Feykir - 06.03.2019, Síða 8

Heilir og sælir lesendur góðir.
Það er Árni Björn Kristófersson, sem
kenndur var við Kringlu í gamla Torfa-
lækjahreppi, sem er höfundur að fyrstu
vísunum að þessu sinni. Gætu þessar vísur
verið úr ljóðabréfi til kunningja án þess að ég
viti það fyrir víst.
Oft var fljóð í faðmi mér
fáklæddara en skyldi.
Fór ei svipað fyrir þér
fékkst ei njóta, er vildir.
Dagur styttist, kemur kvöld
kvæði þrjóta, enda sögur.
Hálfa lifað hef ég öld
hugsað, skrifað margar bögur.
Mætti ég ungur margri þraut
mótgangs þungur róður.
Fylgt hefur mér á farnri braut
förunautur góður.
Yfir djúpin byggði ég brú
brattann kleif ég glaður.
Ég er alveg eins og þú
ævintýramaður.
Friðbjörn Björnsson, sem kenndur var
við Staðartungu í Hörgárdal, var þekktur
hagyrðingur á sinni tíð. Bjuggu foreldrar
hans á Barká, sem þá var kotbýli, við
mikla fátækt með þrettán börn. Tókst
Friðbirni að brjótast til betri kjara er hann
eignaðist Staðartungu. Varð hann upp úr
því víða kunnur fyrir sinn kveðskap. Um
samferðamann, sem flutti úr sveitinni og
fáum hafði líkað við, orti Friðbjörn:
Þegar þú kveður þessa sveit
þakinn lastamori,
skilurðu eftir skítlegheit
skrifuð í hverju spori.
Einhverju sinni er Friðbjörn var í
kaupstaðarferð á Akureyri, og apótekari þar
í bæ synjaði honum um spíraglas, varð þessi
til:
Krepptar að mér krumlur skók
kauðinn einskis nýtur.
Húfa, skyrta, buxur, brók,
beinagrind og skítur.
Kannski hefur það verið í þessari sömu ferð
sem nokkrir Hörgdælir á heimleið mættu
nokkrum hóp ríðandi manna. Fylgdi þeim
hundur ljótur, bæði aurugur og hrakinn því
rigning var. Spyr þá Guðmundur, hreppstjóri
á Þúfnavöllum, hvaða menn þetta séu.
Svaraði Friðbjörn því svo:
Þetta er Hlíðarhreppsnefndin
hún er að skríða í kuðunginn.
Ekki er fríður flokkurinn.
Mér finnst hann prýða hundurinn.
Minnir að hafa heyrt þá skýringu að húskofi,
sem þá var fundað í, hafi borið nafnið
Kuðungur. Að lokum frá Friðbirni þessi
góða vísa fyrir okkur gleðimenn:
Verum kátir öls við ál
eyðum grát og trega.
Vísnaþáttur 730 Nú má láta sál að sálsvigna mátulega.
Sigurborg, systir Friðbjörns, var vel hagmælt
eins og fleiri úr þessum systkinahóp. Trúlega
er hún að hugsa til æsku sinnar er hún yrkir
svo:
Kringum mig var klaki og hjarn
hvergi yl að finna.
Ég var ekkert óskabarn
átthaganna minna.
Eftir að Sigurborg varð búsett á Akureyri, og
fékk rukkara í heimsókn, varð þessi til:
Settu upp hattinn, hnepptu frakkann
hafðu á þér farasnið.
Mér finnst betra að horfa á hnakkann
heldur en sjá í andlitið.
Á efri árum mun Sigurborg hafa ort svo
beisklega:
Sá er kannar kuldann hér
kannski verður feginn,
ef hann fær að orna sér
við eldinn hinum megin.
Hressum okkur þá næst með þessari limru
Guðmundar Arnfinnssonar:
Það er vorlegt og sólblik á sjónum
söngfuglar kvaka í mónum,
og raulandi lag
eftir Rósu í dag
hann gengur með grasið í skónum.
Það er Guðrún V. Gísladóttir sem sendir svo
fallega kveðju:
Ég vil gjarnan lítið ljóð
láta af hendi rakna.
Eftir kynni afargóð
ég alltaf mun þín sakna.
Hressandi að heyra næst af innkaupaferð
Péturs Stefánssonar. Veit reyndar ekki hvað
hann ætlar að gera með kókurinn.
Ekki er ég í anda sljór
ekkert hef að fela.
Keypti ég mér kippu af bjór
kók og vodkapela.
Svo magnaða hringhendu mun Jón
Gissurarson, bóndi í Víðimýrarseli, hafa ort:
Flestum yndi blíðar binda
bernsku myndirnar.
Undir lindum unaðs kynda
æskusyndirnar.
Gott er þá að ljúka þættinum með vísu eftir
snjalla hagyrðinginn Jón Pétursson. Grunar
reyndar að hún flytji dýpri boðskap en
sýnist í fyrstu, og er kannski ort við andlát.
Senn er nótt og ljósar lendur
liðins dægur hverfa í skuggann.
Rökkurtjöldin herrans hendur
hafa dregið fyrir gluggann.
Veriði þar með
sæl að sinni.
/ Guðmundur
Valtýsson
Eiríksstöðum,
541 Blönduósi
Sími 452 7154
( GUÐMUNDUR VALTÝSSON ) palli@feykir.is
Kannski skipta listir og
menning hvergi meira máli
en í dreifðari byggðarlögum,
þar sem tækifæri til
ástundunar atvinnulista
takmarkast að nokkru
sökum fámennis. Rannsóknir
hafa sýnt að getan til að
skilja og ræða menningu
hefur bein áhrif á lífsgæði,
samfélagslega samheldni,
heilsu og lífsgæði, svo fátt
eitt sé tínt til.
Með því að upplifa menningu
fjarlægjum við okkur úr
hversdagsamstrinu, förum
út fyrir þægindarammann
og breytum um sjónarhorn.
Með því að njóta lista, hverju
nafni sem þær nefnast,
öðlumst við dýpri skilning
á mannkyninu í heild, og
þeim hópum þess sem við
búum meðal. Og af þessum
ástæðum getur menningin
líka hjálpað okkur að yfirstíga
landamæri.
Markmið listupplifunar og
-þátttöku er alls ekki að búa
til fleiri listamenn, heldur að
búa til skarpari huga; víkka
sjóndeildarhring okkar.
Við gerum sjálfum okkur og
samfélaginu sem við búum
í mikinn grikk ef við leitum
þessi tækifæri ekki uppi og
sköpum umhverfi þar sem
listir og menning dafna.
Það hefur margsýnt sig að
listir og menning eru einn
mikilvægasti þátturinn í
jákvæðri byggðaþróun.
Listamenn eru nokkurs
konar undanfarar í endur-
lífgun samfélaga, skapa
aðlaðandi og spennandi
umhverfi sem svo lokkar
til sín hefðbundnari
fyrirtæki og frumkvöðla.
Í þessu samhengi er
mikilvægt að muna að
þrátt fyrir að samfélagsleg
samheldnisáhrif listaþátttöku
í áhugasviði séu óumdeild
og frábær, þá eru það
atvinnulistirnar sem eru
drifkraftur endurnýjunar
samfélaga. Það er því
mikilvægt að okkar landshluti
viðurkenni þessa staðreynd,
marki sér og fylgi framsýnni
lista- og menningarstefnu
sem laðar hingað listamenn,
og tryggi búsetu þeirra til
framtíðar í landshlutanum.
Einn af stærstu takmarkandi
þáttum dæmigerðrar
listastarfsemi er erfitt
aðgengi að vinnurými
á viðráðanlegu verði.
Landsbyggðin ætti að
vera í aðstöðu til að
leysa þetta vandamál.
Það er mín trú, af öllum
ofangreindum ástæðum og
fleiri til, að listin sé framtíð
landsbyggðarinnar, og
landsbyggðin sé framtíð
listarinnar.
- - - - -
Ég skora á Jessicu Aquino,
ferðamáladoktor og
æskulýðsfrömuð, að taka við
pennanum.
ÁSKORENDAPENNINN
Greta Clough Hvammstanga
Nokkur orð um menninguna...
UMSJÓN
Páll Friðriksson
Greta Clough.
AÐSEND MYND
8 09/2019
Feykir.is
Bara nokkuð sprækur!