Þjóðólfur - 02.03.1942, Blaðsíða 4

Hvernig á að tryggja
öryggi borgaranna?
Framhald af 1. síðu.
þeim að vænta þess aðhalds,
sem brýn nauðsyn er aö veita
börnunum um aö gefa sig ekki
að óþekktum dátum, er hvar-
vetna verða á vegi þe'irra á
götum og strætum höfuð-
staðarins.
Hinsvegar er annar þess-
ara atburða endurtekin á-
minning um það, að jafnvel
þeir, sem ekki gefa sig að dát-
unum, eru engan veginn ó-
hultir um líf og limi. Frið-
samir og óáreitnir vegfarendur
geta átt það á hættu hvenær
sem er, að vopnuð mannteg-
und, sem Reykvíkingar auð-
kenna með nafninu „bullur”
ráðist á þá, misþyrmi þeim
og limlesti, fullkomlega að ó-
sekju. Það er alkunna, að
slíkir atburðir eru ekki fátíð-
ir, þótt um færri þeirra sé
gert opinskátt. Ef ekki reynist
unnt að stemma stigu fyrir
slíku framferði dátanna, áð-
ur en langur tími líður, hafa
borgaramir ástæöu til að ótt-
ast um enn þyngri búsifjar
af þeirra völdum. Það er
skammur áfangi frá því að
ráðast á vegfarendur, sem
hvorki í orði né æði leggja
neitt til yfirtroöslumannanna
og til þess að ráðast inn á
heimili borgaranna eða láta
gi-eipar sópa um eigur þeirra.
Ennfremur skapast af þess-
um atburðum önnur hætta,
sem vert er að gera sér grein
fyrir í tíma. Hun er sú, að
síendurtekin ofbeldisverk af
iiálfu illa agaðra dáta geta leitt
til þess, að íslenzkir borgarar
taki aö grípa til ýmiskonar
örþrifaráða í þeim tilgangi
að ,'ata auga koma fyrir auga
og tönn fyrir tönn. Ef slíkor
viðsjár tækju aö gerast í land
inu mætt'i vel leiða af þeim
svo óyndislega atburöi, aö
lengi yrðu í minnum hafðir.
Hér liggja lyrir tvö mlkilvæg
verkefni ti' uriausnar. Annáð
er ]:áð að ís'enzkir borga.ai'
taki npp nýjar siðvenjur og
forðist öll afskipti af hermónn
unum, umfram það, sem nauð
syn ber t.U. Einkum sé lögö
sérstök áherzla á það að koma
í veg fyrir að börn umgangist
hermennina. Hitt, að nýjar
leiðlr verði fundnar til að
tryggja öryggi þeirra borgara,
sem láta hermenn afskipta-
lausa og leggja til þeirra
hvorki gott né illt. Reynslan
virðist benda til þess, að inn-
lendum og erlendum löggæzlu
mönnum sé ekki unnt að koma
í veg fyrir ofbeldisverk í út-
hverfum bæjarins. Efast þó
enginn um vilja hinnar amer-
ísku herlögreglu til að halda
uppi reglu og aga, enda mun
hún jafnan hafa sýnt af sér
fullkomna rögg og einskis lát-
ið ófreistað til að hafa upp á
ofbeldismönnum innan hers-
ins. Herstjórn ameríska hers-
ins hefur og sýnt íslending-
um fulla tillitssemi. Ætti því
að mega vænta þess aö ekki
yrði daufheyrzt við kröfum
borgaranna um fullkomið ör-
yggi þeirra á götum sinnar
eigin höfuðborgar.
Æííarspílíd.
Leikfang, sem hefur menning-
argildi.
Islandingar eru kyngöfug þjóð.
Forfeður okkar — fóru hingað,
vegna þess að þeir þoldu1 ekki
ofríki Haralds hárfagra. Þeir
vildu heldur yfirgefa ættjörð sína
INNLENT:
18. jebr. Kosnir embættismenn þings-
ins. Gísli Sveinsson sýsluinaður var kjör-
inn forseti Sameinaðs þings. Blóm í görð-
um í Reykjavík eru tekin að vaxa, jafn-
vel springa út.
19. febr. Birt auglýsing um kosningar
til bæjarstjórnar í Reykjavfk sunnudag-
inn 15. marz.
20. febr. Settur aðalfundur sölusam-
bands íplenzkra fiskframleiðenda. — Sett
Fiskiþing, hið 16. í röðinni^
21. febr. Ríkisstjórnin birtir aðvörun til
manna um að leita ekki til bæjanna í
þeim tilgangi að fara í hernaðarvinnu,
því að fækkað verði verkamönnum í
henni á næstunni. — Fjórir amerískir ber-
menn misþyrma íslenzkum borgara, sem
var á gangi á Reykjavíkurvegi í Skerja-
firði.
22. febr. Amerískur hervörður í Hafn-
arfirði særir Islending, Viggó Björgúlfs-
son, allmiklu sári með byssuskoti.
25. febr. 300 smál. af appelsínum koma
til landsins.
26. febr. Uppskátt er gert um tilraun
brezks hermanns til að nauðga 9 ára
gömlum dreng. Jafnframt upplýsist, að
sami maður hefur áður gert sig sekan um
samskonar afbrot. — Bjarni Björnsson
leikari andast. — Amerískur hermaður
brýtur rúður í útidyrahurð og gluggum á
búsi utan við bæinn, sem hann gerir til-
raun til að ryðjast inn í með ofbeldi.
ERLENT:
18. febr. Skýrt frá því í London, að bú-
izt sé við, að Japanir séu um það bil að
hefja nýja atlögu í Kína. — Winston
Churchill lýsir þeirri skoðun sinni, að
Bretar standi betur að vígi eftir að þýzku
herskipin, sem sigldu gegnum Ermar-
sund, væru komin til Þýzkalands. —
Chiang Kai-sek kemur til Kalkútta til
viðræðna við Nehru, leiðtoga indverskra
þjóðernissinna.
19. febr. Japanir rjúfa herlínu Breta í
Burma, ráðast yfir Bilinfljót og eru stadd-
ir í 80 km. fjarlægð frá Rangoon. Hefj-
ast réttarhöld í Riom í Frakklandi gegn
kunnum stjórnmálamönnum, sem sakað-
ir eru um að hafa steypt Frakklandi út í
styrjöld án þess að sjá um að hervarnir
landsins væru fullkomnar. Meðal þeirra
eru Daladier, Leon Blum og Gamelin
hershöfðingi.
20. febr. Mynduð ný stríðsstjórn í Bret-
landi. Mesta athygli vekur, að Sir Staff-
ord Cripps tekur sæti í henni. Rússar
telja sig hafa brotizt gegnum 1. og 2.
varnarlínu Þjóðverja við Leningrad.
21. febr. Japanar hafa eyjarnar Sumatra
og Bali að mestu leyti á sínu valdi. Bú-
izt við innrás þeirra á Java.
23. febr. Ný breyting gerð á skipun
ensku stjórnarinnar. Álitið, að breytingin
skapi m. a. enn nánari samvinnu við
Rússa. — Hinn kunni rithöfundur Stefan
Zweig og kona hans fremja sjálfsmorð.
24. febr. Churchill upplýsir í ræðu í
brezka þinginu, að skipatjón Banda-
manna hafi aukizt mjög síðustu tvo mán-
uði og sé nú ískyggilega mikið. — Hitler
skýrir frá því í orðsendingu til gamalla
flokksbræðra sinna í tilefni af 22 ára af-
mæli nazistaflokksins, að snjó sé tekið að
leysa í Suður-Rússlandi og á Krímskaga
og nú fari fram undirbúningur undir
lokabaráttui^i.
25. febr. Rússar tilkynna sigur við Ilm-
envatn, 220 km. fyrir suðvestan Lenin-
grad. — Bretar hörfa f Burma. Stjórnin
flýr frá Rangoon.
26. febr. Rússar telja sig hafa króað
inni allmikinn þýzkan her í grennd við
borgina Staraya Russa.
27. febr- Sjóorusta á Javahafi milli
Japana og. Bundumanna.
Byggíngamál Rvikur
Framh. af 1. síðu.
í stað þess að vera skipulegt
þéttbýli með fullkomnum
samgönguæðum. Beint tjón
borgaranna af skammsýni
þeirra manna, sem ráðið hafa
skipulagi Reykjavíkur, nemur
milljónum króna á ári. Hinn
óeðlilegi viðhaldskostnaöur
gatnakerfisins í bænum nem-
ur fjárhæðum, sem byggja
mætti fyrir heii hverfi skipu-
legra sambygginga á hverju
einasta ári. Kostnaöur við
lagnir 1 göturnar er marg-
faldur á við þaö, sem vera
þyrfti. í óeðlilega bensíneyðslu
og slit á ökutækjum eyðast
stórar fjárhæðir vegna þess
að bæjarfélagiö getur ekki
lagt götur um hina dreifðu
byggð svo að viðunandi sé.
— Svipur bæjarins og útlit
myndi gerbreytast til hins
betra, þegar búið væri / að
byggja upp aðalbæinn á skipu
legan og hagkvæman hátt.
Hvernig á að haga fram-
kvæmdum?
Ýmsum kann að virðast, að
hér sé brotið upp á svo stór-
brotnum framkvæmdum, að
bæjarfélaginu sé langt um
megn að ráðast í þær. En
sannleikurinn er sá, að því
fer víðs fjarri. Með þessum til-
lögum er miöað að því að
spara bæjarfélaginu fé. Meö
hinni furðulegu skammsýni
sem nú ríkir í stjórn bygg-
ingamála og skipulagsmála
bæjarins, er hinsvegar sóað
stórum fjárhæðum.
Víðtækum framkvæmdum í
þessum efnum yrði sennilega
bezt komið í kring með því,
að stofna fjársterkt hlutafé-
lag, þar sem bærinn væri stór
hluthafi. Síðan yrðu keyptar
upp lóðir og byggingar við
götur eins og Grettisgötu og
Njálsgötu. Húseigendum við
göturnar yrði að sjáífsögöu
gefinn kostur á þátttöku.
Mundu þeir fá góðar, nýtízku
ibúðir í stað gamalla og hrör-
legra timburhúsa. Húskofarn-
ir, sem nú standa viö göturn-
ar yrðu rifnir að grunni og
reistar meðfram öllum götun-
! um skipulegar sambyggingar
eins og áður er lýst. Bæjar-
félagið léti gera upp hinar
vanræktu götur og veitti
heitu vatni inn í húsin. í hin-
um nýju húsum yrðu 2—3
herbergja íbúðir, búnar ný-
tízku þægindum. Þegar hin
dreifða, skipulagslausa byggð
í hjarta bæjarins hefði á
þennan hátt vikiö fyrir ný-
tízku sambyggingum væri
stigið stærsta sporið í þá átt
að tryggja Reykjavík þá nafn-
bót, sem öll skilyrði eru til að
hún hafi: Einn fegursti bær
í .heimi.
Meðfram allr: stranaiengj-
unni, allt neðan frá Sölfhól
og inn undir Höfða ætti að
koma breið gata með bílastæð-
um á aðra hönd. Við þá götu
yrðu síðan reistar byggingar
yfir skrifstofur, heildsölufyr-
irtæki og annan skyldan. rekst-
ur.
Nú er óvenjulegt tækifæri
til að hrinda þessu stórbrotna
hugsjónamáli aílra Reykvík-
inga í framkvæmd. í landinu
er svo mikiö fjármagn, að erf-
itt er að ávaxta fé. Engar
framkvæmdir eru öruggari eða
líklegri til aö skila arði af því
fé, sem í þær er lagt, en ein,-
mitt þessar. Þaö er því full-
vist, aö ekki mundi standa á
fjármagninu, ef slíkt félag og
hér var nefnt, yrði stofnað.
Þörfin fyrir það er ótvíræö.
Það er bmð að vinna Reykja-
vík nægilegt tjón með þeirri
einkenmlegu skammsýni ráða-
mannanna í bæjarfélaginu að
ráðstafa einstökum lóðarblett-
um til Péturs og Páls í stað
i þess að miða allar fram-
kvæmdir í skipulags- og bygg-
ingarmálum bæjarins við þaö,
að höfuöstaðurinn verði skipu-
leg, nýtízku þéttbyggð í stað
hins rándýra, smekklausa og
óhentuga dreifbýlis út um
holt og mýrar í nágrenni
Reykjavíkur.
en láta frelsið.
Þjóðin okkar hefur löngum
gert sér það að metnaðarmáli, að
vita nokkur deili á ætt inni. Slíkt
sá að vera hverjum önnum Is-
lendingi metnaðarmál. En í haf-
róti síðustu tíma virðist meðvit-
undin fyrir ætt og uppruna Is-
lendinga vera tekin að sljófgast.
Það er t. d. alltítt, að börn og
unglingar hafa enga hugmynd um
hverra. manna þau eru. Þau vita
rétt aðeins um nöfn foreldra
sinna, en stundum ekki einu sinni
um nöfn afa síns og ömmu!
Slíkt andvaraleysi um ætt sína
bendir til andlegrar úrkynjunar.
Hér verður að gerast breyting á.
Hið nýja ættarspil, sem nú er
komið á markaðinn, er merkileg
tilraun til að vekja umhugsun
manna um ætt sína og á erindi
til hvers einasta Islendings. Það
er vel fallið til að skapa vakn-
ingu meðal barna og unklinga.
Eftir nokkra daga á þetta merki-
lega spil að vera komið inn á
hvert einasta heimili Islands. Við
það vinnst tvennt: Fólk skemmt-
ir sér og eykur þekkingu sína á
ætt sinni og stöðu í þjóðfélag-
inu.
Adv.
er miðstöð verðbréfaviðskipt-
anna. Sími 1710.
Enskt bðn
fyrírlíggjandh
Svcrrfr Bernhöff hX
Sftni 5832«
Anglýsing
n iiieilinp uegM l lenMailn
Til viðbótar við það, sem áður hefur veiið auglýst, tilkynnist hér
m.eð, að vegabréf, eru nú afgreidd til fólks, sem bjó samkvæmt
síðasta manntali við eftirtaldar götur:
Ingólfsstræti, Kaplaskjólsveg, Kárastíg, Karlagötu, Kirkju
garðsstíg, Kirkjustræti, Kirkjuteig, Kirkjutorg, Kjartans-
götu, Klapparstíg, Kleppsveg, Klifveg, Kringlumýrarveg,
Köllunarklettsveg, Lágholtsveg, Langholtsveg, Laufásveg,
Laugarásveg, Laugarnesveg, Laugaveg, Leifsgötu, Lindar-
götu, Ljósvallagötu, Lokastíg, Lóugötu og Lækjargötu.
•
Allir þeir, sem vegabréfsskyldir eru og samkvæmt síðasta mann-
■tali voru búsettir við þær götur, er nú hafa verið auglýstar, en
það eru allar, A, B, D, E; F; G; H, I, K og L götur eru áminntir
um að sækja vegabréf sín nú þegar. Það skal tekið fram, að fólk,
sem er 60 ára og eldra, getur fengið vegabréf ef það óskar.
Lögreglustjórinn í Reykjavík, 25. febrúar 1942.
AGNAR KOFOED-HANSEN