Vísbending - 24.08.2016, Blaðsíða 1

ÍSBENDING
yikurit um viðskipti og efnahagsmál
24. ágúst 2016
29 . tölublað
34. árgangur
ISSN 1021-8483
Fýkur í skattaskjólin
Skattahagræði af ýmsu tagi er vinsælt
viðfangsefni fjármálafyrirtækja og
endurskoðenda. Auðmenn og stór-
fyrirtæki hafa fjölda sérfræðinga á sínum
vegum til þess að greiða sem minnst til
ríkisins. Oðru hvoru koma þekktir auðkýf-
ingar eins og Warren BufFet ffam og lýsa
því yfir að þeim sé ekkert að vanbúnaði að
greiða hærri skatta, enda sé það sjálfsagt. I
raun beita svo flestir þessir sömu menn öll-
um trixum í bókinni til þess að lækka skatt-
greiðslur eða fresta þeim. Nema auðvitað að
svíkja undan skatti. Nýlegar fréttir benda til
þess að kannski hafi þeir gert það líka með
dyggri aðstoð ríkisstjórna víða um heim.
Peningar í felum
Líklega eru um það bil 20 ár síðan erlend-
ir sérfræðingar fóru að venja komu sína til
Islands til þess að kynna peningamarkaði
erlendis. Þjónustan var auðvitað af margvís-
legu tagi, en einhverjir sögðu frá því hvernig
hægt væri að geyma fé á reikningum í Sviss
eða Lúxemborg. Forsendan fyrir ijármagns-
flutningum til útlanda var samningurinn
um ffjálst fjármagnsflæði milli landa sem
er hluti af EES-samningnum. Vörslureikn-
ingar og eignastýringarþjónusta varð hluti
af starfsemi allra bankanna fyrir hrun.
Þessir geymslureikningar höfðu margir
þann kost að þegar peningarnir komu út
fyrir landsteinana var eins og jörðin hefði
gleypt þá frá sjónarhóli yfirvalda. Nú verð-
ur að gjalda varhug við því að láta eins og
flutningar á fé milli landa séu glæpsamlegir.
Það er einmitt kostur ef menn geta sjálfir
valið um það hvar peningar þeirra em best
komnir. Þeir sem ekki hafa trú á íslensku
atvinnulífi geta þá sett peningana í erlenda
hlutabréfamarkaði, skuldabréf eða ann-
að sem þeirra hugur girnist. Svo má ekki
gleyma því að fyrsta mantra allra fjármála-
ráðgjafa er að óráðlegt sé að geyma öll eggin
í sömu körfú.
Sumum finnst óþægilegt að aðrir sjái
hvað þeir eiga. Ekki bara út frá skatta-
sjónarmiðum heldur finnst sumum ekkert
gaman að auglýsa hve mikla peninga þeir
eiga eða hvaða eignir. Gagnsæi getur auð-
vitað verið til leiðinda. Panamaskjölin svo-
nefndu sýndu að margir fslendingar áttu
eignir í svonefndum aflandsfélögum. Ekki
má setja samasemmerki milli aflandsfélaga
og skattsvika. Ef félög af þessu tagi eru talin
fram voru þau í flestum tilvikum algerlega
lögleg. Birting Panamaskjalanna og annarra
eignaskráa frá bönkum sýnir að ekkert er
lengur iiruggt um að leynd hvíli yfir reikn-
ingunum.
Skattaskjólin
írar hafa lengi leikið þann leik að semja við
alþjóðleg stórfyrirtæki um skattaívilnanir
eða nánast skattleysi gegn því að fyrirtækin
hafi einhverja starfsemi í landinu. Gerð-
ir hafa verið samningar við hvert fyrirtæki
um sig, en ekki látið nægja að almennt
skattaumhverfi sé hagstætt. Hugmyndin
er væntanlega sú að gott sé að fá störf og
ekki síður hitt að lítið af miklu sé betra en
mikið af engu. Nýlega féll úrskurður fram-
kvæmdastjórnar Evrópusambandsins um
að Apple, sem naut ótrúlega hagstæðra
samninga, hefði í raun notið ólöglegra
fríðinda og skuldaði írska ríkinu jafnvirði
um 1.700 milljarða króna sem nemur um
80% af landsframleiðslu fslands. Apple
er ekki eina fyrirtækið sem lendir í klóm
rannsóknaraðila. Starbucks, Amazon, Fiat
og þýski efnarisinn BASF eiga öll svipaðar
rannsóknir yfir höfði sér.
Urskurðurinn gengur út á að sett hafi
verið á stofn skúfíúfyrirtæki í Irlandi, höf-
uðstöðvar sem ekki vom til í raun og veru.
Hagnaður fyrirtækisins hafi verið talinn
myndast í þessum höfúðstöðvum og þar
með undir írskum lögum talinn falla und-
ir írska skattalögsögu. Skatturinn féll svo
úr 1 % af hagnaði skúffúnnar árið 2003 í
0,005% árið 2014.
f úrskurðinum segir að skatdagning af
þessu tagi sé ólögleg undir reglum Evrópu-
sambandsins því að þar með fái Apple um-
talsvert forskot umfram keppinauta. Með
framferði sínu hafi írar gert Apple kleift að
koma hagnaði af allri sölu á sameiginlega
markaðinum undan skatti. Apple hafi skráð
alla sölu í Evrópu undir frlandi fremur en í
löndunum þar sem tölvurnar seldust í raun.
Því bæri fyrirtækinu að greiða skatta aftur í
tímann með vöxtum.
Hagnaðinn heim
Ekki kom á óvart þó að forráðamenn Apple
brygðust illa við niðurstöðunni. Þó að fyr-
irtækið sé ríkt vill það halda í hvern ein-
asta skilding, rétt eins og Jóakim aðalönd.
Forstjórinn lýsti úrskurðinum sem veru-
legu áfalli. Viðbrögð ríkisstjórna írlands
og Bandaríkjanna voru kannski ekki eins
fyrirsjáanleg. frar lýstu því fyrst yfir að þeir
myndu áfrýja niðurstöðunni, þrátt fyrir að
ríkissjóður landsins mcgi eflaust við því að
fá búbót. Þeir óttast að þeir missi sérstaka
stöðu sína sem höfúðstöðvaland Evrópu.
Síðustu fréttir benda reyndar til þess að
óvíst sé hvað verður, því að ekki mun ríkja
eining innan ríkisstjórnar landsins um
áfrýjun.
Bandaríkjamenn bregðast aftur á móti
hinir verstu við. Ríkisstjórnin telur úr-
skurðinn vera aðfor að bandarísku stórfyr-
irtæki sem gjaldi þess að vera upprunnið
utan Evrópu. Nú er það reyndar alls ekki
rétt, en jafnvel þó að svo væri er óvenjulegt
að sjá ríkisstjórn kvarta undan því að reynt
sé að stemma stigu við „skattahagræði“ sem
er eitur í beinum stjórnmálamanna fyr-
ir kosningar. Mótmælin verða ekki skilin
framh. d bls. 4
1 Skattaskjól hafa orðið X til víða um heim, en dómar og lekar draga úr aðdráttarafli þeirra. A íslendingar eru vanir ofsagróða og ofsatapi á hlutabréfaviðskiptum. f\ Kannski eru þeir heims- ij methafar á því sviði eins og mörgum öðrum og þarf ekki að miða við fólksfjölda. A Deilihagkerfið er vel þekkt, en því miður hafa íslendingar heldur viljað einbeita sér að deilusamfélaginu.
VÍSBENDING • 29.TBI. 2016 1