Þjóðólfur - 27.04.1942, Blaðsíða 4

INNLENT
27. marz. Jarðsunginn dr. Jón Helga-
son biskup. — Sett þing Slysavarnafé-
lags Islands. — Tveir amerískir hermenn
ráðast á Andrés Sveinbjörnsson hafnsögu-
mann, veita honum áverka á höfði en
flýja síðan.
I. apríl. Brenna bæjarhús að Hnausum
í Þingi að næturlagi. Manntjón varð ekki,
en lítið bjargaðist af innanstokksmunum.
3. apríl. Amerískur hervörður, sem
var á verði við Ægisgarð í Reykjavík,
ógnar fslenzkum lögregluþjóni, og hefði
sennilega valdið slysi á honum, ef annar
amerískur hervörður hefði ekki komið í
veg fyrir það.
II. apríl. Lýkur Skákþingi jslendinga.
Eggert Gilfer verður skákmeistari, hlaut
7 vinninga. Oli Valdimarsson var næstur
með 6/2 vinning.
12. apríl. Magnús Þorláksson bóndi að
Blikastöðum verður bráðkvaddur. -— Kjart
an Gunnlaugsson kaupm. í Reykjavík
andast. — Amerískur hermaður ræðst að
tilefnislausu á fslenzkan vegfaranda hjá
Blönduhlíð við Eskihlíð og veitir hon-
um áverka.
14. apríl. Flugvélin ..Smyrill" hrapar
til jarðar. Fjórir menn slasast hættulega.
16. apríl. Axel Kristjánsson kaupm. frá
Akureyri andaðist af völdum flugslyss.
18. apríl. lbúðarhúsið að Baldurshaga
við Reykjavík brennur til ösku. .
19. apríl. Stofnað Ungmennafélag
Reykjavíkur með 300 félagsmönnum. For-
maður var kjörinn Páll Pálsson stud. jur.
ERLENT
29. marz. Lagðar fram í Nýju Delhi
tillögur Breta í Indlandsmálum..
4. apríl. Takast samningar með Bretum
og ítölum um skipti á sjúkum og særðum
föngum.
8. apríl. Herstjórn Breta í Kairo til-
kynnir, að hreyfing væri á hersveitum
Rommels í Lybíu.
9. apríl. Hersveitir Bandaríkjamanna
á Bataanskaga gefa upp vörn. — Japansk-
ar flugvélar sökkva tveimur 10 þús. smál.
beitiskipum brezkum, sem stödd voru á
Indlandshafi.
10. apríl. Indverjar hafa endanlega
tillögum Sir Stafford Cripps um lausn Ind-
landsmálarina.
13. apríl. Churchill upplýsir í brezka’
þinginu, að öflug japönsk flotadeild sé á
Indlandshafi.
15. apríl. Laval tekur við stjórnarfor-
ustu í Frakklandi. Petain heldur stöðu
sinni sem þjóðarleiðtogi.
16. apríl. Bandarikjastjórn ráðleggur
amerískum borgurum í hinum óher-
numda hluta Frakklands að hverfa heim.
18. apríl. Amerískur flugmaður varpar
sprengjum á Tokio, höfuðbsrg Japan.
22. apríl. Japanar sækja fram í Burma.
Hernadarásiandíd . . .
Framhald af 1. síðu.
um, sem eiga í raunverulegu
stríði. Um það blandast eng-
um manni hugur. Striösþjóö-
irnar mæta þessu ástandi með
óvenjulegum og óhjákvæmi-
legum aögerðum. Á íslandi er
hinsvegar ekkert gert i þá átt.
Þar er allt látið reka á reiö-
anum. Það mætti hins vegar
vel svo fara, aó' þjóöin fengi
óþægilega staö'festingu á nauö-
syn óvenjulegra aögeröa, ef
ekki yröi unnt aö rýma rúst-
um hruninna bygginga úr
helztu samgönguæðum höfuö-
staðarins vegna þess að starfs-
afl þjóðarinnar væri á skipu-
lagslausu reiki milli lítt nauð-
synlegra athafna. Á striðstím-
um er eitt nauðsynlegt: Þaö
er einbeiting starfsorkunnar
aö þeim verkefnum, sem eru
mest aökallandi á hverjum
tíma.
Mótmælíj tíl
lAlþíngís
Eftirfarandi móimceli tit Alþingis,
dags. 14. þ. m., hefur blaðið verið
beðið um rúm fyrir.
EKTOR Hins almenna Menntaskóla
í Reykjavík hefur lagt fram á Al-
þingi tillögu til þingsályktunar viðvíkj-
andi skóla sínum. Tillaga þessi er vafa-
laust byggð á samþykkt, sem gerð var
á aðalfundi miðstjórnar Framsóknarflokks-
ins í vetur, og hljóðar svo:
,,Hafinn verði skipulegur undirbún-
ingur að endurreisn Sk,álholtssk.óla, þar
sem piltar stundi menntaskólanám, og
athugaðir möguleik<*r á því, að gera
Kvennaskólann í Reykjavík svo úr garði,
að hann geti orðið menntaskóli og vönd-
uð uppeldisstofnun fyrir stúlkur“.
I skólasetningarræðu sinni í haust hef-
ur rektorinn ennfremur látið þessa sömu
skoðun í ljós með eftirfarandi orðum:
. . . ,,Tillögur mínar um skólann eru
þá þessar: Þegar til þess k^mur, að hon-
um verði reist hús, er rétt að flytja hann
burt úr bcenum og gera hann að heima-
vistarskóla fyrir pilta eingöngu . . . Jafn-
framt verði kVennaskótinn gerður að
stúdentaskóla fyrir stúlkur og sniðinn við
þeirra hœfi“.
Þar eð augljóst má vera af framanrit-
uðum tilvitnunum, að hér er verið að
gera tilraun til þess að aðgreina almennt
nám og skólagöngu karla og kvenna og
skapa sérskóla fyrir stúdentsmenntun
hvors kynsins um sig, vilja stjórnir Kven-
réttindafélags Islands og Kvenstúdentafé-
lags íslands leggja fram við hæstvirt Al-
þingi ákveðin mótmæli gegn því, að nokk
uð það sé gjört, sem skerði þann rétt, er
konum var veittur með lögum nr. 37 frá
II. júlí 1911, sem veita konum sama rétt
og körlum til að njóta kennslu og ljúka
fullnaðarprófum í öllum menntastofnun-
um landsins, svo og sama rétt til styrkt-
arfjár námsmanna og að lokum embættis-
gengi til jafns við karlmenn, sbr. 1., 2.
og 3. gr. nefndra laga.
(Undirskriftir stjórnarmeðlima í Kven-
réttindafélagi Islands og Kvenstúdenta-
félagi Islands).
Efsf á baugí
Framh. af 1. síðu.
sjálfdæini um mál hvers einasta
borgara. Minnihlutinn er algerlega
réttlaus. Valdið skipar ondvegi.
Réttinum er varpað út í myrkrið
fyrir utan.
I»að ræður af líkum, að í þeirri
styrjöld, þar sem mn svo mikið
er að tefla, sé einskis svifizt,
óll vopn notuð og sérhver mögu-
leiki hagnýttur.
• • •
IGURVEGARINN setur sína
menn í störf og stöður. Og
slíkum mönnum er ekki ætlað að
leggja alúð og starfsorku óskerta
i að rækja embætti og trúnaðar-
störf frekar en verkast vUl. Þcim
er teflt fram til ýmissa hluta, er
ekki varða störf þeirra, ef það
er talið hafa „hernaðarlega” þýð-
ingu. Það er hlaðið á þá öðrum
storfum, stundum sem verðlaun
fyrir trúa fylgd, stundum til þess
að komast hjá að skipa pólitíska
andstæðinga í störf og stöður.
Svona er sagan af Pálma rekt-
or Hannessyni. Hann er dreginn
frá skóla sínum til „mannvíga”
í Skagafirði, af því að þar skort-
ir vörpulegan kappa og vopndjarf-
an í fremstu víglínu í pólitískum
hildarleik. Hann missir smátt og
smátt fótfestu í sínu eiginlega
starfi. Aukastöríum fjölgar. Aðal-
starfið verður hjáverk. Rektoriun
mun sjálfur hafa nægilega Ijósa
Hrynur|þ j ódvcldí d ]
ödru sínni?
Framh. af 2. síðu.
meiri óvinsældir að stríða en
Ilermann Jónasson og mun hon-
um framast verða treyst til réttra
hluta, eftir því sem hann má við
koma undir lögmálum flokksag-
ans. Enn ber að taka það til greina
að stjórnarskipti, út af fyrir sig,
ftiunu ekki verða talin æskileg,
þegar litið er á skipti okkar við
setuliðsþjóðimar.
Þingbröltið, eins og því nú er
háttað, mun eiga lítilli samúð
að fagna, meðal þeirra manna,
sem hugsa dýpra og eru ótruflað-
ir af dæguræsingum. Átak til var-
anlegra úrbóta á stjóraskipun og
stjómarfari landsins þarfnast
langs undirbúnings og djúpsettari
ráða, en fundin verða í valda,-
skák Alþingis að þessu sinni.
Fyrir höndum munu og vera hin
alvarlegustu verkefni, sem leysa
þarf og mun það sízt vænlegt til
viturlegra og happasælla úrlausna
að þingmenn og stjórnmálafor-
ingjar gangi nálega af vitinu í
dæguræsingum um sjálfa kjör-
dæmaskipun landsins. — Hitt
væri vænlegra ráð, að Alþingi
treysti nú vald ríkisstjórnarinn-
ar til aðkallandi en óvenjulegra
ráðstafana.
Stjórnskipunarmál okkar allt
og kjördæmaskipun landsins
á að taka' til rækilegrar athugun-
ar og undirbúnings úrlausn þeirra
mála til frambúðar af þar til
kjörinni milliþinganefnd. Væri
Hæstarétti fremur treystandi til
þess að velja menn í slíka nefnd,
heldur en Alþngi í því ástandi,
sem það nú er.
f^Hversu verdur þjóð-
veldínu bjargað?
Að óbreyttu hugarfari ráðandi
manna í stjórnmálum landsins
mun stefna hér til sömu úr-
slita og annarsstaðar, þar sem
svipað hefur háttað til. Flokk-
um mun fjölga og við munum
búa við sifellt veikari ríkisstjórn-
ir, sem standa á síhviku velti-
kefli flokksfylgisins og koma og
fara eins og dægurflugur. Og þeg-
ar upplausn þjóðarinnar hefur
náð ákveðnu marki hrynur þjóð-
veldið öðru sinni. Við verðum
ekki spurðir um vilja okkar, ósk-
ir eða fyrirætlanir fremur en ó-
vitar eru spurðir. Okkur verður
stjórnað með harðri hendi af
þeim, sem til þess gerast, að
hirða slíkan óskilafénað á leið
þjóðanna.
Hinir ráðandi stjórnmálaflokk-
ar, sem skemmta sér við það að
kalla sig „ábyrga” flokka, en
hugmynd um það, hvílika að-
stöðu hann hefur nú í skóla sín-
um. Hér mætti rekja mörg dæmi
þess, En vér viijum skirrast við
því í lengstu lög að ganga nær
Pálma Hannessyni en orðið er.
Vegna hæfileika hans og mann-
kosta viljum vér óska þess eins-,
að gifta hans endist honum til að
hverfa úr „herþjónustu” og taka
upp embættisstörf sín á ný.
sem tefla nú valdaskák sína á
Alþingi og leitast við að hnekkja
hverjir öðrum með hverskyns
undirhyggjuráðum, mættu vel
hugleiða það, hversu hættulegur
er leikur þeirra fyrir framtíðar-
örlög þjóðarinnar, því að það er
sjálft fjöregg frelsis okkar og
þjóðarsjálfstæðis, sem þeir leika
sér með. — Við, sem stöndum
utan flokkanna, frábiðjum okkur
með öllu ábyrgð þeirra á framtíð-
arhögum okkar og famaði. Og
við gerum það því fremur, sem
ýmsa forustumenn flokkanna
virðist bresta getu til þess að
bera ábyrgð á sínum eigin geðs-
munum og koma fyrir sig vitinu
nú, er mestu skiptir að gerhygli
sé beitt fremur en hrekkjaviti
og skrumgáfum.
Fyrsta skrefið, sem hægt er að
stíga, til þess að afstýra stjóm-
arfarslegu hruni og fullri upp-
lausn í landinu virðist vera það,
að lægja öldur æsinganna á Al-
þingi og taka upp samninga við
alla flokka þingsins um úrlausn
knýjandi þrætumála, treysta vald
ríkisstjórnarinnar og aðstöðu til-
þess að mæta vaxandi vanda
þessara háskatima.
Stórdeilur þjóðarinnar um kjör-
dæmaskipun landsins, eins og nú
er háttað, yrði aftur á móti fyrsta
Diegurmái
Framh. af 3. síðu.
ar, fyrir nauðsynlegu vinnu-
afli til þeirra framkvæmda.
að vinnumiðlun ríkisins hafi á
hendi rannsókn á þörf allra
atvinnugreina í landinu fyrir
vinnuafl og stuðli að dreifingu
vinnuaflsins, eftir því sem
nauðsyn krefur.
I greinargerð frumvarpsins er
bent á, að hernaðarvinnan hafi
sogað vinnuaflið frá hinum líf-
rænu atvinnugreinum þjóðarinnar.
Og jafnframt hafi verið stofnað
til allskonar rekstrar, er á engan
hátt byggir upp eða stendur und-
ir heilbrigðu þjóðlífi í landinu, en
dragi einnig til sín fólkið frá nauð
synlegum og heilbrigðum fram-
leiðslugreinum. — I lok greinar-
gerðarinnar segir á þessa leið:
„Frumvarpið .... k að miða að
því, að ríkisvaldið hafi stoð í lög-
gjöfinni til að geta haft allvíðtæk
áhrif á það, hvernig starfsafli
þjóðarinnar er varið meðan land-
ið er hernumið.”
skrefið, til þess að endurtaka
harmleik Sturlungaaldarinnar.
Gagngerar breytingar á stjórn-
skipunarlögum landsins er mikið
verkefni ,og getur því aðeins vel
úr hendi farið, að vitrir menn og
góðgjarnir vinni að því í friðar-
hug.
Jónas Þorbergsson.
Framanritaðri grein er blaðið
ekki samþykkt í öllum atriðum,
enda er hún birt á ábyrgð höf-
undaiins eins og aðrar aðsendar
greinar, sém blaðið birtir.
RITSTJ.
mmunwmnnm:. ummmmummrM
n 3
n u
n GLEÐILEGT SUMAR! U
ö U
U 12
U 8
u 12
12 Olíuverzlun Islands.
D S2
u u
$2 $2
xxxx>c<xxxxxxxxxxxxxxxxxx:
GLEÐILEGT SUMAR!
Stebbabúð, Hafnarfirði.
Ixxxooocxxxxxxxxxxxxxxxra
(xxxxxxxxxxxxxxxxxxxx;
GLEÐILEGT SUMAR!
Smjörlíkisgerðin Svanur.
IXXXKXXXXXXXXXXXXXXXX
mmzm umunmmummuumím
U GLEÐILEGT SUMAR! 12
Brjóstsykursverksmiðjan Nói h.f. H
H.f. Hreinn. ^
Súkkulaðiverksmiðjan Sirius. T
S2
n
u
tl
ti
ti
U