Morgunblaðið - 18.06.2020, Síða 14

14 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. JÚNÍ 2020
E
in forvitnilegasta sögusýning lands-
ins er töluvert úr alfaraleið, enda
sýning helguð óbyggðum Íslands
með allri sinni fegurð og merkilegu
sögu. „Við erum ekki beinlínis við
þjóðveg 1 og þeir gestir sem koma til
okkar eru ekki að finna okkur fyrir
tilviljun á leið sinni um landið.
En fyrir vikið erum við líka að
fá réttu gestina fyrir okkur:
fólk sem er að leita að sannri
upplifun og gefur sér tíma til
að upplifa og njóta. Oftar en
ekki dvelja gestir hjá okkur í
tvær nætur eða lengur og
nota tímann til að upplifa þá af-
þreyingu sem við höfum upp á að
bjóða en líka slaka á og t.d. heim-
sækja heilsulindina okkar sem við
byggðum úr rekaviði og endurnýttu timbri frá
eyðibýlum, með hlaðinni laug og sánu smíðaðri
úr íslenskri ösp,“ segir Steingrímur Karlsson.
Óbyggðir í bakgarðinum
Steingrímur er framkvæmdastjóri
Óbyggðaseturs sem hann stofnaði með konu
sinni Örnu Björg Bjarnadóttur. Til að komast
að setrinu þarf að aka í suðvesturátt frá Egils-
stöðum, meðfram Lagarfljóti og langt inn í
landið. „Staðsetningin er óneitanlega sérstök
en Óbyggðasetrið er innsta byggða ból í þess-
um afdal sem Norðurdalur í Fljótsdal er og
það er enginn erill hér í gegn – þetta er stað-
urinn þar sem vegurinn endar. En bakgarð-
urinn okkar er líka stærstu óbyggðir Norður-
Evrópu.“
Fimm ár eru síðan Óbyggðasetrið opnaði og
segir Steingrímur að þeim hjónum hafi þótt
vanta stað sem gerði óbyggðum Íslands góð
skil. Nóg sé af byggðasöfnum, sjóminjasöfnum
og víkingasöfnum en engin önnur stofnun
helguð óbyggðunum. „Óbyggðir Íslands hafa
að geyma margar ævintýralegar sögur og alls
kyns viðfangsefni sem við gerum skil í vand-
aðri og sjónrænni sýningu,“ segir Steingrímur
en fjallað hefur verið um starfsemi setursins í
virtum erlendum dagblöðum og tímaritum á
borð við Vogue, Marie Claire, Cosmopolitan og
Guardian.
Sýning Óbyggðaseturs þykir sérlega vel
heppnuð og ber þess kannski merki að Stein-
grímur á að baki langan feril sem kvikmynda-
gerðarmaður. Framsetningin er litrík og lif-
andi og fá allir gestir hljóðleiðsögn sem fylgir
þeim í gegnum hluta sýningarinnar með fjölda
leikradda og tónlist auk þess sem leiðsögu-
menn setursins fara með gesti um safnasvæð-
ið. Hefur verið hugað að hverju minnsta smá-
atriði og þannig er t.d. hljóðleiðsagnartækið
handsmíðað svo það minnir á forngrip. Sýning-
arupplifunin er gagnvirk og kallar t.d. á að
gestir snúi gamalli sveif eða gægist inn um lítið
gat.
En sýningin er aðeins hluti af stærri upp-
lifun og býður setrið m.a. upp á mjög óvenju-
lega gistimöguleika, heimilislegar íslenskar
veitingar og ferðir á hestum, hjólum og tveim-
ur jafnfljótum um nærumhverfið og langt inn á
hálendið. Á leið sinni til safnsins aka gestir yfir
gamla trébrú sem Steingrímur segir að marki
upphafið að ferðalagi til fortíðar, en til að
undirstrika sérstöðuna blaktir ekki þjóðfáninn
við hún fyrir framan setrið heldur gamaldags
föðurland.
„Þeir sem dvelja hjá okkur yfir nótt geta
m.a. valið hreppstjórasvítuna, notaleg tveggja
manna herbergi eða varið nóttinni á ekta bað-
stofulofti,“ segir Steingrímur en Óbyggðasetr-
ið er sennilega eini staðurinn á landinu þar
sem sofa má í alvörulokrekkju. „Við rekum
ekki fimm stjörnu hótel, en bjóðum þess í stað
upp á fimm stjörnu upplifun.“
Óbyggðir Austurlands skarta mörgum feg-
urstu náttúruperlum landsins og mælir Steín-
grímur m.a. með að ferðalangar skoði Fljóts-
dalsheiði og Stuðlagil, Laugarfell og Hafra-
hvammagljúfur. „Svo mætti halda áfram upp
fyrir Kárahnjúkastíflu, enda kannski á Hengi-
fossi og Hallormsstaðaskógi. Þar væri kominn
mjög flottur dagur,“ segir Steingrímur en
áhugasömum stendur til boða að fara í lengri
göngu- og hestaferðir sem spanna frá dagparti
upp í nokkurra daga upplifun.
Sérstaða svæðisins er þó ekki síst fólgin í því
að fá að vera nánast einn í heiminum. „Það er
hluti af gæðunum hvað friðsældin er mikil og
náttúran stór. Á mörgum gönguleiðum eru
meiri líkur á að rekast á villt hreindýr eða tófu
en á annað fólk. Hér þarf ekki að klifra yfir
girðingar eða opna hlið heldur er fólk að kom-
ast í tæri við alveg ósnortna náttúru. Þetta er
eitthvað sem við sjáum að snertir fólk og að-
stæður sem fæstir hafa upplifað áður.“
Þá er margt annað til að skoða og gera á
ferðalagi um Austurland og mælir Stein-
grímur með að ferðamenn þræði Austfirðina
til að upplifa mannlífið og náttúruna sem þar
er. „Hér hefur átt sér stað mikil breyting á
tæpum áratug og stóraukið framboð á þjón-
ustu við ferðamenn. Það sem mér finnst helst
einkenna ferðaþjónustu á svæðinu er að hún
eru rekin af fjölskyldum og þjónustan því mjög
persónuleg og þeir sem koma í heimsókn eru
ekki túristar heldur gestir.“
„Ekki fimm stjörnu hótel,
en fimm stjörnu upplifun“
Þeir sem heimsækja Steingrím
Karlsson og fjölskyldu á
Óbyggðasetrinu geta m.a. feng-
ið að sofa í ekta lokrekkju að
hætti forfeðra okkar. Í göngu um
óbyggðir Austurlands eru meiri
líkur á að rekast á villt hreindýr en
að rekast á aðra ferðamenn.
Ásgeir Ingvarsson | ai@mbl.is
Sýning Óbyggðaseturs þykir mjög vel heppnuð og skemmtileg.Ferðast má um svæðið með ýmsum hætti. Það snertir marga hvað náttúran er stór og friðsældin mikil.
Heilsulindin skartar hlaðinni laug.
Gestum er boðið upp á heimilislegan og ljúffengan mat og m.a. hægt að verja nóttinni á baðstofulofti, hafi fólk áhuga á því.
Ætli færi vel um lesendur í lokrekkju?
Steingrímur
Karlsson