Morgunblaðið - Sunnudagur - 09.08.2020, Qupperneq 6

HEIMURINN
6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9.8. 2020
Smiðjuvegi 4C | 200 Kópavogur | Sími 587 2202 | hagblikk@hagblikk.is | hagblikk.is
HAGBLIKK
Álþakrennur
& niðurföll
Þakrennurnar eru frá GRÖVIK VERK í Noregi
Þær eru einfaldar í uppsetningu
HAGBLIKK
Ryðga ekki
Brotna ekki
Litir á lager:
Svart, hvítt, ólitað, rautt
silfurgrátt og dökkgrátt
Um miðjan mars, skömmu eft-ir að Covid-19 varð sáheimsfaraldur sem óttast
hafði verið, birti Imperial College í
London fræga skýrslu um möguleg
viðbrögð við þessari miklu vá. Eitt
línurit í skýrslunni vakti sérstaka at-
hygli. Það sýndi sveigjanlega nálgun
þar sem skipst yrði á að herða og
slaka á reglum um samkomubann
eftir því sem faraldurinn ýmist rén-
aði eða færðist í aukana.
Er „sagarblaðs“-sviðs-
myndin að rætast?
Þetta fræga línurit Imperial College
sýndi ekki kúrfu sem búið væri að
fletja. Það sýndi kúrfu sem fór sí-
endurtekið upp og niður. Þótt það sé
kannski kuldaleg samlíking má
segja að hún hafi litið út eins og sag-
arblað.
Í dag, fimm mánuðum síðar, virð-
ist þessi sviðsmynd mögulega vera
að rætast, meira að segja á nákvæm-
lega þeim tíma sem línuritið spáði
fyrir um. Margt bendir til að við
séum þessa dag-
ana að upplifa
fyrstu „tönnina“ á
sagarblaðinu. Við
vitum ekki hversu
margar þær verða
né hversu langt
verður á milli
þeirra. Auðvitað
vonum við öll að
þetta bakslag end-
urtaki sig ekki og
kúrfan fletjist út. Í
því skiptir mestu að við, hvert og eitt
okkar, gætum að sóttvörnum í dag-
legu lífi. En engin trygging er fyrir
árangri og ýmis rök benda til þess
að bakslagið nú sé ekki það síðasta.
Reynir á þrautseigju og þol-
inmæði
Bakslag reynir jafnvel enn meira á
þrautseigju okkar og þolinmæði en
þær hörðu aðgerðir sem gripið var
til að kveða fyrstu bylgjuna niður.
Samheldnin sem ríkti á mestu ögur-
stundum í baráttunni og gleðin yfir
sameiginlegum árangri víkur fyrir
vonbrigðunum með bakslagið. Við
sjáum í samfélaginu að þetta veldur
vanlíðan, óþoli og leit að sökudólg-
um.
Þetta er skiljanlegt og þarf ekki
að koma á óvart. En það þarf ekki
heldur að koma á óvart að þetta bak-
slag skyldi koma. Það hefur allan
tímann verið talað á þeim nótum að
það væri líklegt. Það hefur verið
sagt alveg skýrt að við gætum þurft
að læra að „lifa með veirunni“ í tölu-
vert langan tíma. Við þurfum að
setja okkur andlega í þann gír.
Öðruvísi komumst við ekki með góðu
móti í gegnum þetta tímabil.
Hagfræðingar gerast sér-
fræðingar í sóttvörnum
Tveir hagfræðingar, Þórólfur Matt-
híasson og Gylfi Zoëga, hafa nýlega
kvatt sér hljóðs og lýst þeirri skoðun
að tilslakanir á landamærunum hafi
verið misráðnar og gefa í skyn að
fjölgun smita núna undanfarið sé af-
leiðing þeirra ákvarðana. Það á ekki
við rök að styðjast.
Hagfræðingunum ætti að vera í
fersku minni hvað Þórólfur Guðna-
son sóttvarnalæknir sagði um er-
lenda ferðamenn við upphaf farald-
ursins. Hann sagði að þeim fylgdi
fremur lítil áhætta. Enda var þeim
framan af hleypt óhindrað inn í land-
ið á sama tíma og Íslendingar á
heimleið þurftu að fara í sóttkví.
Ástæðan fyrir þessum mismunandi
kröfum var einfaldlega sú að sam-
kvæmt sóttvarnafræðunum fylgir
töluverð áhætta fólki sem býr hér, á
meðan fremur lítil áhætta fylgir er-
lendum ferðamönnum.
Þegar þetta er skrifað hafa á
landamærunum ekki greinst nema
32 virk smit í meira en 75 þúsund
sýnum. Inni í þeirri tölu eru Íslend-
ingar (og fólk búsett á Íslandi) á
heimleið. Enginn sem fylgst hefur
með upplýsingafundum þríeykisins
– ekki síst í gær föstudag – þarf að
velkjast í vafa um hvað þau telja að
ráði úrslitum í baráttunni við farald-
urinn: það er okkar eigin hegðun.
Stjórnmálamaður gerist
hagfræðingur
Fram undan er þungur vetur í efna-
hagslegu tilliti, bæði fyrir landið í
heild og marga einstaklinga. Rík-
issjóður heldur
landinu að miklu
leyti uppi en get-
ur það ekki enda-
laust. Uppsagn-
arfrestir eru að
renna út og tíma-
bundnar upp-
sagnir munu því
miður margar
breytast í var-
anlegar. Margir
munu ekki leng-
ur geta leyft sér þá neyslu sem þeir
ákváðu að leyfa sér í sumar þrátt
fyrir óvissu um afkomu sína til þess
að fá nú einhverja gleði út úr þessu
erfiða ástandi.
Í þessari stöðu kemur á óvart að
Gylfi Zoëga skuli í grein sinni í Vís-
bendingu leggja áherslu á að við
þurfum ekki erlenda ferðamenn því
að staða efnahagsmála sé framar
vonum og þannig hafi t.d. merkilega
margir keypt gistingu á landsbyggð-
inni í sumar. Þetta slær mig svolítið
eins og að fagna góðu stuði í gleð-
skap á miðnætti án þess að hugsa út
í hausverkinn að morgni. Ég þekki
ekki marga sem ætla að fara hring-
inn í október.
„Stjórnmálamaður gerist hag-
fræðingur“ gæti nú einhver sagt. Já,
ég leyfi mér að hafa áhyggjur af
stöðu ríkissjóðs, efnahagslífsins, fyr-
irtækja og einstaklinga. Ég leyfi
mér líka að benda á að þótt það sé
rétt hjá Gylfa að atvinnuleysisbætur
örvi eftirspurn þá er það ekki sjálf-
bært.
Við þurfum núna á öllu okkar að
halda. Öllum þeim tekjum sem við
getum aflað með ábyrgum hætti.
Allri okkar sérfræðiþekkingu á sótt-
vörnum. Öllu því aðhaldi sem við
getum beitt í ríkisfjármálum, sér-
staklega með nýsköpun í ríkisrekstri
og snjöllum lausnum, ásamt því að
örva efnahagslífið eins og kostur er.
Allri okkar árvekni gagnvart vágest-
inum. Og allri okkar þrautseigju,
þolinmæði og samtakamætti.
Þetta veltur
á okkur
Úr ólíkum
áttum
Þórdís Kolbrún R.
Gylfadóttir
thordiskolbrun@anr.is
’Enginn sem fylgsthefur með upplýs-ingafundum þríeykisins– ekki síst í gær föstudag
– þarf að velkjast í vafa
um hvað þau telja að ráði
úrslitum í baráttunni við
faraldurinn: það er okkar
eigin hegðun.
Kristinn
Magnússon