Samtökin '78 - Sjónarhorn - 15.08.1993, Blaðsíða 15

SJÓNARHORN
15
Eitt merkasta umræðuefnið á alnæmisráðstefnunni í Berlín
var „hinir langlífu44. Þeir gefa milljónum smitaðra nýja von.
Þróun bóluefna fer nokkuð fram en koma þau nógu snemma
/
til að stöðva útbreiðslu veirunnar? I alnæmismeðferð eru
vonir helst bundnar við notkun margra lyfja samtímis.
„Fyrstu myndina, takk!“ Á
tjaldinu í ráðstefnusalnum í
Berlín birtist ein einasta setning:
„Hvað er þessi maður að gera í
ræðustólnum?“ Þannig byrjar
Aldyn McKean alnæmisbar-
áttumaður í Act-Up samtökun-
um í New York ræður sínar. Það
gerði hann í Amsterdam 1992 og
aftur í Berlín 1993. Munurinn er
sá að fyrir ári talaði hann í litlum
hliðarsal en nú í stærsta ráð-
stefnusalnum. Síðan svarar
McKean spurningunni. Hann
segist vera hér vegna þess að
hann sé einn hinna langlífu; einn
þeirra sem virðast hafa það af að
lifa með alnæmisveiruna.
McKean segist hafa reynt að
vekja athygli á þessu fyrirbrigði,
þeim langlífu, í flmm ár. Nú virð-
ist hann loks hafa náð eyrum
manna. í Berlín var í fyrsta sinn
Iögð áhersla á hina langlífu á
heimsráðstefnu um alnæmi.
Haldnir voru fjórir fundir um
efnið og áhuginn var gífurlegur.
Á lífi eftir fímmtán ár
McKean smitaðist líklega 1978 og
fékk fyrstu einkenni um veiklað
ónæmiskerfi 1980. Ári síðar ráð-
lagði læknirinn hans honum að
koma öllum sínum málum í lag.
McKean gerði það: Hann skipti
um lækni! Nú, eftir fimmtán ár
með alnæmissmit, virðist hann
vera hress og alheilbrigður þótt
CD4-hjálparfrumutala hans sé
langt undir 200 („heilbrigt" er
talið 1000-1200 CD4-frumur).
Hann hefur meira að segja þyngst
um nokkur pund síðan í fyrra.
„Rannsakið þá hei 1 brigðu! “ er
nýtt vígorð alnæmisbaráttu-
manna. Vísindamenn ættu sem
fyrst að athuga þá langlífu: Hvað
er dæmigert fyrir þá, hvað er öðru-
vísi? „Með meiri vitneskju um þá
fáum við betri skilning á alnæmi
og meiri von um að finna rétta
meðferð,“ segir McKean. Hve
margir eru „langlífir“ sést vel á
hóp homma í San Francisco sem
upphaflega var valinn til könnunar
á útbreiðslu B-lifrarbólgu. Með
því að skoða gömul blóðsýni var
eftir á hægt að ákvarða hvenær
menn höfðu smitast af HIV-
veirunni og fylgjast með fram-
vindunni. Niðurstaða: Eftir fimm
ár höfðu 12% hinna smituðu veikst
af alnæmi; eftir tíu ár voru það
51%. Nú, eftir 13,8 ára athugun,
hafa 68% fengið öll einkenni al-
næmis. Með öðrum orðum: 32%
eða þriðji hver smitaður „hefur
ekki fengið alnæmi" eins og far-
aldursfræðingurinn Nancy Hessol
orðar það. Sumir fá það líklega
aldrei. En hvers vegna?
Hvaða þýðingu hafa
CD8-frumurnar?
Vægari veirustofnar, góð læknis-
hjálp, rétt mataræði, mikill svefn,
reglubundið kynlíf, lítil streita,
ósködduð félagsleg tengsl, sterkur
persónuleiki, maríjúanareykingar.
í umræðunum á ráðstefnunni
koma margir þættir til tals. Við
fyrstu sýn virðist heildarmyndin
ruglingsleg. Sumir þeirra langlífu
hafa aldrei tekið eitt einasta lyf
gegn veirum, aðrir hafa gleypt
AZT árum saman.
Sumir hafa stöðuga hjálpar-
frumutölu um 800, aðrir hafa tap-
að næstum öllum. Vísindamenn
skiptast nú á blóðsýnum úr hinum
langlífu eins og dýrgripum. Eftir
rannsókn á þeim komst bandanski
alnæmissérfræðingurinn Jay Levy
að þeirri niðurstöðu að CD8-frum-
umar, næstmikilvægustu T-hjálp-
arfmmurnar, skiptu þar höfuð-
máli. Þær gætu haldið veirunni í
skefjum.
Levy og fleiri vísindamenn
heimta „risakannanir“ til að skýra
þetta fyrirbrigði. En mikilvægasta
atriðið er þegar komið fram: Það er
aftur von! „Enginn á að fyrirfara
sér þótt hann greinist jákvæður því
það er hægt að lifa með smitið í 10,
15 eða 20 ár og jafnvel enn leng-
ur,“ sagði einn þátttakandinn í um-
ræðunum.
Hinir langlífu verða
fyrirmynd
Sönke Mtiller hjá þýsku alnæmis-
hjálparsamtökunum telur að um-
ræðan um „hina langlífu“ hafi
greinileg sálræn áhrif meðal já-
kvæðra þar í landi. „Þeir koma í
hrönnum til að fá meiri upplýsing-
ar.“ Hingað til hafi hver einasti já-
kvæður beðið eftir því að verða
loksins veikur en nú sé lögð stór-
aukin áhersla á heilsurækt. Muller
Ku Klux Klan
Hálfvitar í sængurfötum?
Rúmlega eitt þúsund lesbíur og
hommar tóku þátt í hátíðahöld-
um í lok júní í hafnarborginni
Tampa í Flórida.
Fólk safnaðist saman við ráð-
hús borgarinnar þar sem lúðrasveit
lék og borgarstjórinn Sandy
Freedman hélt ræðu. í ræðu sinni
sagði hún meðal annars að tími
væri til kominn að skera upp herör
gegn hvers konar misrétti í borg-
inni og útnefndi júní sem sérstak-
an baráttumánuð lesbía og homma
í Tampa. Eftir ræðuhöldin stroll-
uðu samkomugestir í helsta
skemmtigarð borgarinnar þar sem
hátíðin hélt áfram.
Eitt skyggði þó á gleði göngu-
fólksins: Fimm menn í hvítum
búningum Ku Klux Klan, auk
stuðningsmanna, sem stilitu sér
upp meðfram göngunni og hróp-
uðu ókvæðisorð og bannfæringar
að þátttakendum. Forsvarsmenn
göngunnar hvöttu fólk í gjallar-
hornin til þess að láta fúkyrðin sem
vind um eyru þjóta og að sögn lög-
reglu kom ekki til neinna átaka þó
að sumt göngufólkið hafi átt bágt
með að stilla sig.
Talsmaður samkynhneigðra í
borginni, Nadine Smith, sagði að
þessi neikvæðu viðbrögð væru
fylgifiskur hinnar auknu um-
ræðu um málefni lesbía og
homma undanfarin misseri, en
hún lét í ljósi bjartsýni og sagði
þessa „hálfvita í sængurfötun-
um“ aðeins verða til þess að fleiri
snerust á sveif með samkyn-
hneigðum í baráttu þeirra. Betra
að satt væri!
segir að loks hafi heimsráðstefnan
um alnæmi gefið jákvæða vís-
bendingu.
Önnur helstu umræðuefni ráð-
stefnunnar, meðferð og bóluefni,
vekja einnig nokkra von. I lyfja-
rannsóknum hefur það vakið nýja
bjartsýni að fimmtán stór lyfjafyr-
irtæki hafa samið um samvinnu,
m. a. AZT-framleiðendurnir
Wellcome, Glaxo, Abott, Boehrin-
ger og LaRoche. I sameiningu á að
gera allsherjarás á veiruna. Líkt og
í berklameðferð á að beita mörg-
um lyfjum samtímis. Auk AZT,
DDI og DDC verður innan
skamms hægt að nota 3TC, L661,
D4T og önnur ný lyf sem hrífa á
veiruna á mismunandi skeiðum.
Talið er að þótt HlV-veiran sé
breytileg geti hún ekki verið ónæm
gegn mörgum lyfjum samtímis.
Mikilvægustu forsendur meðferð-
arinnar: Lyfin, sem notuð eru,
verða að vera í jafnvægi innbyrðis
og þó fyrst og fremst án aukaverk-
ana.
Nýjar vonir um bólu-
efni
í þróun bóluefnis „höfum við náð
árangri sem við töldum útilokað að
ná“. Þessi ályktun Daniels Bolog-
nesi, sem sér um samhæfingu al-
næmisbóluefna hjá bandarískum
heilbrigðisyfirvöldum, sýnir þann
Aldyn KcKean vekur athygli á málstað sínum í Berlín
vongóða anda sem ríkir meðal vís-
indamanna. Ástæðan er ný kyn-
slóð bóluefnisfyrirmynda sem
líkja mun betur eftir yfirborði
HlV-frumunnar og eru sumar
reyndar í sameiningu. Árangur:
Mjög litlar aukaverkanir, mun
betri og nógu langvarandi ónæm-
issvörun. Bolognesi er sannfærður
um að „við höfum það af‘.
Góðu fréttanna þarf maður að
leita en þær slæmu eru alls staðar.
Útbreiðsla HIV í Asíu og Suður-
Ameríku heldur áfram og menn
óttast að með tímanum verði
ástandið þar verra en í Afríku.
Berklasýkingar sem fylgja alnæmi
verða sífellt alvarlegra vandamál.
Á mörgum svæðum eru berklar
þegar orðnir algengasta fylgisýk-
ingin og stöðugt fjölgar berkla-
stofnum sem eru ónæmir gegn
lyfjum. í Berlín voru einnig heitar
umræður um HlV-smit með
brjóstamjólk. I Evrópu er áhætta
jákvæðra mæðra á að smita bam
sitt um 15%, en hafi þær barnið á
brjósti tvöfaldast áhættan í 30%.
Aðrar slæmar fréttir koma fram
í þeim sæg upplýsingarita sem
dreift er á ráðstefnunni en eru lítið
ræddar: Panos-stofnunin upplýsir
að kaþólsku biskupamir í Kenýa
hafi komið því til leiðar að kyn-
fræðslu í skólum (og þar með al-
næmisfræðslu) verði aftur hætt.
Það virðist óumflýjanlegt að þang-
að til næsta heimsráðstefna um al-
næmi verður haldin í Yokohama
1994 smitist ein milljón manna af
HlV-veimnni.
Manfred Kriener. Tageszeitung,
Berlín
Jákvæðar vís-
bendingar fyrir
jákvæða