Þjóðólfur - 13.07.1942, Blaðsíða 2

2
ÞJÖÐÖLFUR
Gretar Fells:
„Liggur vegurinn þangað“ ?
kxxxxxxxxx>ooooooo<xxx>oooo<xx>oooooo<x
Víð höfum metíð í sölu á þvottaduftí
Pað er vegna þess að yður lfhar
Típ Top þvotfaduft
ÚRVAL
er tímarítíð, sem Íslendínga hefír
alltaf vantað.
Fæst hjá öllum bóksölum.
x*x~x*<*<*^x*<~x~x~x~:~:~x~x~x~x~x~x“x~x~x~x~x~x~x*
bjdsiiælraskiili íslands
Námsárið hefst 1. október næstkomandi. Nemendur skulu
ekki vera yngri en 20 ára og ekki eldri en 30 ára, heilsuhraustir,
(heilbrigðisástand verður nánar atugað í Landspítalanum).
Konur, sem lokið hafa héraðsskólaprófi eða gagnfræðaprófi,
ganga fyrir öðrum. Eiginhandarumsókn sendist stjórn skólans
á Landspítalanum fyrir 1. september. Umsókninni fylgi aldurs-
vottorð, heilbrigðisvottorð og prófvottorð frá skóla, ef fyrir hendi
er.
Umsækjendur, sem hafa skuldbundjð sig til að gegna Ijós-
móðuruimdæmi að námi loknu, skulu senda vottorð um það frá
viðkomandi oddvita.
Umsækjendur Ijósmæðraskólans eru beðnir a.ð skrifa á um-
sóknina greinilegt heimilisfang, og hver sé næsta símstöð við
heimili þeirra. Þær, sem koma í skólann, eru beðnar að hafa
með sér eitthvað af rúmfatnaði.
Landspítalanum, 25. júní 1942.
GUÐMUNDUK THORODDSEN.
Mánudaginn 13. júlí 1942.
Ritstjóri: Valdimar Jóhannsson
Ritstjórn: Skólavöróustíg 3. Sími 4964
Fyrsta skrefið.
Listi Þjóðveldismanna hlaut 618
atkvæði við kosningarnar hér í
bænum 5. þ. m, Skorti því mikið
á, að þeir fengju þingfulltrúa
kjörinn að þessu sinni, enda ekki
ráð fyrir því gert. Hins vegar
verður ekki um það deilt, að hér
er um góðan árangur að ræða,
miðað við aðstæður og undirbún-
ing. Samtök Þjóðveldismanna eru
raunverulega ekki nema vísir til
landsmálasamtaka enn sem kom-
ið er. Blað þeirra hefur aðeins
komið út vikulega um eins árs
skeið, og ekki enn náð þeirri út-
breiðslu, sem því mun verða auð-
iö. Flokk sinn stofnuðu Þjóðveld-
ismenn ekki fyrr en um það bil,
er framboðsfrestur var útrunninn.
Vanst því blaðinu ekki langur tími
til að skýra stefnumál hans og
afstöðu. Ofríkisflokkarnir sam-
einuðust um að varna Þjóðveldis-
mönnum máls í litvarpsumræðun-
um og notuðu þær síðar til að vega
að stjómmálasamtökum Þjóð-
veldismanna af hinum alkunna
„drengskap” og „heiðarleika”
þessarra flokka. Húsnæði til
lundarhalda var ekki auðið að fá.
Gafst Þjóðveldismönnum þannig
mjög takmarkað færi á að flytja
mál sitt fyrir kjósendum.
Eigi að síður fær flokkur þeirra
full sex hundruð atkvæði þegar í
þessari atrennu, enda þótt það sé
fullkomlega vitað, að ýmsir af
þeim, er raunverulega fylgja Þjóð-
veldismönnum að málum, kusu
með öðrum flokkum að þessul sinni
vegna ótta um framgang kjör-
dæmamálsins. Það er því álitlegur
hópur kjósenda hér í höfuðstaðn-
um, sem hefur þegar áttað sig á
þeim höfuðstaðreyndum, er Þjóð-
veldismenn vekja athygli á: Að
þjóðarinnar bíði stjórnarfarsleg-
ur voði, einræði að þýzkri eða
rússneskri fyrirmynd, ef ekki
verður undinn að því bráður bug-
ur að endurbæta þá stjórnhætti,
er virðast fyrst og fremst til þess
fallnir að gefa skálkunUm óhindr-
að olbogarúm á þjóðmálavettvang-
inum.
Þetta fyrsta skref, er Þjóð-
veldismenn stíga til þátttöku í
landsmálum, hefur því tekizt með
þeim hætti, að það má telja úr
því skorið að stefna þeirra eigi
fylgis að vænta. Mun ofríkisflokk-
unum ekki reynast hald í því,
þótt þeir sameinist um hinar
rætnustu álygar í garð Þjóðveld-
ismanna. Þjóðin mun áður en
varir snúa baki við þeim leiðtog-
um, er hafa bersýnilega völd
sjálfra sín að lokatakmarkinu í
landsmálabaráttunni og hafa það
höfuðstefnumið að öðlast færi á
að beita minnihlutann ofríki.
„Sprengif r amboð‘ ‘.
Blöð ofríkisflokkanna gáfu þátt
tök i Þjr Vvel^’smanna í kosning-
unum iiér í Reykjavik nafnið
„sprengiframboð” . Bak við slíka
nafngift getur ekki falizt annað
áiit en það, að þessum flokkum
einum skuli veitast réttur til þátt-
töku í landsmálum og kjósendur
séu „eign” þeirra. Framferði
þeirra á kjördegi gefur einnig
augljósa hugmynd um það, að
þessir flokkar skoða kjósendur
. sem einskonar „fjáreign” sína.
IV li AÐUR er nefndur Ólafur
* Jóhann Sigurðsson. Hann
er ungur maöur og hefur lít-
ilsháttar fengizt viö skáldskap.
Fyrir nokkrum árum gaf hann
út eftir sig skáldsögu, er hann
nefndi: „Liggur vegurinn
þangaö?” Eg hef ekki lesið
þessa bók og get því ekki um
hana dæmt. En samkvæmt
ritdómum, sem um hana birt-
ust, virðist bókin hafa mis-
heppnazt sem skáldrit, og er
slíkt aö vísu ekki neitt tiltöku-
mál, því aö skáldþroskinn en
venjulega seintekinn. —Síöan
hefur ekki, svo ég viti birzt neitt
af skáldskapartagi eftir þenna
unga mann. Það er ekki alitaf
auöhlaupiö aö því aö veröa
frægt skáld. — Nú hefur þetta
„litla skáld á grænni grein”
— hinni grænu grein Þjóð-
viljans — leitaö sér frama á
öörum vettvangi. Og framans
leitar þaö í því aö setja sam-
an langar óhróöursgreinar um
mig, — mann, sem ekkert hef-
ur til saka unniö annaö en
þaö' að hafa aöra skoöun í
stjórnmálum en það, — og fá
svo þessar greinar birtar í
blaði kommúnistanna. Greinar
þessar eru ekki óliðlega skrif-
aðar, en fullar af rangfærsl-
um og útúrsnúningum, og
sýnilega skrifaöar til þess
fyrst og fremst aö ná sér niöri
á pólitískum andstæöingi. Veö-
ur greinahöfundui'inn úr einu
í annaö, eins og drukkinn
maöur, sem slagar til og frá
og gengur eintóma krákustigi,
og allar bera greinar þessar
vott um heldur litla háttvísi og
geöstjórn. Og óvíst tel ég, aö
meiri frama sé aö vænta fyr-
ir þessi ritstörf heldur en mis-
heppnaöa skáldsögu. —
II.
Eg tel rétt, að þaö upplýs-
ist, hver er höfundur sorp-
greina þeirra er birzt hafa í
Þjóðviljanum um mig og aöra
Þjóöveldismenn, bæöi til þess
aö sýkna ritstjórana, en einn-
ig til þess, aö þaö mætti veröa
hinum unga rithöfundi tilefni
til nokkurrar umhugsunar um
þaö, hvort ekki væri ráölegra
að leita sér frægðar á annan
hátt en þann að ófrægja ná-
ungann. En svo er þaö nafn-
iö á skáldsögunni hans: —
„Liggur vegurinn þangað?’'
Þaö kemur sér vel fyrir mig,
Þeir senda merkta bíla fyrir dyr
kjósenda og vilja á þann hátt
hafa ótvíræðan rétt til þess
að auglýsa það á opinberu
færi, að þessa kjósendur „eigi”
þeir, enda flytji þeir þá á kjor-
stað til þess að tryggja. með því
vald sitt , yfir almenningsmálum
eins og þegar hverri annarri eign
er ráðstafað eða fé flutt til slátr-
unar. Bílflutningar á kjósendum í
hinum merktu bílum flokkanna,
er í stríðandi mótsó'gn við helgi
hins leynilega atkvæðisréttar.
Krafa nokkurra ofríkismanna
um „eignarhald” á kjósendum
gefur gleggri mynd þess stjórn-
mála,,siðgæðis”, er nú tíðkast í
landi hér, en mörg orð fá gert.
og er nothæft, hvaö sem skáld-
sögunni líöur. Því ég er einn
af þeim mönnum, sem hafa
nokkrar áhyggjur út af því,
hvert vcgurinn liggur, —
hvert stefnir í úslenzkum
stjórnmálum. — Liggur veg-
urinn til meira og meira sund-
urlyndis, meiri og meiri flokka-
drátta, meiri og harövítugri
átaka milli stjórnmálalegra
andstæöna, meiri þennslu, unz
allt endar ef til vill í einhvers-
konar sprengingu? — Liggur
vegurinn til Rússlands eöa
Þýzkalands?
Er ekki til einhver leiö, er
liggur til lausnar á vandamál-
um vorum, — einnver leið,
sem liggur til samræmis og
sátta? —
Þjóðveldismenn hyggja aö
sú leiö sé til.
Þaö veltur á íslenzku þegn-
lyndi, hvort sú leið veröur val-
in eöa ekki.
En leiðin er sú aö vekja sem
flesta íslendinga til vitundar
um þaö, aö hin íslenzka þjóö
' cr ein fjölskylda, þar sem um
engar raunverulegar hags-
munamótsetningar er aö ræöa
og að hamingja þjóöarinnar á
aö sitja í fyrirrúmi fyrir öll-
um stjórnmálastefnum. Eg
held, aö Þjóöveldismenn —
margir aö minnsta kosti —
skilji þetta og viíji haga sér
samkvæmt því, og þeir hafa
betri skilyröi til þess en aörir,
vegna þess, aö þeir hafa brot-
izt undan hinum sundrandi
áhrifum stjórnmálaflokkanna.
Þaö er líklega þetta, sem Al-
þýðublaöiö kallar „sakieysi”,
þ. e. einfeldni. — En þaö þarf
víst ekkert „sakleysi” til þess
aö festa traust á öllum fagur-
gala flokkshyggjumannanna!
III.
„Hægri”- og „vlnstri”-stefna,
íhald og framsókn — á hvort-
tveggja rétt á sér eftir atvik-
um og innan vissra takmarka.
En ofar öllu slíku er hin þjóð-
lega samhyggja, sem lítur á
þjóöina sem eina lífræna (org-
aniska) heild, þar sem enginn
ofvöxtur og heldur engin van-
þrif einstakra hluta mega eiga
sér staö, en allt veröur aö
lúta lögmálum samræmisins.
Er ekki unnt aö leiöa menn
upp á þenna sjónarhöl sam-
hyggjunnar? —
Liggur vegurinn upp á viö
— eöa lengra og lengra í djúp-
in? —
Svanakaííi
fæst i flestum
verziunum
Sælla að gefa en
þiggja.
Það mun hafa vakið ekki
litla furðu meðal margra út-
útvarpshlustenda fyrir kosning-
arnar, á hvern hátt forsætisráð-
herrann Ólafur Thors hugðist
að hnekkja kjörfylgi Sigurðar
Jónassonar, efsta manns F-list-
ans. Forsætisráðherrann lét á
sér heyra, að höfuðbólið Bessa-
staðir, sem Sigurður Jónasson
gaf ríkinu til handa ríkisstjóra,
hafi reynzt hefndargjöf, og var-
aði ráðherrann landslýðinn al-
varlega við því að þiggja gjafir
Sigurðar Jónassonar.
Það er nú að vísu ekki hlut-
verk Þjóðólfs, að halda uppi
svörum fyrir Sigurð Jónasson,
en blaðið getur þó ekki
látið hjá líða að vekja athygli
á því, að hafi svo staðið á, að
Bessastaðir, með áhvílandi
skuldum, hafi verið minna en
einskis virði, þegar Sigurður
Jónasson gaf ríkinu þá, þá
verði sök Sig. Jónassonar sem
gefanda minni, heldur en sök
Ólafs Thors sem þiggjanda fyr-
ir hönd ríkisins. — Hafi fjáröfl-
unarmaðurinn Sig. Jónasson
hlunnfarið ríkisstjórnina á svo
broslegan hátt, að honum hafi
heppnazt að láta hana taka á
móti skuldum sem gjöf, myndi
ráðherrann vafalaust hafa gert
réttast í því, að tala sem minnst
um slík*viðskipti, svona rétt fyr-
ir kosningar. Slík vitneskjahefði
hæglega getað verkað þannig á
landsmenn, að þeir gerðu ráð-
stafanir til þess að þessi ráð-
herra fengi ekki tækifæri til að
taka fyrir ríkisins hönd á móti
fleiri slíkum gjöfum.
V