Feykir - 05.12.2017, Síða 4

4 46/2017
AÐSENT Ragnar Sighvats skrifar
Friðriki svarað
Það var athyglisvert viðtal við
Friðrik G. Halldórsson, talsmann
dragnótaveiðimanna í Feyki þann
22. nóvember 2017.
Friðrik er búsettur á
Seltjarnarnesi í kjör-
dæmi sjávarútvegs-
d r o t t n i n g a r i n n a r.
Fer hann frjálslega
með sannleikann í til-
svörum og lætur vaða
á súðum því hann er
einn á miðunum með
blaðamanninum og til-
gangurinn helgar meðal-
ið. Dragnótaveiðar hafa
verið stundaðar hér á
Skagafirði með hléum síðast liðin
hundrað ár og hafa ætíð endað á
sama veg, með ördeyðu og lokun
fyrir dragnótaveiðum. Það hefur ætíð
þurft mörg ár til að jafna sig aftur.
Hér áður fyrr voru veiðarfærin eins og
vasaklútar miðað við þau ósköp sem
eru í dag. Kasthringurinn hjá minni
bátum er 4,5 km en hjá stærri bátunum
tæpir 7 km, einnig eru bátarnir farnir að
fara upp á talsvert harðan botn því þeir
eru komnir með svokallaða hoppara
á fótreipinu og höfuðlínuopningin er
margir faðmar. Það þarf ekki sterkt
ímyndunarafl til að sjá hvað gerist þegar
kasthringurinn er dreginn
saman með manilluvírum
og dragnótin hífð um
borð.
Dragnótaveiðar hafa ekki
verið leyfðar í 7 ár á Skaga-
firði innan við eyjar og eru
þekktar uppeldisstöðvar
hér í firðinum fyrir ýmsar
tegundir af fiski. Friðrik
þarf ekki að halda því
fram að ekki komi annað
en stórfiskur í dragnótina,
oft kemur fyrir að hún
er seiluð af smásíld, loðnu og ýmsum
smáseiðum en svo er annað mál hvað
kemur í land. Með sínu vísinda- og
fiskifræðilegu augnamiði lofar Friðrik
aflabrögðum, svona 1000 – 2000 tonn,
næstu árin. Ekki efa ég það að hann
gengur í ábyrgð og borgar hafnarsjóði
ef einhver kíló vantar upp á veiðina. Ef
svo færi að minna væri í gullkistunni
en Friðrik er búinn að reikna út þá
veit hann að þau skip sem stunda
dragnótaveiðar á firðinum hafa vélar og
geta siglt á önnur mið.
Það virðist fara mjög fyrir brjóstið
á Friðriki að byggðarráð mótmælir
opnun dragnótaveiða inn að Ósbrú sem
er eðlilegt því byggðarráð hugsar um
sitt fólk og vill búa sem best í haginn
fyrir það. Hver trilla sem dregin er
á land vegna ördeyðu á sjó heggur
skarð í samfélagið, það eru fjölskyldur
um hverja trillu. Einnig gæti skapast
það umhverfi fyrir frístundaveiðibáta
að ekki tæki því að fara á sjó, færi þá
fljótlega að fækka bátum við bryggjuna
og þar af leiðandi engin hafnargjöld
greidd. Ekki má festast í því að rýna í
kaldar tölur á blaði frá hafnarsjóði.
Ég læt þá feðga, Jón Bjarnason
og Bjarna, sjá um að svara Friðriki
um vísindarannsóknir á Skagafirði
en það veit ég að í gegnum árin hafa
rannsóknir Hafró byggst mest á líkum
og ágiskunum og hefur stefna Hafró
ekki alltaf verið beysin í gegnum árin. Í
lok viðtalsins fer Friðrik aldeilis að láta
þekkingarljós sitt skína á öldugangi og
dragnótaveiðum og fullyrðir að þessar
veiðar séu vistvænni en handfæri og
línuveiðar og skaut hann undan sér
lappirnar með þessum fullyrðingum
og lýsir mikilli fáfræði á þessu málefni
sem hann berst fyrir. Aftur á móti eru
öfgarnar miklar og rökin lágkúruleg.
Ég er búinn að vera til sjós talsvert
marga áratugi en svona málflutning
og rök hef ég aldrei heyrt um áður og
dæma þau sig sjálf.
Ragnar Sighvats
sjómaður.
AÐSENT Guðríður B. Helgadóttir skrifar
RÉTTINDI
Forréttindi, sérréttindi, kvenréttindi,
mannréttindi, jafnrétti, umgengis-
réttur. Allt eru þetta íslensk orð, sem
ætla mætti að nútíminn
hefði í heiðri og lifði
eftir í siðuðu samfélagi.
Breyttir tímar hafa
skerpt merkingu þeirra
og breytt þjóðfélagsgerð
fengið þeim annan farveg
til eftirbreytni.
Þó siðalögmál, kurteisi
og tillitsemi, séu á öllum
tímum grunnurinn að
jafnræði og virðingu fyrir
sjálfum sér og öðrum.
Eldri gerð þessa þjóðfélags útheimti
skarpa verkefnaskiptingu milli karla og
kvenna, hin svokölluðu karlmanns og
kvenmannsverk, utan húss og innan,
skerptu þær línur. Það er of löng saga
til að gera henni skil í fáum orðum. Þar
skapaðist sú hefð, að karlmaðurinn var
hinn ráðandi armur sambandsins milli
kynjanna á opinberum vettvangi og í
efnahagslegu tilliti. En þetta er liðin tíð.
Nú mætti ætla, þegar þjóðfélags-
gerðin hefur tekið slíkum stakkaskiptum
sem raun ber vitni, og konur komnar
með lögleg réttindi til jafns við karla.
Meira að segja tískan leyfir þeim
að ganga í buxum eins og strákar
og velja sér störf á sama vettvangi að
vild. Feður sömuleiðis farnir að huga
meira að heimilisstörfum og samveru
með börnum sínum. Brautin til
jafnréttis er opin og auðveldari fyrir
bæði kynin að skapa sér sameiginlega
hamingjuríkari framtíð, hvort sem
litið er til fjölskyldulífs, eða vinnu utan
þess. Þó margt sé enn óunnið og undir
því komið, hvernig undirstöður verða
lagðar að framtíðar umferð á þeirri
braut og siðalögmál virt í umgengni, þá
verður ekki séð annað, en bæði konur
og karlar hafi jafnan rétt til að skapa þá
framtíð, og skyldu til að taka ábyrgð á
hvernig til tekst í framkvæmd.
Það er því mikið umhugsunarefni,
sem birtist og heyrist í fjölmiðlafári
nútímans, um samskipti og umgengis-
venjur karla við konur, ef það á að
yfirfærast á daglegt líf til framtíðar. Eru
konur þarna að reyna að koma orðum
að, eða losna við gremju og kúgun
umliðinna alda, eða treysta þær sér
ekki til að standa fyrir sínu, þegar út á
hólminn er komið. Ætla þær áfram að
biðja bara um náð, miskunn og vernd,
sem umkomulaus minnimáttar aðili
í samskiptum kynjanna.
Eru MANNASIÐIR ekki
komnir lengra frá dýrs-
eðlinu en svo, að sjálfs-
stjórn og sjálfsvirðing komi
í veg fyrir skepnuskap í
samskiptum kynja.
Hvar er krafan um
virðingu fyrir sjálfum sér
og öðrum. Á allt að sitja
í sama fari kynjakúgunar
og ranghugmynda um
MANNGILDI einstakl-
ingsins, til hvaða kyns eða
þjóðernis sem hann eða hún telst vera.
Þarf ekki að árétta þá eðlilegu kröfu til
beggja kynja, og kenna þeim sem eiga
ólært.
Hvað er uppeldið og jafnréttisfræðsla
skólanna að gera í þeim málum, vegna
breyttrar þjóðfélagsgerðar og atvinnu-
hátta samfélagsins? Breytt viðhorf,
búsetuhættir, stjórnarfar, og atvinna
útheimta breytt hugarfar og sýn á
raunveruleikann í daglegu lífi fólks.
Ábyrgðin hvílir á hverjum og einum
einstaklingi, að móta það samfélag
að menningarvænu siðaðra manna
þjóðfélagi.
Eru karlmenn ekki búnir að fá nóg
af því að liggja undir því óorði, að geta
ekki séð kvenpils nema lyfta því upp
og sjá hvað þeir geta komist langt með
að leika sér að því sem þar leynist.
Eða halda konur ennþá að þær þurfi
að leggja gildrur með stuttum pilsum
og berum brjóstum, til að veiða sér
maka og fyrirvinnu, eins og það var
kallað. Hvorugt kynið sækir sóma sinn
né virðingu í þann rann. Og hvorugt
kynið getur ætlast til að það óorð
verði af þeim máð, nema með eigin
verðleikum og viðeigandi framkomu í
samskiptum daglegs lífs.
Er því ekki umræðan á talsvert
óvæntum villigötum, að leggja mesta
áherslu á umtal um gamlar syndir, í stað
þess að fylgja eftir Í FRAMKVÆMD,
kröfunni um sömu laun fyrir sömu
vinnu beggja kynja, afnema forréttindi
karla til mannaforráða á vinnustað og
við önnur störf, ætluð báðum kynjum.
Þar skuli hæfni og menntun ráða vali.
Sömuleiðis verður hér eftir að afnema
misræmi og mat á launagreiðslum
fyrir umönnunar og þjónustustörf,
sem kölluð hafa verið kvennastörf, og
haldið í láglaunakreppu sem slíkum.
Endurskoðun og samræming á launa-
töxtum í atvinnumálageiranum, er
eitt af þeim mest aðkallandi málum til
jafnréttis sem nú þarf að ræða og laga.
Menntun, bæði bóklegs og verklegs
náms, þarf að efla, endurskoða og stilla
að breyttri þjóðfélagsgerð til notagildis
og nýtingar fyrir einstaklinginn og
þjóðfélagið. Þó tölvuvinna og forritun
sé framtíðardraumur til þróunar,
þá verður hann aðeins leiktæki, ef
honum er ekki stjórnað af þekkingu
á þjóðfélagsgerð og atvinnuháttum,
verkmenningu og þörf fyrir léttari
starfsaðferðir við úrlausn verkefna.
Maðurinn þarf því áfram að þroska
fjölhæfni sína, til þess að KENNA
þessum vélbúnaði aðferðirnar.
Öll þessi framtíðarsýn er svo
lokkandi, að það hlýtur að kalla á
rökræður og úrlausnir, sem verða
báðum kynjum áhugamál að vinna að
saman. Gamli tíminn er til þess að
læra af honum, forðast mistökin en
byggja á því sem vel var gert og þróa
áfram með nýrri tækni. „Unga fólkið
nú á dögum“ á að geta fundið sér
verðugri verkefni en níða hvert annað
niður og lítillækka með ósæmilegu
atferli. Um hegðun á almannafæri og í
innbyrðis samskiptum, verður að gera
þá kröfu til samfélagsins, að það gefi í
orði og á borði, uppeldi og fordæmi til
að læra af og þroskast til betra lífs og
meiri ábyrgðar.
Því réttindum fylgir ábyrgð og
ábyrgðinni fylgir krafa um tillitssemi.
Það er náttúrulögmál.
Guðríður B. Helgadóttir
Ert þú búinn
að heilsa upp á
Feyki.is?
Feykir.is lúkkar fínt í tölvunni,
spjaldtölvunni og símanum!
Kíktu á...
Feykir.is