Morgunblaðið - 10.05.2019, Blaðsíða 14

BAKSVIÐ
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Áhugi er á því hjá stjórn-endum Akraneskaup-staðar að hefja að nýjuferjusiglingar milli
Reykjavíkur og Akraness. Er unnið
að því hjá bænum að útfæra hug-
myndir að þessu verkefni en engar
ákvarðanir hafa verið teknar.
Gerð var tilraun til siglinga yfir
Faxaflóa sumarið 2017. Aðsókn var
minni en áætlað
hafði verið og
lágu þar að baki
ýmsar ástæður.
Meðal ann-
ars var tvísýnt
hvort leyfi Sam-
göngustofu feng-
ist í tæka tíð og
fór svo að leyfið
kom einungis
rúmri viku áður
en siglingar hófust. Þetta varð til
þess að ekki náðist að auglýsa og
markaðssetja tilraunaverkefnið áður
en það hófst sem hafði áhrif á að-
sókn.
Á dögunum var kynnt saman-
tekt um ferjusiglingar milli Akra-
ness og Reykjavíkur. Höfundur er
Sigríður Steinunn Jónsdóttir, verk-
efnastjóri atvinnumála á Akranesi.
Þar kemur fram að í júní 2017
undirrituðu Akranes og Reykjavík-
urborg samning við Sæferðir, dótt-
urfélag Eimskips, um ferjusiglingar
milli bæjarfélaganna. Bæjarfélögin
áttu hvort um sig að greiða rekstrar-
aðila 2.450.000,- kr. með virðisauka,
á mánaðargrundvelli fyrir verkið.
Verkefnið var ekki arðbært
Samgöngustofa setti fram það
skilyrði að bæta þyrfti við einum
stýrimanni á skipið en áætlun Sæ-
ferða var að manna ferjuna einungis
með hásetum, auk skipstjóra.
Þetta átti stóran þátt í því að
það féll til mikill aukakostnaður,
tekjur urðu minni en gert var ráð
fyrir og rekstraráætlun Sæferða
stóðst ekki. Verkefnið varð því ekki
arðbært og rekstraraðilinn hefði
þurft stærra mótframlag frá
sveitarfélögunum. Norska ferjan,
sem leigð var í verkefnið, var á und-
anþágu frá reglum Siglingastofn-
unar.
Áhugi var á því bæði hjá Akra-
nesi og Reykjavík að halda áfram
með ferjurekstur sumarið 2018. Sæ-
ferðum tókst hins vegar ekki að út-
vega ferju sem uppfyllti skilyrðin og
því voru engar ferðir í boði.
Ferjusiglingar verða heldur
ekki í boði í sumar. Hins vegar hefur
Akraneskaupstaður hafið vinnu við
undirbúning fyrir ferjusiglingar
sumarið 2020.
Fram kemur í samantekt Sig-
ríðar að stefnt sé að því að markaðs-
setning á ferjusiglingum 2020 verði
sett af stað um mitt ár 2019. Leitast
verði við að bóka stærri hópa fyrir-
fram. Fyrirtækjum, bæjarfélögum,
skólum og aðilum í ferðaþjónustu
verði boðið að kaupa miða fyrir hóp-
aferðir fram í tímann og þannig
verði skapaður sterkari rekstrar-
grundvöllur verkefnisins.
Jafnframt verði leitast við að
auka þjónustu við íbúa Reykjavíkur
og Akraness sem sækja vinnu og
skóla yfir flóann.
Áætlaður kostnaður fyrir verk-
efnið er 60 milljónir á ári. Gert er
ráð fyrir að tilraunaverkefnið standi
yfir í þrjú ár og ákvörðun um fram-
haldið verði tekin að verkefni loknu.
Með því að semja til þriggja ára sé
hægt að læra af mistökum, prófa
mismunandi siglingartíma og betr-
umbæta það sem ekki er að ganga
upp. Þetta gæti tryggt sjálfbærni
verkefnisins til framtíðar.
Áforma að hefja sigl-
ingar yfir Faxaflóa
Morgunblaðið/Eggert
Norska ferjan Sumarið 2017 var gerð tilraun til ferjusiglinga milli Akra-
ness og Reykjavíkur með ferjunni Akranesi. Þessar ferðir lögðust af.
Sigríður Steinunn
Jónsdóttir
14
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. MAÍ 2019
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Carl Bauden-bacher,fyrrverandi
forseti EFTA-
dómstólsins,
kynnti utanríkis-
málanefnd Alþing-
is álitsgerð sína
um þriðja orkupakkann í gær.
Þó að Baudenbacher sé lög-
fræðingur voru þau sjónarmið
sem hann viðraði ekki síður af
pólitískum toga og mat á póli-
tískri stöðu. Þetta gerði álit
hans ekki minna áhugavert
enda dró hann með því fram þá
stöðu sem hann telur Ísland
vera í og þá stöðu sem hann
telur að Norðmenn telji Ísland
vera í.
Baudenbacher segir að til
„lengri tíma litið gæti höfnun
Íslands á þriðja orkupakkanum
teflt í tvísýnu aðild landsins að
EES-samningnum“. Þetta er
ekki lagalegt álit heldur fyrst
og fremst pólitískt mat og
byggist á því að hann segir að
„sú skoðun hafi alltaf verið til
staðar í Noregi að túlka ætti
EES-samninginn á þann veg að
um tvíhliða samning væri að
ræða á milli Norðmanna og
Evrópusambandsins þar sem
Íslendingar og Liechtensteinar
væru í eins konar auka-
hlutverki“, eins og sagði í frétt
á mbl.is í gær.
Baudenbacher segir einnig,
og er þar enn í hlutverki póli-
tíska álitsgjafans fremur en
lögfræðingsins, að Íslandi beri
skylda til að sýna Noregi og
Liechtenstein hollustu í EES-
samstarfinu. „Nú þegar Liech-
tenstein og Noregur hafa aflétt
stjórnskipulegum fyrirvörum
ætlast ríkin til þess að Ísland
geri slíkt hið sama,“ segir
hann.
Þá gefur hann
það álit sitt að litl-
ar líkur séu á að
Ísland fengi und-
anþágu frá þriðja
orkupakkanum ef
málið færi aftur til
sameiginlegu
EES-nefndarinnar í kjölfar
þess að Ísland hafnaði því að
aflétta stjórnskipulegum fyrir-
vara af honum. Á hinn bóginn
hefði Ísland lagalegan rétt til
að neita að samþykkja þriðja
orkupakkann, en Baudenbac-
her finnst málið ekki þess eðlis
að nýta eigi þann rétt.
Mikilvægt er að fá enn einu
sinni staðfest að Íslendingar
eru ekki lagalega skuldbundnir
til að segja já og mega segja
nei. Enda er augljóst að bæri
Íslandi skylda til að samþykkja
orkupakkann væri EES-
samningurinn í uppnámi eins
og vinsælt er að segja nú, og
það væri raunverulegt uppnám
en ekki ímyndunin ein.
Pólitískt mat Baudenbachers
er þó ekki síður mikilvægt því
að hann segir í raun að Norð-
menn líti á Ísland sem hreint
aukaatriði í EES-samningnum
og ekkert annað en útkjálka
frá Noregi. Og ef marka má
orð Baudenbachers er Íslandi í
raun pólitískt skylt að sam-
þykkja allt það sem Norð-
mönnum og ESB dettur í hug
að bera á borð, hvað sem EES-
samningurinn sjálfur segir.
Lögin skipta þá engu.
Ætla þingmenn að láta
þvinga sig til samþykkis við
þriðja orkupakkann á þessum
forsendum? Gefa þeir ekkert
fyrir sjálfstæði Íslands og full-
veldi? Þá hljóta margir að
spyrja til hvers hafi verið bar-
ist.
Eftir orð fyrrverandi
forseta EFTA-
dómstólsins geta
þingmenn ekki sam-
þykkt orkupakkann}
Ræður Noregur Íslandi?
Dómarar vorunýlega með ys
og þys út af litlu
þegar samhentur
hópur úr þeirri
stétt fékk Mannréttindadómstól
Evrópu til að hlaupa á sig, sem
reyndar telst ekki til afreka.
Var það hluti af þungri valda-
sókn dómara sem vilja fá að
ráða því, en þó enga ábyrgð
bera, hverjir vermi bekki dóm-
stóla.
Í gær birti Guðjón Sigur-
bjartsson viðskiptafræðingur
frásögn í Morgunblaðinu um
undarleg skipti við skiptastjóra
bús frænku sinnar. Almenn-
ingur les og heyrir reglubundið
að skiptum sé lokið í búum, þar
sem töluvert var undir áður en
illa fór. Sjá má af þeim tilkynn-
ingum að skiptin hafa staðið
lengi en sárgrætilega lítið skilað
sér til kröfuhafa. Það vantar
alltaf í þessar til-
kynningar hvað
skiptastjórarnir
fengu í sinn hlut.
Þeir hafa þó setið
við rétt eins og aðrir gera í
berjamó þar sem er krökkt. Þeir
hafa jafnvel höfðað hvert málið
af öðru og tapað flestum, oft þar
sem of seint var lagt á djúpið.
Búið sem Guðjón nefnir var
lítið en reikningur skiptastjóra
ekki. En bíta varð í súra eplið
því aðstandendur búsins gerðu
ekki athugasemd innan viku.
„Nokkrum vikum“ eftir kæru
þeirra benti dómstóllinn á þetta.
Má ekki telja víst, þótt hinir
hlunnförnu hafi misst rétt sinn,
sem fyrndist á viku(!), að tekið
hafi verið á þeim skiptastjóra
sem í hlut átti?
Fyrir löngu er tímabært orðið
að endurskoða lagaumhverfi um
opinber skipti.
Ábyrgðarleysið ein-
kennir þennan rann}Enginn ber ábyrgð Nýverið beindi þingmaður VG,Kolbeinn Óttarsson Proppé,óundirbúinni fyrirspurn umloftslagsmál til formanns Sjálf-stæðisflokksins. Ráðherra
svaraði því til að stjórnvöld ættu fullt í fangi
með að ná þeim markmiðum í loftslagsmálum
sem þau hafa þegar sett sér – hann sagði: „Ég
held að við getum ekki gert mikið meira en við
höfum einsett okkur í bili. Og við eigum fullt í
fangi með að ná þeim markmiðum sem við
höfum þegar sett okkur.“
Þetta viðhorf ráðherra í ríkisstjórn Katr-
ínar Jakobsdóttur olli mér vonbrigðum því ég
held flestir séu farnir að sjá að við getum og
þurfum að gera miklu meira. Það er ljóst að
það yrðu það ekki allt vinsælar ákvarðanir og
sumar hverjar verða þær erfiðar, en stað-
reyndin er samt sem áður sú að við verðum.
Ég trúi því að við munum standa í framhaldinu uppi með
betri heim til að búa í – hver gæti verið ósáttur við það?
Það er orðið nokkuð síðan ég notaði fyrst þingmanna
orðið neyðarástand um loftslagsmálin í ræðustól á Al-
þingi og frá þeim tíma hafa nokkrar þjóðir einmitt lýst
yfir neyðarástandi vegna ástandsins. Það er full ástæða
til að Ísland geri það líka.
Það er hins vegar ekki nóg að lýsa yfir neyðarástandi
– slík yfirlýsing er ekki lausn í sjálfu sér. Það þarf ákveð-
in og skilvirk viðbrögð. Það þarf að setja tímasetta áætl-
un og skýr markmið. Við þurfum að horfa til atriða eins
og að auka álögur á jarðefnaeldsneyti til að
hvetja til minni notkunar, við þurfum að gera
það ódýrara að flokka sorp og skila til endur-
vinnslu en að urða það, við þurfum að gera
það aðgengilegra að nýta innlent eldsneyti
eins og metan og rafmagn, við þurfum að
bæta almenningssamgöngur og stytta vega-
lengdir, við þurfum að breyta neysluháttum
okkar og minnka sóun. Síðast en ekki síst
þurfum við að auka jöfnuð.
Eins og svo skýrt hefur komið fram í þátt-
um RÚV, Hvað höfum við gert?, sem ástæða
er til að hrósa – þá er ástandið alvarlegt og
við þurfum í sameiningu að ráðast á vandann.
Því miður virðist það skoðun ríkisstjórnar-
innar að nóg sé að gert í bili, en eins og börnin
sem hafa risið upp um allan heim hafa bent á,
líkt og barnið sem benti á keisarann í nýju
fötunum, þá er það ekki rétt. Við eigum að
hlusta á þessi börn sem hafa staðið meðal annars fyrir
framan Alþingishúsið og kallað á sterkari viðbrögð og
kallað á breytingar. Við þurfum öll að bregðast við því
ákalli, ekki bara á Íslandi heldur um allan heim, því eins
og staðan er í dag erum við ekki einu sinni að tala um að
þetta verði vandi barnanna okkar eða barnabarnanna
heldur er þetta okkar vandi og það er okkar að taka á
honum. Það eru hagsmunir okkar allra að bregðast hratt
og örugglega við. albertinae@althingi.is
Albertína
Friðbjörg
Elíasdóttir
Pistill
Er keisarinn nakinn?
Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
Sumarið 2017 fór ferjan Akra-
nes fjórar ferðir daglega á virk-
um dögum og tvær ferðir dag-
lega um helgar.
Farþegar í heildina voru
3.652. Flestir voru í júlí eða
1.265 en fæstir í nóvember, eða
58. Gerðar voru tilraunir með
kvöldsiglingu um helgar en þær
voru illa nýttar og þeim var því
hætt. Augljóslega þarf fjölgun
farþega að vera veruleg ef
reksturinn á að bera sig.
Verði farið aftur í ferjusigl-
ingar þurfa þær kröfur sem eru
gerðar til ferjunnar að liggja
fyrir áður en útboð er sett af
stað að mati Sigríðar.
Auk þess þurfi að hennar
mati að tryggja starfsleyfi ferj-
unnar mun fyrr til að koma í veg
fyrir ófyrirséðan kostnað líkt og
gerðist árið 2017.
Samgöngustofa mælir með
að velja ferju frá Svíþjóð, Finn-
landi eða bresku eyjunum frek-
ar en Noregi
Farþegum
þarf að fjölga
FLÓASIGLINGAR