Bæjarins besta - 01.07.1986, Qupperneq 8

Landsbanki Islands
RÆIARINS BES’IA
100 ára
Fyrsti banki landsins tók til starfa
1. júlí 1886
Fyrsta húsnæði Landsbanka íslands voru tvö herbergi í
húsi Sigurðar Kristjánssonar bóksala í Reykjavík. Húsið
stóð við Bakarastíg (Bakarabrekku), en síðar var gatan
kennd við bankann. Þetta er hlaðið grásteinshús og nefnist
nú Bankastræti 3. Þar er Bókaverslun Sig. Kristjánssonar
enn til húsa öðrum megin (nær Verslunarbankanum), en
hinum megin (að neðanverðu) er Snyrtivöruverslunin
Stella.
Landsbankinn er fyrsti banki á
íslandi og hefur um langt skeið verið
stærsta bankastofnun landsins. Starf
hans byggðist í upphafi á lögum sem
Alþingi samþykkti sumarið 1885 og
konungur staðfesti 18. sept. þá um
haustið. Reglugerð um bankann var
síðan gefin út 5. júní 1886.
Aðdragandi bankastofnunar var
alllangur. Hugmyndir um stofnun
banka á íslandi komu fram á Þing-
vallafundi sumarið 1853. Þar var
samþykkt að skora á Alþingi ,,að
þingsins 1885.
Bergur Thorberg landshöfðingi
mun hafa átt mestan þátt í því að
rhiðla málum og koma á samstöðu
um bankastofnunina. Að frumkvæði
hans samdi stjórn danska Þjóð-
bankans í Kaupmannahöfn frum-
varpið um hinn íslenska banka. Það
byggðist á því að bankinn yrði
stofnaður á lánstrausti Landssjóðs,
þ.e. að Landssjóður gæfi út seðla að
upphæð hálf milljón króna og lánaði
þá bankanum sem starfsfé. Einnig

cilcy&javííí. 3o./ᣠ18^
^Áaw\) ^ Laao) íftrfét/tlL
fr
Aal iijiimi Itcunml fj, iujLojV, i^xnium ew\jUu!.a) mwújo iwunó .uwj
Fyrsti víxill Landsbankans var gefinn út 30. júlí 1986. Hann er varðveittur í
Landsbanka íslands.
Bakarastígur um 1900. Fyrsta afgreiðsia Landsbankans var i húsi Sigurðar Kristjánssonar bóksala (þriðja hús frá
vinstri sem nú heitir Bankastræti 3).
Frímerki helgað aldar-
afmæli Landsbankans
kemur út á afmælisdaginn.
Á því er mynd af hinu
endurbyggða húsi við
Austurstræti sem tekið varí
notkun 1. mars 1924.
nægir peningar geti fengist til
brúkunar í landinu". Áskorun þessi
varð til þess að Alþingi samþykkti
þetta sumar bænarskrá til konungs
um að stofnaður yrði banki á íslandi.
Konungur varð ekki við því.
Tveimur árum síðar, 1. apríl 1855,
gengu í gildi lög um íullt verslunar-
frelsi á íslandi. ( kjölfar þeirra urðu
óskirnar um ísienskan banka sífellt
magnaðri. Þrátt fyrir miklar umræður
og mikil skrif um þéssi mál var það
ekki fyrr en á Alþingi 1881 sem flutt
var frumvarp um stofnun lands-
banka. Deilur innan þings og utan
ollu því að málið dróst fram til
voru þarna ákvæði um að Lands-
sjóður legði fram tíu þúsund krónur til
að koma bankanum á fót.
Frumvarpið var samþykkt með
smávægilegum breytingum og var
þarna um að ræða fyrstu seðlaútgáfu
á íslandi.
Bankinn fór ekki geyst af stað.
Hann var í fyrstu oþinn tvo daga í
viku, tvo tíma í senn. Fyrsti banka-
stjóri Landsbankans var Lárus E.
Sveinbjörnsson háyfirdómari og