Morgunblaðið - Sunnudagur - 09.02.2020, Blaðsíða 10

VIÐTAL
10 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9.2. 2020
allan þennan tíma í mínu lífi en samt tekur
þetta á. Við fráfall hans bætist að gera þarf
æskuheimili mitt upp en amma mín, Unnur
Ólafsdóttir, er líka látin. Við það kemst rót á líf
manns og minningarnar sækja á. Ég stend mig
oft að því að taka upp símann til að hringja í
afa; ekki síst til að ræða um veðrið en afi spáði
mikið í veðrið eins og margir af hans kynslóð.“
Edda Björg segir jákvæðni og þakklæti sína
möntru í dag. „Það er svo auðvelt að vera
gagnrýninn á sjálfan sig. Hvers vegna beygði
ég til hægri þegar ég átti að beygja til vinstri?
og þar fram eftir götunum. Ég minni mig á að
maður verður að treysta lífinu og muna að
njóta þessa stórkostlega ferðalags sem við er-
um á. Stundum er lífið að fara með mann í
óvæntar áttir og þá er best að fara með
flæðinu og njóta þess, sleppa öllum kvíða og
sektarkennd og mæta sér með mildi. Sjálf hef
ég notað tímann fyrir norðan til að fara í
hleðslu. Eins og það getur verið erfitt er líka
gott að sakna maka síns og barna enda alltaf
jafn yndislegt að koma saman aftur. Lífið fer í
eintóma hringi. Ástin styrkist og við fjöl-
skyldan færumst nær hvert öðru.“
Fjölskyldan bætti sér líka fjarbúðina ræki-
lega upp í heimsborginni New York um jól og
áramót. „Afi var farinn og okkur langaði að
breyta til og verja jólunum í útlöndum. Við
sjáum svo sannarlega ekki eftir því; þetta var
yndisleg ferð til magnaðrar borgar í nafla
heimsins og við eigum örugglega eftir að gera
meira af þessu; bæði að prófa að vera erlendis í
sól og snjó um jólin.“
Bora Bora á fimmtugsafmælinu
Raunar kveðst Edda Björg sjúk í að ferðast en
hún kom líka til Sikileyjar og Vínarborgar í
fyrra. „Svo er stefnan sett á Bora Bora þegar
ég verð fimmtug. Það er æskudraumurinn.“
Þar sem ég kann mig þá spyr ég að sjálf-
sögðu ekki hvenær það verði.
„Það er svo gaman að vera á faraldsfæti,“
heldur leikkonan áfram. „Maður þarf að njóta
þessa lífs. Við eyðum alltof miklum tíma í að
hafa áhyggjur. Amma sagði einu sinni við mig
að það væri eitt sem hún væri löngu hætt að
hafa – áhyggjur. Hvað þá að kvíða fyrir hlut-
unum. Auðvitað var það hárrétt hjá henni; við
þurfum að muna að vera jákvæð og þakklát og
láta okkur þykja vænt um okkur sjálf.“
Sjálf er hún þakklát fyrir að hafa fengið
tækifæri til að vinna við það sem hún hefur
ástríðu fyrir – leiklistina. „Það eru forréttindi
að geta snert við fólki, skemmt því og ef til vill
vakið von. Leiklist snýst um að veita gleði, von
og mikilvægum skilaboðum inn í líf fólks og
mesti galdurinn í ferlinu er að fá viðbrögð frá
áhorfendum. Það samtal er svo mikilvægt,
milli okkar sem erum á sviðinu og gestanna í
salnum.“
Svo virðist sem ártalið, sem upp er runnið,
2020, sé mörgum innblástur. Edda Björg er ein
af þeim. „Ég hef mikla trú á 2020. Ég hef alltaf
verið heilluð af „the roaring twenties“ og kemur
það ekki bara aftur núna,“ segir hún hlæjandi.
„Það eru alla vega miklir möguleikar og tæki-
færi. Það liggur eitthvað skemmtilegt í loftinu –
eins og skjóta eigi upp flugeldum. Það er eitt-
hvað töfrandi við þetta ár. Draumar munu ræt-
ast. Á móti kemur að þetta eru líka viðsjárverðir
tímar og auðvelt að vera óttaslegin/n í lífinu. Þá
er mikilvægt að muna eftir því að anda djúpt –
það er partur af því að elska sjálfa/n sig. Eins að
hugsa um líkamann og borða hollan mat. Það er
mjög auðvelt að detta í það að tala sig niður. Ein-
blínum frekar á það jákvæða og góða í lífinu.“
Meistarar í snjómokstri
Þetta er í þriðja sinn sem Edda Björg tekur
þátt í leiksýningu á vegum Menningarfélags
Akureyrar og Leikfélags Akureyrar á undan
því. Henni þykir alltaf jafn ánægjulegt að
koma norður. „Það er svo mikil orka á Akur-
eyri og alltaf fleiri og fleiri gestir að sækja bæ-
inn heim til að skella sér í leikhús, á skíði eða
fara út að borða. Það er mjög sniðugur pakki.
Þessi vetur hefur verið óvenjulegur að því leyti
að ég hef ekki séð svona mikinn snjó síðan ég
var barn. Nokkrum sinnum urðum við að fella
niður æfingar vegna veðurs og ófærðar. En
tíðin virðist ekki trufla nokkurn mann; fólk
þeysir bara út með skóflurnar. Akureyringar
eru algjörir meistarar í að moka snjó.“
Mjóu munaði að illa færi á sjálfan frumsýn-
ingardaginn. Edda Björg var þá að ganga
heim úr sundi þegar hún rann í hálku en náði á
elleftu stundu að stinga öðrum fætinum í snjó-
skafl. „Það var hífandi rok og ég hélt að ég
myndi fjúka á haf út en slapp með skrekkinn.
Þetta hefur örugglega litið út eins og atriði í
teiknimynd,“ segir hún hlæjandi.
– Urðu einhver vitni að þessum gjörningi?
„Ég ætla að vona ekki!“
Hún hlær aftur.
„Annars er ekkert eins fyndið og að sjá
manneskju detta. Sjálf á ég það til að horfa á
fólk detta á YouTube og guð minn góður hvað
það er fyndið. Auðvitað agalegt – en fyndið. En
þetta var bara hressandi og fall er fararheill,
ekki síst á frumsýningardegi. En ég var með
harðsperrur á eftir, eins og ég hefði verið að
byrja í svakalegu átaki.“
Flott verk um mennskuna
Óvissan er óhjákvæmilega þáttur í lífi leik-
arans; það þekkir Edda Björg eins og aðrir.
„Stundum er brjálað að gera hjá manni og
stundum er þetta eins og í Slönguspilinu, mað-
ur er bara sendur heim,“ segir hún hlæjandi.
Vorið vaknar verður að óbreyttu sýnt fram á
vorið en Edda Björg er mjög spennt fyrir
næsta verkefni sem blasir við. „Ég er nýbúin
að fá góðan styrk til að setja upp verk eftir El-
ísabetu Kristínu Jökulsdóttur. Það heitir
Haukur og Lilja og var skrifað fyrir Útvarps-
leikhúsið og flutt þar en hefur aldrei verið leik-
ið á sviði. Það eru tvö hlutverk í verkinu, karl
og kona sem eru að taka sig til fyrir veislu, og
mun Sveinn Ólafur Gunnarsson vinur minn
leika á móti mér og María Reyndal ætlar að
leikstýra. Ekki liggur enn þá fyrir hvar við
setjum verkið upp en við stefnum að því að
frumsýna á þessu ári. Elísabet er fræg fyrir
sína flottu texta um mennskuna og hvernig við
flettum ofan af okkur. Þetta er manneskjan í
sinni tærustu mynd. Pinter er í miklu uppá-
haldi hjá mér og ég var að leita að verki í hans
anda þegar þetta kom upp í hendurnar á mér.
Það er alltaf gaman að vinna með íslenskt verk
og mikilvægt að þau komist sem flest á svið.
Þess vegna er það sérstaklega gleðilegt að sjá
hvað við eigum orðið marga unga höfunda sem
eru að stíga fram með spennandi leikrit. Það
verður geggjað gaman að vinna þetta flotta
verk með vinum sínum, ég get ekki beðið eftir
að byrja.“
Edda Björg hefur einnig fengist töluvert við
leik í sjónvarpi og kvikmyndum, nú síðast í
glæpaþáttunum Ófærð og kvikmyndinni Hér-
aðið. „Það er ótrúlega gaman að leika í bíói eða
sjónvarpi. Allt aðrar áherslur en á sviði og
maður fær mikið svigrúm til að spila á hljóð-
færið sitt, ef svo má að orði komast. Það er líka
gaman að fylgja bíómyndum eftir og ég fór til
dæmis á kvikmyndahátíðina í Toronto með að-
standendum Héraðsins. Það er mikil gróska í
íslenskri kvikmyndagerð og maður veit aldrei
hvað rekur á fjörur manns.“
Og hvatningin kemur víða að. „Sjáðu bara
Hildi Guðnadóttur tónskáld. Þvílíkur
innblástur. Hún sópar að sér alþjóðlegum
verðlaunum og á það svo innilega skilið. Ég
spái því að hún taki Óskarinn um helgina! Það
eru ekki bara kvikmyndirnar; það er mikill
uppgangur í menningu og listum almennt á Ís-
landi. Fólk er svo hugrakkt og vill vinna með
sköpunarkraftinn. Þessi drifkraftur er alveg
magnaður; fólk fer bara af stað og fram-
kvæmir það sem því dettur í hug. Vonandi taka
ráðamenn þjóðarinnar eftir þessu; við viljum
sjá þetta góða starf vaxa og dafna.“
Grípa þarf til aðgerða
Talandi um ráðamenn þjóðarinnar þá má
Edda Björg, að fenginni reynslu, til með að
víkja nokkrum orðum að heilbrigðiskerfinu.
„Hafandi farið þarna í gegn með afa í veik-
indum hans undir það síðasta þá blasir við að
víða er pottur brotinn. Það eru allir að reyna
að gera sitt besta en það er ekki hægt að bjóða
fólki upp á ástand eins og ríkir í heilbrigð-
iskerfinu, hvorki sjúklingum né starfsfólki.
Fólk getur látið lífið í þessum aðstæðum,
vegna manneklu. Það ríkir raunverulegt neyð-
arástand. Heilbrigðisstarfsmenn eru marg-
búnir að benda á þetta og nú dugar ekki að
ræða málið lengur – grípa þarf til aðgerða. Ég
hvet til þess að tekið sé fastar á þessu máli. Við
búum í litlu þjóðfélagi þar sem boðleiðirnar
eiga að vera stuttar, eigum miklar auðlindir en
þurfum að styrkja innviðina okkar. Auðvitað
höfum við það gott en gætum haft það enn þá
betra. Afi tilheyrði kynslóð sem byggði þetta
land upp og sú kynslóð á skilið að fá eins öfluga
þjónustu og völ er á þegar hún er orðin gömul
og lasin. Ég veit að ráðamenn þjóðarinnar
skilja þetta en það er samt nauðsynlegt að
halda þeim við efnið. Ef ég mætti hafa svona
óskalista þá myndi bætast á hann ný stjórn-
arskrá og verndun náttúrunnar. Hálend-
isþjóðgarður finnst mér góð hugmynd, ósnert
land er og verður það dýrmætasta í heiminum
og vona ég svo innilega að við berum gæfu til
að átta okkur á því og hvað landið okkar er ein-
stakt og dýrmætt.“
Edda Björg viðurkennir að hérna sé hún
komin býsna langt frá þakklætinu og jákvæðn-
inni. En vinur er sá er til vamms segir. „Ef við
sjáum að gera má betur, þá hljótum við að
benda á það. Alla vega lít ég á það sem borg-
aralega skyldu mína.“
Nema hvað? Við ljúkum samtalinu á þeim
orðum enda þarf Edda Björg að reka fleiri er-
indi hér syðra áður en hún heldur aftur norður
í orkuna, gleðina – og snjóinn.
Ljósmynd/Auðunn Níelsson
Edda Björg í einu af mörgum
hlutverkum sínum í söngleiknum
Vorið vaknar á Akureyri.
Edda Björg og Þorsteinn Bachmann í Vorið vaknar. Hún segir frábært að vinna með honum.
Ljósmynd/Auðunn Níelsson
’Undarlegustu hlutir geta þógerst; um daginn lagði ég migtil dæmis klukkan fimm síðdegisog vaknaði ekki fyrr en tíu um
kvöldið. Vaknaði furðulostin:
Hvað er eiginlega í gangi? Þetta
gæti aldrei gerst heima.