Morgunblaðið - 10.05.2019, Síða 13

FRÉTTIR 13Erlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. MAÍ 2019
Glæsilegir skartgripir
innblásnir af íslenskri sögu
G U L L S M I Ð U R & S K A R T G R I PA H Ö N N U Ð U R
Skólavörðustíg 18 – www.fridaskart.is
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Lítill munur virðist vera á stefnu
tveggja stærstu flokkanna í Dan-
mörku, Jafnaðarmannaflokksins og
mið- og hægriflokksins Venstre, í
innflytjenda- og velferðarmálum.
Jafnaðarmenn, undir forystu Mette
Frederiksen, hafa tileinkað sér
stefnu minnihlutastjórnar Venstre í
innflytjendamálum og Lars Løkke
Rasmussen, forsætisráðherra og
leiðtogi Venstre, virðist nú hafa tekið
upp stefnu jafnaðarmanna í vel-
ferðarmálum með loforði um að stór-
auka ríkisútgjöldin í þeim málaflokki.
Nýjustu skoðanakannanir benda
til þess að Jafnaðarmannaflokkur-
inn, Sósíalíski þjóðarflokkurinn, De
Radikale Venstre og Einingarlistinn
fái meirihluta á þinginu í kosningun-
um 5. júní. Samkvæmt Gallup-könn-
un fyrir danska blaðið Berlingske
fengi vinstribandalagið samtals 95
sæti af 179 á danska þinginu. Hægri-
og miðflokkarnir Venstre, Íhalds-
flokkurinn, Frjálslynda bandalagið
og Danski þjóðarflokkurinn fengju
alls 80 þingsæti samkvæmt könnun-
inni.
Nýjasta könnun dagblaðsins
Politiken bendir til þess að Jafnaðar-
mannaflokkurinn verði stærsti flokk-
urinn, með 25,2% fylgi, 1,1 prósentu-
stigi minna en í síðustu kosningum
árið 2015. Venstre er spáð 19,6% at-
kvæðanna, svipuðu fylgi og fyrir fjór-
um árum.
Kveikti í Kóraninum
Danski þjóðarflokkurinn var næst-
stærstur í síðustu kosningum, með
21,1% fylgi, en könnun Politiken
bendir til þess að hann fái aðeins
11,6% atkvæðanna. Margir stjórn-
málaskýrendur rekja fylgishrunið
einkum til þess að margir hinna
stjórnmálaflokkanna, þeirra á meðal
jafnaðarmenn, hafa tekið upp stefnu
Danska þjóðarflokksins í innflytj-
endamálum. Samstarfsflokkar
danskra jafnaðarmanna eru hins
vegar ekki á sömu línu og það gæti
torveldað Mette Frederiksen að
mynda ríkisstjórn eftir þingkosning-
arnar, eins og stjórnmálaskýrandi
Berlingske hefur bent á.
Sterk staða vinstribandalagsins
fyrir kosningarnar skýrist að miklu
leyti af fylgisaukningu minni flokk-
anna þriggja sem hafa stutt ríkis-
stjórnir danskra jafnaðarmanna.
Radikale Venstre nær tvöfaldar fylgi
sitt í 8,7%, Sósíalíska þjóðarflokkn-
um er nú spáð 7,8%, 3,6 prósentustig-
um meira fylgi en í síðustu kosning-
um, og Einingarlistinn bætir við sig
1,3 prósentustigum, fær 9,2% at-
kvæðanna, ef marka má könnun
Politiken.
Innflytjendamálin voru ofarlega á
baugi í fyrstu sjónvarpskappræðum
formanna stjórnmálaflokkanna í
kosningabaráttunni. Rasmus Palud-
an, leiðtogi nýs þjóðernisflokks,
Stram Kurs (Ströng stefna), vakti þá
mikla athygli með tillögu sinni um að
banna íslam í Danmörku og vísa
hundruðum þúsunda múslíma úr
landi. Paludan er lögfræðingur og
stofnaði flokkinn árið 2017. Hann
vakti fyrst athygli með því að setja
myndskeið á YouTube þar sem hann
lét í ljós andúð sína á íslam, m.a. með
því að kveikja í Kóraninum, stundum
eftir að hafa vafið beikoni utan um
ritninguna.
Til að fá sæti á danska þinginu
þurfa stjórnmálaflokkar að fá að
minnsta kosti tveggja prósenta fylgi
og nýjustu kannanir benda til þess að
Stram Kurs nái því markmiði. Fylgi
hans hefur mælst frá 2,1% til 3,9%.
Nýr borgaralegur flokkur, Nye
borgerlige, hefur einnig boðað harða
stefnu í málefnum hælisleitenda.
Tveir þingmenn Íhaldsflokksins
stofnuðu hann árið 2015 og hann hef-
ur m.a. krafist þess að móttaka
hælisleitenda verði stöðvuð alger-
lega, að útlendingum verði vísað úr
landi eftir fyrsta dóm fyrir lögbrot og
aðeins danskir ríkisborgarar geti
fengið félagslegar bætur í landinu.
Leiðtogi flokksins Pernille Vermund,
hefur sagt að þessar þrjár kröfur séu
ófrávíkjanlegar.
Nýi borgaralegi flokkurinn er
einnig hlynntur því að allir tollar og
innflutningskvótar verði afnumdir.
Könnun Politiken bendir til þess að
hann fái 2,7% fylgi, nógu mikið til að
fá sæti á þinginu.
Innflytjendamálin hafa verið í
brennidepli í dönskum stjórnmálum
frá árinu 2001 en fréttaskýrendur
Politiken telja ólíklegt að þau verði
eins mikið hitamál í komandi kosn-
ingum, einkum vegna þess að fjöldi
hælisleitenda í Danmörku er nú sá
minnsti í tíu ár. Á fyrstu þremur
mánuðum ársins voru aðeins skráðar
620 hælisumsóknir, miklu færri en á
sama tímabili síðustu ár.
Ótrúverðug kúvending
Mette Frederiksen varð leiðtogi
Jafnaðarmannaflokksins í júní 2015
og hefur tekið upp harðari stefnu í
innflytjendamálum en forveri henn-
ar, Helle Thorning-Schmidt, fyrrver-
andi forsætisráðherra. Hún hefur
stutt lög, sem minnihlutastjórn
Venstre hefur sett til að skerða rétt
hælisleitenda, og jafnvel gagnrýnt
stjórnina fyrir að hafa ekki gengið
nógu langt.
Jafnaðarmannaflokkurinn hefur
einnig lagt áherslu á að nauðsynlegt
sé að auka ríkisútgjöldin til að verja
velferðarkerfið vegna fjölgunar aldr-
aðra. Lars Løkke Rasmussen hefur
hingað til gert lítið úr slíkum tillög-
um, sagt þær vera óábyrgar, en nú
þegar kosningar nálgast er komið
annað hljóð í strokkinn. Hann lofar
nú að auka ríkisútgjöldin til vel-
ferðarmála um 69 milljarða danskra
króna, jafnvirði tæpra 1.300 millj-
arða íslenska, til ársins 2025 og falla
frá þeirri stefnu að minnka útgjöldin
til menningar- og menntamála.
Kristian Madsen, stjórnmálaskýr-
andi Politiken, segir að forsætisráð-
herrann hafi að miklu leyti tekið upp
stefnu Jafnaðarmannaflokksins í
þessum málaflokkum og kúvending
hans sé ótrúverðug í ljósi fyrri yfir-
lýsinga hans.
Anders Bæksgaard, stjórnmálarit-
stjóri Politiken, segir að kúvendingin
sé í andstöðu við stefnu Íhaldsflokks-
ins og Frjálslynda bandalagsins sem
vilji minnka ríkisútgjöldin og lækka
skatta. Talið er ólíklegt að þeir styðji
útspil forsætisráðherrans.
Taka hvor upp annars stefnu
 Danskir jafnaðarmenn hafa að miklu leyti tekið upp stefnu hægriflokkanna í innflytjendamálum
 Stærsti hægriflokkurinn virðist nú hafa tileinkað sér stefnu jafnaðarmanna í velferðarmálum
AFP
Leiðtogi Venstre Lars Løkke Rasmussen hefur boðað til kosninga 5. júní.
AFP
Leiðtogi jafnaðarmanna Mette Frederikssen flytur ræðu 1. maí.
Forsætisráðherraefnin
» Lars Løkke Rasmussen er
að verða 55 ára og hefur verið
leiðtogi Venstre frá árinu
2009. Hann var forsætisráð-
herra Danmerkur á árunum
2009 til 2011 og hefur gegnt
embættinu frá 2015.
» Mette Frederiksen er 41 árs,
varð leiðtogi Jafnaðarmanna-
flokksins í júní 2015. Hún var
atvinnumálaráðherra á ár-
unum 2011-2014 og dóms-
málaráðherra 2014-2015.
Herkonur á hersýningu á Rauða torginu í Moskvu í gær
þegar Rússar minntust sigursins á innrásarher þýskra
nasista í síðari heimsstyrjöldinni. Pútín Rússlandsforseti
hét því að tryggja að landið hefði áfram öflugan her.
Sigursins á þýskum nasistum minnst
AFP