Morgunblaðið - Sunnudagur - 09.02.2020, Qupperneq 6

VETTVANGUR
6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9.2. 2020
ALLT Í FERMINGAR-
VEISLUNA
Smiðjuvegi 9 • 200 Kópavogur • s. 567 9911 • www.alltikoku.is
SKOÐAÐU ÚRVALIÐ Á ALLTIKOKU.IS
Frábært úrval af
fermingarstyttum
sykurskreytingum
servíettum – löberum
Sjón er sögu ríkari, kíktu við !
Yfir 12.000 vörunúmer
Mér leiðist óstundvísi. Sem ermerkilegt því ég er mjög fjarriþví að vera stundvís sjálfur. Ég
kem reyndar venjulega ekki mikið of seint
en nánast aldrei of snemma. Af því að
mér leiðist að bíða eftir öðru fólki. Þar af
leiðandi stundum of seint. Sem ég skamm-
ast mín fyrir.
Meira að segja þegar ég spila golf, sem
er um það bil það skemmtilegasta sem ég
geri, þá eru vinir mínir orðnir vanir því að
ég komi hlaupandi, móður og másandi,
þegar þeir eru að ganga niður af fyrsta
teig. Það þykir almennt ekki til eft-
irbreytni í þessari fögru íþrótt en þeir eru
hættir að nöldra yfir því.
Okkur er kennt að stundvísi sé dyggð
og það er mikið lagt upp úr henni. Strax í
skóla byrjum við að fá merkingar og at-
hugasemdir ef við erum ekki mætt þegar
tíminn byrjar. Það gengur meira að segja
svo langt að það er klagað í foreldra okk-
ar.
Þegar ég mæti of seint hef ég hins veg-
ar yfirleitt mjög góðar afsakanir. Þær
geta verið allt frá því að þurfa að sækja
eða sendast með börn, óreglulegur vinnu-
tími, malbikunarframkvæmdir eða bara
umferðin. Þar mætir maður reyndar helst
skilningi en tapar oft um leið fimm til tíu
mínútunum af fundartímanum með ít-
arlegum sögum um ferðalög úr Hafn-
arfirði eða Garðabæ á álagstíma. Eða fær
nákvæmar lýsingar á bílaröðinni úr mið-
bænum um kaffileytið.
En um leið og ég þarf að horfast í augu
við að mæta of seint þá verð ég líka að
viðurkenna að ég er ekki alveg sam-
kvæmur sjálfum mér. Hvernig get ég hag-
að mér svona en samt látið þetta fara í
taugarnar á mér hjá öðrum. Hvernig er
mögulegt að pirra sig á einhverju sem
maður iðkar sjálfur reglulega. Sannarlega
hinn klassíski tvískinnungur, mér finnst
líka að ég hafi eitthvað til míns máls.
Mér finnst nefnilega mínar afsakanir yf-
irleitt vera betri heldur en afsakanir ann-
arra. Sem er reyndar mjög algengt. Okk-
ar upplifun er einmitt það – upplifun.
Slíkt mun alltaf trompa óljósar sögur frá
öðru fólki sem stynur upp úr sér afsök-
unum þegar það mætir of seint á fund eða
matarboð eða hvað sem er.
Þegar einhver kemur of seint og segir
frá því að það hafi verið árekstur á Miklu-
brautinni þá velti ég því fyrir mér hvort
það hefði ekki verið hægt að fara ein-
hverja aðra leið eða leggja fyrr af stað. Á
næsta fundi, þar sem ég er of seinn, finnst
mér það fullkomlega eðlilegt af því að ég
veit að ég fann ekki töskuna mína sem var
alls ekki þar sem ég setti hana og hún er
alltaf. Og ég
þurfti að leita
að henni út um
allt en fann
hana svo á stað
þar sem hún á
alls ekki að
vera á og mig
grunar alla aðra en mig um að hafa sett
hana þar.
Þetta er soltið það sem líf okkar snýst
um. Við getum ekki sætt okkur við mæl-
ingar eða meðaltöl vegna þess að við upp-
lifum hluti á annan hátt. Nákvæmlega
eins og gamli vinnufélagi minn sem sagði
alltaf að það væri ekkert að marka skoð-
anakannanir af því að hann var ekki
spurður.
Einhver gæti sagt að það væri ekki
mjög skynsamlegt en það er samt mann-
legt eðli. Tökum sem dæmi tvo menn sem
sitja í sama herbergi. Það er algjörlega
óvíst að þeir geti komið sér saman um það
hvort það sé heitt eða kalt. Sem er merki-
legt því hitastig er mælanleg staðreynd.
Það sem ég er að reyna að segja (í klár-
lega alltof löngu máli) er að upplifun okk-
ar mun alltaf lita skoðanir okkar. Jafnvel
þótt þær snúist bara um hvað sé réttur
tími til að mæta á enn einn óþarfa fund-
inn.
’Mér finnst nefnilega mínar af-sakanir yfirleitt vera betri held-ur en afsakanir annarra. Sem erreyndar mjög algengt. Okkar upp-
lifun er einmitt það – upplifun.
Á meðan ég man
Logi Bergmann
logi@mbl.is
Óstundvísi annarra
Þingflokkur Sjálfstæðisflokks-ins lagði sl. föstudag upp íaðra hringferð sína um
landið á jafnmörgum árum. Að
þessu sinni verður lögð meiri
áhersla á það en í síðustu ferð að
heimsækja fyrirtæki. Það er við
hæfi nú þegar verðmætasköpun er
að færast ofar á forgangslista Ís-
lendinga eftir því sem um hægist í
efnahagslífinu, þó að hún sé auð-
vitað alltaf mikilvæg.
Stöðumat formanns
Á fjölsóttum og góðum upphafs-
fundi hringferðarinnar, sem var
haldinn í Reykjavík, nefndi Bjarni
Benediktsson sérstaklega þrjú at-
riði sem skiptu máli við núverandi
aðstæður.
Í fyrsta lagi að mæta þeim
áskorunum sem fylgja lýð-
fræðilegum breytingum eins og
öldrun þjóðarinnar og lækkandi
fæðingartíðni. Þær breytingar
munu auka verulega
álagið á stuðnings-
kerfin okkar og
neyða okkur til að
hagræða og vera op-
in fyrir breyttri
nálgun til að tryggja
áfram jafngóðan
rétt.
Í öðru lagi að auka samkeppn-
ishæfni efnahagslífsins á tímum
hækkandi launa og sterks gengis
krónunnar. Við aukum samkeppn-
ishæfnina ekki síst með því að
halda áfram að auka stuðning við
nýsköpun og einfalda regluverk.
Einnig þarf að líta til þeirra at-
vinnugreina þar sem framleiðni er
mest.
Í þriðja lagi að ráðast í tíma-
bæra styrkingu á margvíslegum
innviðum landsins, bæði efnis-
legum og óefnislegum. Gengið var
of nærri þeim á árunum eftir
bankahrunið. Nú eru allar að-
stæður réttar til að bæta úr því;
bæði staða efnahagslífsins og staða
ríkissjóðs bjóða upp á það.
Seðlabankastjóri um
mikilvægi frumkvöðla
Daginn áður en hringferðin hófst
sat Ásgeir Jónsson seðla-
bankastjóri fyrir svörum hjá efna-
hags- og viðskiptanefnd Alþingis.
Hann var spurður hvað væri mik-
ilvægast til að auka hagvöxt. Svör-
in voru áhugaverð.
Ásgeir nefndi fjögur forgangs-
verkefni: að auka áherslu á mennt-
un og þá alveg sérstaklega verk-
menntun; að auka sveigjanleika í
efnahagslífinu og á vinnumarkaði;
að horfa til framleiðni í kjarasamn-
ingum.
Og svo það sem var óvenjulegast
og ánægjulegast í svari seðla-
bankastjóra: að bæta umhverfið
fyrir frumkvöðla. Hann nefndi sér-
staklega að huga þyrfti að mögu-
leikum frumkvöðla til fjármögn-
unar.
Ég er hjartanlega sammála
þessum orðum seðlabankastjóra og
stefna og aðgerðir þessarar ríkis-
stjórnar ríma vel við þau. Þannig
er ein af lykilaðgerðum nýju ný-
sköpunarstefnunnar að setja á fót
hvatasjóð fyrir svokallaðar VC-
fjárfestingar – sem ég legg til að
við köllum vísifjárfestingar á ís-
lensku – í frumkvöðladrifnum
nýsköpunarfyrirtækjum.
Opin gögn í þágu
nýsköpunar
Eins og Bjarni Benediktsson
nefndi réttilega knýja lýð-
fræðilegar breytingar okkur til að
leita nýrra leiða til að auka skil-
virkni með nýsköpun.
Ein leið til þess er að gera gögn
aðgengilegri. Segja má að tækni-
breytingar séu í auknum mæli að
gera samfélagið allt gagnadrifið.
Gögn eru auðlind í sjálfu sér, auð-
lind sem þarf að hlúa að og nýta
með ábyrgum hætti. Í þessu skyni
erum við nú að skipuleggja svo-
kallað „hakkaþon“ í samvinnu við
Orkustofnun og Hafrann-
sóknastofnun. Það felst í því að
nýta gögn þessara stofnana á nýj-
an hátt með því að tengja saman
stofnanirnar sem hafa þekkingu á
gögnunum og einstaklinga með
hugmyndir og þekkingu til að nýta
þau. Þetta eru bara
fyrstu skrefin. Við
tökum líka þátt í
undirbúningi hakka-
þons í þágu lofts-
lagsmála og öðru á
sviði heilbrigð-
istækni.
Eitt það mik-
ilvægasta við þessa tiltölulega ein-
földu nálgun um opin gögn er að
undirstrika að framfarir, skilvirkni
og verðmætasköpun þurfa ekki
alltaf að kosta mikla peninga.
Eflum traust samhliða
einföldun regluverks
Á hringferð okkar Sjálfstæð-
ismanna um landið í fyrra voru
skilaboðin til okkar skýr: Búið
okkur skilyrði til að skapa aukin
verðmæti.
Þetta erum við að gera, ekki síst
með miklu átaki atvinnuvegaráðu-
neytisins til einföldunar regluverks
sem hefur þegar skilað sér í af-
námi hundraða óþarfa laga og
reglugerða og á enn eftir að skila
meiri árangri. Við bindum t.d.
miklar vonir við samvinnuverkefni
við OECD um mat á regluverki
ferðaþjónustu og byggingariðn-
aðar.
Á sama tíma erum við líka að
vinna að því að auka traust til við-
skiptalífsins. Sem dæmi má nefna
að við samþykktum í fyrra lög sem
gera skylt að skrá raunverulega
eigendur félaga. Svo vill til að
fresturinn til að uppfylla þessi
nýju skilyrði rennur út eftir
nokkra daga, þann 1. mars næst-
komandi. Fleira í þessum dúr hef-
ur verið boðað og er í farvatninu.
Austurríski sálfræðingurinn
Viktor Frankl, sem lifði af fanga-
búðir nasista og skrifaði í kjölfarið
fræga bók um tilgang lífsins, lagði
á sínum til að reist yrði „Ábyrgð-
arstytta“ á vesturströnd Banda-
ríkjanna til mótvægis við Frels-
isstyttuna, því frelsi án ábyrgðar
væri einskis virði. Það eru til vit-
lausari hugmyndir.
Við upphaf
hringferðar
’ Seðlabanka-stjóri nefndisérstaklega að hugaþyrfti að mögu-
leikum frumkvöðla
til fjármögnunar.
Úr ólíkum
áttum
Þórdís Kolbrún R.
Gylfadóttir
thordiskolbrun@anr.is