab ber ab halda,
skrítib er ab skírlífib
skuli þungun valda.
Það er alþekkt að unglingar velja sér fyrir-
myndir og reyna að líkjast þeim effir ffemsta
megni. Oft verða tónlistarmenn fyrir valinu
en það er þó ekki algilt. Davíð Haraldsson
sem er áhugamaður um náttúravernd hefur
einmitt valið sér ffammámenn á því sviði til
fyrirmyndar:
Stolt er ég hins sterka kyns,
stofns meb fáa galla,
urgandi sem Árni Finns,
meb Ómars Ragnars skalla.
Tilraun Davíðs til að fanga anda mótsins
varð með þessum hætti:
Bœld um salinn bylgja fer,
bíba skáld í stólum
og hér er ég sem hrútaber
íhrœrivél á jólum.
Ekki man ég nú hvenær fyrsta hagyrðinga-
mótið var haldið en það mun hafa verið á
Hveravöllum og nokkrir létu sig helst ekki
vanta á neitt mót úr því meðan nokkur blóð-
dropi rann volgur í þeim. Andrés Valberg
kvað um sjálfan sig á hagyrðingamóti árið
2000, þá kominn um áttrætt en þeir era ó-
trúlega endingargóðir þessir gömlu hagyrð-
ingar:
Einn ég skunda um aftanstund
eftir grund og halli.
Ef hitti ég sprund þá léttist lund
og lifnar undir kalli.
Á hagyrðingamóti 1995 orti MagnúsJ. Jó-
hannsson um Andrés og ber vísan vimi um
þann anda sem oft hefur ríkt á þessum sam-
komum:
Andrés skokkar ávalt hress,
oftast nokkub hnýsinn.
Nebanlokkub nýtur þess
nœlonsokkadísin.
A sama móti lýsti Friðrik Steingrímsson
því hvernig væri best að bera sig til við yrk-
ingar:
Fyrst er nú ab fá sér blab
og fylla hugarskrínur,
Svo er bara ab setja á þab
sirka fjórar línur.
Hafsteinn Stefánsson á Selfossi kvað
einnig á sama móti og látum við það verða
lokavísuna að sinni:
Þab mun sannast allra orba
og ætti best vib mig
Ab þab er langtum betra ab borba
en blabra yfir sig.
Með þökkfyrir lesturinn,
Dagbjartur Dagbjartsson
Refsstöðum, 320 Reykholt
S 435 1367 og 849 2715
dd@hvippinn.is