Morgunblaðið - 10.05.2019, Page 28

28 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. MAÍ 2019
DRAUMAEIGN Á SPÁNI
Nánar á www.spanareignir.is
ÞÚ ERT Í ÖRUGGUMHÖNDUMHJÁ OKKUR
Aðalheiður Karlsdóttir
Löggiltur fasteignasali
adalheidur@spanareignir.is
Sími 893 2495
Ármúla 4-6, Reykjavík
Karl Bernburg
Viðskiptafræðingur
karl@spanareignir.is
Sími 777 4277
Ármúla 4-6, Reykjavík
FLOTTAR EIGNIR - GÓÐAR STAÐSETNINGAR
FJÖLBREYTT ÚRVAL - EITTHVAÐ FYRIR ALLA
Flamenca Village, Playa Flamenca
Allegra, Dona Pepa
Arenales del Sol, Los Arenales
Mare Nostrum, Guardamar
Gala, Villamartin
Muna, Los Dolses
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Það er heldur betur frásagnaglöð
fantasía sem birtist í nýjum mál-
verkum Hallgríms Helgasonar,
myndlistarmanns og rithöfundar,
sem verður opnuð í Tveimur hröfn-
um listhúsi á Baldursgötu 12 í dag,
föstudag, klukkan 17. Sýninguna
kallar hann KLOF & PRÍ$ og fjalla
expressjónísk verkin um sambúð og
átök kynjanna. Í kynningartexta
segir að verkin vitni um „þjóðfélags-
sýn listamannsins: Framsækni fem-
ínista mætir þrotareiði feðraveldis,
brotaþolar burðast með drauga for-
tíðar, gerendur neita eða gráta og
meðvirkir makar stara út í tómið.“ Í
verkunum hverfur Hallgrímur frá
því raunsæi sem fólk á að þekkja í
fyrri málverkum og fer inn í fantasíu
sem hefur frekar sést í teikningum
sem hann hefur sýnt. Og sýnin er lit-
uð persónulegri reynslu því við út-
gáfu bókarinnar Sjóveikur í Mün-
chen árið 2015 opinberaði
Hallgrímur kynferðisofbeldi sem
hann varð fyrir ungur.
Í sýningarsalnum stöndum við
Hallgrímur andspænis málverki
sem heitir „Á bökkum MeToo-
fljóts“. Hvaða myndheimur er
þetta?
Extra gaman að mála núna
„Þetta eru allt pör og umfjöll-
unarefnið er staða og barátta
kynjanna, þessir metoo-tímar,“
svarar hann og segir dollaramerkið í
heiti sýningarinnar undirstika að nú
þurfi karlar að borga fyrir sínar
gjörðir. „Það vísar í kynferðisof-
beldi, gerandinn þarf að borga. En
brotaþolinn líka. Það er undirliggj-
andi ógn í myndunum, eitthvað
dramatískt hefur gerst. Eða er að
fara að gerast. Svo blandast inn í
þetta persónuleg reynsla. Rétt áður
en þessi metoo-bylgja fór af stað
kom ég út með frásögn af því að ég
hefði verið beittur kynferðisofbeldi,
sem reyndist mér ótrúlega erfitt að
opinbera. Það varð erfiðasta bóka-
vertíð sem ég hef lent í; í staðinn
fyrir að fara í viðtal við þig í Morg-
unblaðinu endaði ég í viðtali hjá
Stígamótum. Það var þungur pakki
og ég var langt niðri í lok vertíðar.
Ég hef því upplifað að vera í hlut-
verki konu þegar ég sagði mína
sögu. Það var undarleg tilfinning en
kannski líka ágætis reynsla. Menn
verða samt að vara sig að fara ekki
of hart í þessa byltingu, byltingar
geta auðveldlega þróast út í ofbeldi,
þótt þetta sé auðvitað sögulegt fyrir-
bæri og af hinu góða.
En svo fór ég til Indlands í janúar
eftir að hafa sagt frá því sem gerðist
og byrjaði á nýrri bók. Þá fann ég
fyrir frelsuninni í að segja frá.“
Það hefur verið mikið flug á Hall-
grími síðustu misserin. Bókin sem
hann byrjaði að skrifa á Indlandi, 60
kíló af sólskini, hefur hlotið mikið lof
og fékk Íslensku bókmenntaverð-
launin, hann varð nýlega faðir að
nýju, varð sextugur á dögunum,
miðdóttirin fermdist, hann þýddi
leikrit Molières, Loddarann, sem
einnig er hrósað og hefur svo málað
fyrir heila sýningu.
„Ég hefði nú viljað hafa enn meiri
tíma til að mála en það var einhver
áskorun í Molière, þótt ég hafi svo
stundum efast um þá ákvörðun. Völ-
inni fylgir kvöl,“ segir hann og bros-
ir. „Mér finnst nefnilega extra gam-
an að mála núna þegar það er
enginn realismi lengur, ég mála
þetta eins og ég teikna.“
Ég hef orð á að í myndheiminum
séu bæði reiði og spenna, losti og
fálm, og þá eru vísanir í verk banda-
ríska málarans Philips Guston.
„Já, tvær þrjár myndir hér eru
Guston-legar,“ segir Hallgrímur og
bætir við að sér finnist þessi verk
takast á við innra lífið og þær geti
verið dýpri á einhvern hátt en verk í
raunsæisstílnum. Og hann vann
hratt. „Málverkin eru öll dagsett, ég
málaði eina mynd á dag – þær rudd-
ust fram. Í skrifunum er rökhugsun-
in mikilvæg en hér er málað með
maganum eða pungnum,“ segir
hann og bendir hlæjandi á loðinn
pung á einum karlinum. „Þegar
maður slekkur á hugsuninni þá
koma bestu myndirnar. Þá kemur
eitthvað óvænt og gott – lífið sjálft!
Þetta snýst um núvitund, að vera
óhræddur og alltaf til í eitthvað nýtt.
Þetta er annars sífelld barátta um
hvað er gott, hvað er vont, hvort
eitthvað sé of mikið dúllerí, og svo er
að vita hvenær á að hætta. Það er
galdurinn. Það hefur alltaf í verið
mér þessi gamla íslenska samvisku-
semi, að það þurfi að klára verkið,
fylla út í alla fleti. Ég hef þurft að
berjast gegn henni og nú er þetta
allt lauslegra hjá mér og kannski
meira lifandi fyrir vikið.“
Er náskylt, skrif og myndir
„Sem rithöfundur hef ég alltaf
gaman af samskiptum fólks, drama-
tík fólks á milli. Og hér eru persónur
á striga og það er líka frásögn í
myndunum enda hef ég alltaf verið
meira fyrir fígúratífið en afstraktið.“
Hann er nefnilega sögumaður,
hvor miðillinn sem það er.
„Já, þetta er náskylt, skrif og
myndir. Teikningarnar eru eins og
handrit að þessum myndum sem ég
mála. Ég geri kannski 10-20 teikn-
ingar á dag og þá kemur eitthvað
nýtt; allt í einu var fólk farið að
gráta gulum tárum sem þróaðist svo
yfir í spælegg í þessu verki þarna,“
segir hann og bendir. „Þessa mynd
þarna sem heitir „Sálsteinar“,“ og
hann bendir á annað verk, „málaði
ég í einhverju æði á 40 mínútum.
Þarna er steinahrúga og einhver
persóna að brjótast út úr henni. Þar
er sjálfsagt eitthvað persónulegt á
ferð. Svo er þarna kvenfígúra í bak-
grunni, eitthvert ævintýri með
grænan hatt … en ég ætti ekki að
vera að útskýra þetta of mikið.“
En hvað nú, aftur í skrifin?
„Já. Ég var svo heppinn að vera
boðið í kastala í Úmbríu á Ítalíu til
að skrifa í mánuð og stóðst það ekki.
Þá byrja ég á framhaldinu af 60 kíló
af sólskini,“ svarar hann.
Morgunblaðið/Einar Falur
Sögumaðurinn „Það er líka frásögn í myndunum enda hef ég alltaf verið meira fyrir fígúratífið en afstraktið,“
segir Hallgrímur Helgason um málverkin en þau fjalla öll um samskipti kynjanna á þessum metoo-tímum.
Undirliggjandi ógn í þessum myndum
 Hallgrímur Helgason opnar sýninguna KLOF & PRÍ$ í Tveimur hröfnum listhúsi  Er horfinn
frá raunsæi fyrri málverka í meiri fantasíustíl  „Umfjöllunarefnið er staða og barátta kynjanna“
Miðstöð íslenskra bókmennta hefur
úthlutað 10 milljónum króna í 27
styrki til þýðinga á íslensku, í fyrri
úthlutun ársins. Um er að ræða 42%
aukningu frá því í fyrra þegar 19
þýðingar voru styrktar og rúmum
8,2 milljónum króna úthlutað. Alls
bárust 44 umsóknir og sótt var um
tæpar 32 milljónir króna.
Styrkir eru veittir til þýðinga úr
átta tungumálum; ensku, forn-
grísku, frönsku, spænsku, tékk-
nesku, rússnesku, þýsku og jap-
önsku. Þriðjungur styrkjanna er til
þýðinga barna- og ungmennabóka.
Verkin sem hlutu styrki að þessu
sinni spanna mikla breidd og eru
skáldsögur, smásögur, ljóð, barna–
og ungmennabækur, heimspekirit,
endurminningar og fræðitextar þar
á meðal, bæði nútímabókmenntir
og sígild verk víða að.
Verkin sem hlutu þýðingastyrki
nú eru Machines like me eftir Ian
McEwan í þýðingu Árna Óskars-
sonar; Vom Ende der Einsamkeit
eftir Benedict Wells í þýðingu Elísu
Bjargar Þorsteinsdóttur; Raddir
Romafólks – Sögur sígauna, smá-
sögur í þýðingu Kristínar G. Jóns-
dóttur, Ásdísar R. Magnúsdóttur,
Rebekku Þráinsdóttur o.fl.; Wash-
ington Black eftir Esi Edugyan í
þýðingu Ólafar Pétursdóttur; A
Concise Chinese-English Diction-
ary for Lovers eftir Xiaolu Guo,
þýðandi Ingunn Snædal; Zeit der
Zauberer, Das große Jahrzehnt der
Philosophie 1919-1929 eftir Wol-
fram Eilenberger í þýðingu Art-
húrs Björgvins Bollasonar; Waiting
for the Barbarians eftir J. M. Coet-
zee, þýðandi Sigurlína Davíðs-
dóttir; Despair eftir Vladimir
Nabokov, þýðandi Árni Óskarsson.
Í flokki barna- og ungmennabóka
eru styrktar þýðingar á Batman
eftir Grant Morrisson, Mark Millar,
Scott Snyder ofl. í þýðingu Har-
aldar Hrafns Guðmundssonar;
Hyakumankai ikita neko eftir Yoko
Sano í þýðingu Miyako Þórðarson;
Hotzenplotz 3 eftir Otfried Preuss-
ler í þýðingu Aðalsteins Ásbergs
Sigurðssonar; Slinky Malinky eftir
Lynley Dodd í þýðingu Sólveigar S.
Hreiðarsdóttur; Wizards of Once.
Knock Three times eftir Cressida
Cowell í þýðingu Jóns St. Kristjáns-
sonar; og Charlie Turns into a Chic-
ken eftir Sam Copeland, þýðandi er
Guðni Kolbeinsson.
Úthluta 10 milljónum til
þýðinga 27 bóka á íslensku
Ian
McEwan
Vladimir
Nabokov