Vísbending - 07.07.2016, Page 4

/ ÍSBENDING
V
Aörir sálmar
framh. afbls. 3
þeir kæmu ekki í veg fyrir pólitískan
samruna innan sambandsins. Sjá Kathryn
Hadley „Back when Britain was banging
on Europe’s door,“ the Guardian, 13.
Október 2012.
2 Þetta voru Berkshire, Buckinghamshire
og Oxfordshire, þar sem töluverður
meirihluti vildi vera áfram í sambandinu;
Gloucestershire, Wiltshire og Bristol,
þar sem naumur meirihluti var með
aðild; einnig var naumur meirihluti í
Merseyside; og sömuleiðis í Surrey, East og
West Sussex.
3 Notuð var frumþáttagreining til
þess að búa til frumþætti (e. principal
components) sem mæla þessa þrjá þætti.
I fyrsta lagi var búinn til frumþáttur sem
byggði á nokkrum undirbreytum; ótta
við að ESB orsakaði það að fólk missti
Væntingavísitala Gallups hefur
farið með himinskautum
að undanförnu og hefur
ekki verið hærri síðan vorið 2007.
Svartsýnin sem heltók alla í hruninu er
horfin. Nú er aðeins einn af hverjum
sex neikvæður á núverandi ástand og
tæplega helmingur jákvæður. Jákvæðni
er auðvitað góð og í hagkerfínu eru
margar tölur betri en verið hefur
um langa hríð. Verðbólga er lítil og
atvinnuleysi sömuleiðis. Hagvöxtur
virðist bærilegur, landsliðinu gengur
vel í fótbolta og veðrið er gott. Samt
eru ákveðin hættumerki sem lítill
gaumur er gefinn.
Flestir sammála um að spenna í
hagkerfinu sé mikil. Launahækkanirnar
í upphafi árs reyna á afkomu fyrirtækja.
Afkomutölur skráðra fyrirtækja sem
birtar voru fyrir fyrsta ársfjórðung
gefa ekki tilefni til bjartsýni. Enn
eru margir hópar brjálaðir yfir sínum
launum og finnst þeir hafa verið skildir
eftir. Urskurður Kjararáðs um laun
embættismanna ýtti enn við óánægju
almennra launamanna. Ekki er að efa
að sambærilegur úrskurður um laun
alþingismanna síðar á árinu mun
vekja mikla gremju. Nýlegt tekjublað
Frjálsrar verslunar bendir þó ekki
til þess að þingmenn séu mjög vel
atvinnu, að þjóðir misstu vald yfir örlögum
sínum, að greiðslur til ESB myndu hækka
og velferðarkerfi lamast. I öðru lagi var
búinn til frumþáttur sem byggði á því
hversu margir vildu ekki búa við hliðina
á manneskju sem væri af öðrum kynþætti,
samkynhneigður, innflytjandi, múslimi
eða hægri öfgamaður. í þriðja lagi var
búinn til frumþáttur sem byggði á afstöðu
svarenda til þess hvort innflytjendur
orsökuðu meiri glæpi, ykju byrðar á
velferðarkerfi, tækju störf frá innfæddum
og hvort þeir ættu að halda sig fyrir sig.
4 Sjá Ágúst Arnórsson og Gylfi Zoega,
„The causes of Brexit“.
5 Þegar samband fylgís við úrsögn,
annars vegar, og gildisbreytanna, hins
vegar, er sýnt myndrænt þá kemur
einungis í ljós jákvætt samband fyrir ótta
við áhrif innflytjenda á samfélagið. Q
launaðir miðað við aðra stjórnendur
sem þiggja laun frá ríkinu. Mikil
áhersla er lögð á að dómarar séu vel
launaðir, væntanlega til þess að þeir
falli síður fyrir freistingum auðugra
sakborninga. Svipað ætti væntanlega að
gilda um þingmenn. Þegar vel árar er
erfitt að halda fast um pyngjuna, ekki
síst á kosningaári.
Þrátt fyrir að hagtölur bendi til
þess að margt sé í lukkunnar velstandi
ólgar óánægja samt undir niðri. Bæði á
Islandi og í mörgum nágrannalöndum
er óvissa mikil í stjórnmálum. Lítil
hrifning er af óbreyttu ástandi, þó
að kjósendur eigi erfitt með að segja
hvað þeir vilja. Change\ var slagorð
Obamas á sínum tíma, en hann sagði
minna um hverju hann vildi breyta eða
hvernig. Það sem meira var, fáir spurðu
þessarar grundvallarspurningar. Margt
hefur þó breyst til batnaðar í hagkerfi
Bandaríkjanna undir hans stjórn, hvort
sem það er honum að þakka eða ekki.
Gleðin skín þó ekki af vonar hýrri brá.
Ólgan er að minnsta kosti svo mikil að
lýðskrumið hittir í mark hjá mörgum.
Kannski er ójöfnuðurinn skýringin. Og
þó. Arið 2007 virtist allt í lukkunnar
velstandi á Islandi þó að ójöfnuður hafi
aldrei verið meiri. Svo er sjaldnast allt
sem sýnist. Q
Frjálsræðisstefnan
ann 3.11. 1977 sagði Geir Hall-
grímsson forsætisráðherra í stefnu-
ræðu: „Rikisstjórnin hefur fylgt stefnu
fríverslunar í utanríkisviðskiptum og
framkvæmdafrelsis innanlands. Þessi
stefna hefur sannað gildi sitt. Enn eim-
ir þó eftir af skömmtunarstefnunni í
gjaldeyrisverslun, bæði að því er varðar
yfirfærslur til annarra þarfa en vöru-
kaupa, t.d. ferðalaga, og þess er varðar
rétt íslenzkra borgara til að eiga gjaldeyri
í íslenskum bönkum, sem aflað hefur
verið með eðlilegum hætti. ... Láns-
skilmálar og ávöxtunarkjör hafa verið
endurskoðuð bæði með hækkun vaxta
og aukinni verðtryggingu, þar sem það
hefur átt við. Með þessu hefur ávöxtun
fjármagns fjárfestingarlánasjóða og Iíf-
eyrissjóða verið bætt verulega...
Þessi nýskipan vaxtamála verður ekki
fullreynd fyrr en á þessu hausti, eða á
næsta ári, en hér erum við á réttri leið.
Viðskiptaráðherra hefur falið Seðlabanka
Islands að kanna vandlega leiðir til þess
að rýmka rétt manna til að eiga gjald-
eyri og stofna til gjaldeyrisreikninga við
íslenska banka með eðlilegri ávöxtun og
yfirfærslueftirliti, í því skyni að fjölga
leiðum til að verðtryggja sparnað.
Enginn vafi leikur á því, að raunhæf
láns- og ávöxtunarkjör eru forsenda
aukins frjálsræðis á Iánamarkaðnum,
þar sem jafnvægi framboðs og
eftirspurnar komi í stað skömmtunar og
forréttindakerfis. En slík breyting er líka
forsenda þess, að hægt sé að auka frelsi í
gjaldeyrisviðskiptum. Sé þetta skref stigið
til fulls, svo að peningaeign á íslandi
væri þannig ávöxtuð, að hún væri ætíð
jafngild erlendri eign, gæti það reynst
jafn afdrifaríkt fyrir efnahagslegt jafnvægi
og framfarir og fríverslunarbreytingarnar
áður. Þetta er sú grundvallarbreyting
i peningaviðskiptum í landinu, sem
nauðsynlegt er, að stefnt sé að.
Forsenda allra framfara í atvinnu-
málum er jafnvægi í þjóðarbúskapnum.
Jafnvægi næst ekki nema með samstilltu
átaki allra, sem áhrif hafa á þróun efna-
hagsmála. Stjórnvöld verða að hafa
stuðning almennings og samtaka hans
til að tryggja þetta jafnvægi og þar með
framfarir og batnandi lífskjör i landinu á
næstu árum.“ bj
Ritstjóri og ábyrgðatmaður: Benedikt Jóhannesson
Utgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23,105 Rvík.
Sími: 512 7575.
Netfang: benedikt@heimur.is.
Prentun: Heimur. Upplag: 700 eintök.
ÖU réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita
án leyfis útgefanda.
Glæstar vonir
4 VÍSBENDING • 24.TB1 2016