Þjóðólfur - 21.06.1943, Blaðsíða 3

ÞJÓÐÓLFUR
3
Stjórnarskráin og Morgnnbl
Kvittun
ORGUNBL. 11. þ. in. tek-
ur til umræðu það, sem
ég reit um tillögur og frumvarp
milliþinganefndar í stjórnar-
skrármálinu, og sem birt var
í „Þjóðólfi“ 7. þ. m. undir fyr-
irsögninni: „STÓRHÆTTU-
LEGAR TILLÖGUR“.
Skulu nú tekin hér tvö sýn-
ishorn, orðrétt upp úr grein
Morgunblaðsins. Þar segir, í
fyrstu málsgrein:
„Þeirri blekkingu er ver-
ið að reyna að læða inn hjá
þjóðinni (sbr. skrif „Þjóð-
ólfs“), að þeir menn, sem
telja nauðsynlegt að ekki
verði dregið lengur en til
næsta árs að koma hér á lýð-
veldis-stjórnskipun, vilji
enga aðra breytingu gera á
stjórnarskrá landsins en þá,
að setja orðið „forseti“ inn
alstaðar þar, sem áður var
konungur. Þetta sé allt og
sumt“.
Þarna er það talin blekking,
að segja, að- frumvarp þetta
innihaldi enga breytingu á nú-
verandi stjórnarháttum, aðra
en orðaskiptin „lýðveldi“ í stað
„ríki“. í næstsíðustu málsgrein
segir Mbl. síðan, frá eigin
brjósti, hverju frumvarpið
breyti, með svo felldum orð-
um:
„í frumvarpi því um lýð-
veldisstjórnarskrá^, sem nú
liggur fyrir, eru aðeins gerð-
ar breytingar á hinu æðsta
stjórnarformi, þ. e. lýðveldi
sett í stað konungdæmis“.
Ja, skilji nú hver, sem getur,
hvað á milli ber um innihald
frumvarpsins. Þjóðólfsgreinin
segir, að.það sé aðeins orðskipt-
ið: „lýðveldi í stað ríki“. J
grein sinni segir MbL, að inni-
haldið sé „aðeins lýðveldi í
stað konungdæmis“.
Jafnframt því að kvitta fyr-
ir blekkingahjalið, er mér á-
nægja að því, hve algerlega
Mbl. er mér sammála um inni-
hald frumvarpsins. M. Bl. J.
FYRIRSPUHN
|"1ETUR Þjóðólfur skilgreint í
^ fáum orðum hugtakið lýSrœSi,
sem öll blöðin nota, og jafnvel
þau miður frjálslyndu?
Sv.: Blaðalýðræðið-er ekkert á-
kveðið hugtak. Það mundi helzt
þýða: — Það skipulag sem flokk-
stjórninni finnst vænlegast að
halda fram við næstu kosningar.
— 1 almamiavitund þýðir lý'örœSi
sama sem óbundnast 1 ýðfrelsi, og
þá eitthvað í áttina til frjátsleg-
asta stjórnskipulags sem völ er á.
Slíkt hugtak er þó út af fyrir sig
ónothæfl nema til falsgyllingar á
áróðurskenningum.
Raunverulega þýðir orðið lýS-
rceSi ekkert annað en meirihluta-
vald. í framkvæmdinni verður það
alltaf keppni fárra manna um
að safna um sig meirililuta með
hvaða ráðum sem er — og þá er
það nefnt flokk-rreði, sem er
Hershöfðinginn
hveður.
r1 H. BONESTEEL hershöfðingi
Bandaríkjamanna hér á landi
er nú á förum héðan. Af því til-
efni hafði ríkisstjórnin síðdegis-
boð í Alþingishúsinu fyrra föstu-
dag, og voru þar saman komnir
allmargir helztu foringjar Vest-
manna og svo íslenzkir embættis-
menn og blaðamenn o. fl. Fór þar
allt fram hið bezta. — Á þriðju-
daginn hafði svo hershöfðinginn
samskonar kveðjuboð í skálum
Rauða krossins við Hringbraut.
Var það sömuleiðis hið ánægju-
legasta. — Bonesteel hersliöfðingi
hefur unnið sér vinsældir hér á
landi þann tíma, sem hann hefur
dvalið hér. Umgengnisblær sá er
hann hefur sett á lið sitt er yfir-
lætislaus, ákveðinn og viðkunnan-
legur. — Við ástæður sem að
mörgu leyti eru erfiðar, hefur hon-
um tekist að skapa traust lands-
manna á því, að tekið sé allt það
tillit til þeirra, sem hernaðarnauð-
synin framast leyfir. —
Við herstjórninni hér á landi
tekur General W. Key. Eftir
snyrtimannlegu útliti og við-
kunnanlegu viðmóti hans að
dæma, er hann líklegur til að
vinna sér álíka vinsældir og traust
eins og General Bonesteeh
stefna stríðs og yfirráða en ekki
réttarstefna. Alveg án tillits til
þess hvort betri eða lakari kröft-
um er á að skipa, á því flokk-
rœSiS ekki á öðru völ en annað-
hvort að gefast upp, eða keppa
að því að ná fastatökum á ríkis-
valdinu eða einrœSi.
LýSrœSiS er því demókratíska
leiðin gengin aftur á bak til ein-
rœSis — eins og líka reynslan
sýnir.
þriðja aðilja lögmál, sem Hall-
dór Jónasson, ritstjóri þessa
blaðs, leggur réttilega svo mik-
ið upp úr. Hún verður því sam-
kvæmt hlutarins eðli að vera
fyrir ofati allt það, sem að-
greinir þjóðfélagsborgarana,
bæði í veraldlegum og andleg-
um efnum. — Þess vegna má
hún ekki láta sér verða það á,
að líta á suina þegna þjóðfé-
lagsins sem eins konar „svarta
sauði“, ef þeir geta t. d. ekki
aðhyllzt allar kenningar lienn-
ar. —
í raun og veru er höfuðhlut-
t erk kirkjunnar ekki að boða
ákveðnar kenningar, heldur
nýtt líf, og hlúa að því lífi með
öllum þeim ráðum, sem hún
telur heppilegust. — Og það
sem fyrst og fremst hlýtur að
einkenna það líf, sem kirkjan
á að vera farvegur fyrir, er
samúð og samhyggja, sann-
girni og réttlæti. Því aðeins get-
ur hún orðið sú andlega þjóS-
rœktarstofnun, sem hún sam-
kvæmt eðli sínu á að vera og
getur verið, ef allt er með
felldu.
IV.
Eg geri ráð fyrir, að sú
kirkja, sem hér hefur verið
mælt með, sé það, sem kallað
hefur verið „rúmgóð þjóð-
kirkja“ Þessi tvö orð tákna eig-
inlega það, sem umfram allt
þarf að einkenna liana sem
stofnun. „Rúmgóð“ verður
hún að vera, þ. e. frjálslynd og
víðsýn, því annars verður hún
að klíku, að herkirkju, sem
gengur á sinn hátt í lið með
herflokkum þeim, sem kalla
sig stjórnmálaflokka og stéttir,
og vinnur þannig beinlínis á
móti málefni Krists, sem er
allt annað en hernaðarlegs eðl-
is. Með þessu er ekki sagt, að
hún þurfi að opna sig fyrir
hverju, sem er. En allt of oft
hefur hún túlkað of einstreng-
ingslega þessi orð Meistarans:
„Sá, sem ekki er með mér, er
á móti mér“, og gengið framhjá
hinum: „Sá, sem ekki er á móti
oss, er með oss“. Raunveruleg
þjóókirkja verður kirkjan líka
að vera: Þjónar hennar verða
að láta sér skiljast, að hún á
að vera fyrir alla þjóóina, eins
konar andleg móóir, sem hef-
ur engin olnbogabörn. Hér
verður það ekki rökrætt, hvort
ríkisrekstur eða einkarekstur
eigi að vera á kirkjunni. Það
er mál út af fyrir sig. — En
þjóókirkja verður kirkjan að
vera í þeirri merkingu, að hún
á að þjóna þjóðarheildinni,
gera sitt til að samstilla kröft-
um hennar að göfugum mark-
miðum, og lyfta þjóðarsálinni
frá dægurstriti og dægurmál-
um, sem löngum vilja verða
mönnum fjötrar um fót, upp í
hæðir þeirra verðmæta, sem ei-
líft gildi hafa.
V.
Tvennt er að mínum dómi
jafn heimskulegt: Að fjand-
skapast gegn kirkjunni og vilja
hana feiga og að telja hana
hafna yfir alla gagnrýni, eins
og hún væri guðdómleg stofnun
en ekki mannleg. Hefur ekki
kirkjan frá upphafi vega sinna
þurft á endurnýjun og siðabót-
um að halda? — Var andi Lút-
ers grafinn með líkama hans?
Loks er að mínum dómi
nauðsynlegt að átta sig á því,
að enginn hefur rétt til þess
að samkenna sig og skoðanir
sínar kirkjunni og loka henrn
fyrir öðrum með þeim rökum,
að þeir hafi aðrar skoðanir en
liann á málefnum kirkjunnar.
Þeir, sem eitthvað hafa að at-
huga við boðskap eða starfs-
háttu kirkjunnar manna, ættu
og að minnast þess, að hin
raunverulega kirkja er allt
annað en skoðanir og fram-,
koma ákveðinna manna innan
kirkjunnar, og að því má ekki
rugla saman. Andi kirkjunnar
er fyrst og fremst andi Krists.
Og það er „heimskasta heimsk-
an“ að leyfa ófullkomnum
mönnum að skyggja á þann
anda, hvort sem slíkir menn
fyrirfinnst innan kirkjunnar
eða utan.
Strendur og eyjar Carabiska hafsins eru mikilsvert hernaÖarsvœSi,
ekki hvaS sízt vegna þess, aS PanamaskurSurinn tengir þaS viS
Kyrrahaf. . Leggja Bandaríkin aS vonum mikla áherzlu á örugga
vörzlu PanamaskurSsins og svœSisins umhverfis Carabiska hafiS. —
Á myndinni sjást fjórir háttsettir menn, sem meS þessi mál hafa
aS gera. Þeir eru þessir, taliS frá vinstri: Sitjandi: Geroge H. Brett
herforingi, œSsti maSur hervarnanna á þessum slóSum; Clifford E.
Van Hook aSmíráll, sem fer meS stjórn flotans á PanamasvceSinu.
Standandi: Gordrn B. Young, yfirmaSur verkfrœSingasveitanna, og
Glen E. Edgerton, landstjóri á PanamasvœSinu.
Þessi ungi maSur á myndinni, sem heitir Robert J. Marcott og er
frá SuSurríkjunum, minnir á hin mörgu hundruS amerísku ung-
menna, er nú nema flug í því skyni aS flýta fyrir sigri hinna sam-
einuSu þjóSa. — Marcott er hér aS nema undirstöSuatriSin í stjórn
sprengjuflugvéla. SíSar æfir hann raunverulegt flug áSur en hann
byrjar virka þátttöku í baráttunni um yfirráSin í loftinu.
Stúlkan á myndimti er meSlimur i skotœfingaklúbb kvenna í Texas.
Hún á í erfiSleikum meS aS hafa annaS augaS lokaS og hefur því
lekiS upp þaS heillaráS aS binda fyrir þaS. — Nýlega fór fram
skotkeppni milli klúbbsins hennar og pilta úr herskóla í grennd-
inni. Stulkurnar báru sigur úr býtum.