Bæjarins besta - 13.10.1999, Blaðsíða 6

Við verðum að styrkja
- rætt við Soffíu Vagnsdóttur um hugsjónir og sjálfstætt fólk, Qölskyldu og frama, skilnað og skilning,
í daglegu tali er Soffía Vagnsdóttir aldrei
kölluð Soffía heldur Sossa. Og þegar minnst er
á Sossu hér vestra, þá vita allir að átt er við
Soffíu Vagnsdóttur í Bolungarvík, eitt af Vagns-
börnunum sjö.
Sossa kennir í hálfu starfi við Grunnskóla
Bolungarvíkur en auk þess er hún skólastjóri
Tónlistarskóla Bolungarvíkur. Hún ber það með
sér að vera kraftmikil. Hún er jákvæð og ein-
læg, hlý en samt hörð. Hún hefur skoðanir á
hlutunum og lætur þær í ljós og það er ekki
laust við hugsjónablik í augunum.
Eiginmaður hennar er kallaður Roland.
Formlega heitir hann þó ekki Roland fremur en
Soffía heitir Sossa í opinberum plöggum. Hann
er hollenskur og heitir Roelof Smelt. Bæði
Roelof og Roland er í rauninni hið fornfræga
nafn Hrólfur, sem til er í ýmsum myndum í
ýmsum tungumálum.
Um daginn skrifaði Sossa
greinarkorn hér í blaðið um
bæinn sinn, Bolungarvík. Ætli
hún hafi fengið einhver við-
brögð við þeim skrifum?
„Já, töluverð viðbrögð.
Ymsir hafa þakkað mér fyrir
og sagt eitthvað á þá leið, að
þetta sé eins og talað út úr
sínu hjarta. Þá segi ég á móti:
Láttu þá líka í þér heyra!“
Eitthvað um ár er frá því að
Soffía kom aftur heim til Bol-
ungarvíkur með fjölskyldu
sinni og settisthérað. „Annars
hef ég alla tíð verið hér með
annan fótinn, komið mjög oft
og sótt í að halda góðum
tengslum við bæinn minn.
Þannig séð finnst mér ég
aldrei hafa farið.“
Að heiman hálfa ævina
Þegar Sossa er spurð hversu
lengi hún hafi verið búsett ut-
an síns heimabæjar, þá hugsar
hún sig um andartak og segir:
„Eg er fertug. Eg fór fyrst
héðan þegar ég var fimmtán
ára og var í burtu í tvö ár. Ætli
ég hafi ekki verið búsett ann-
ars staðar hálfa ævina, þar af
tvö ár í Hollandi.“
- Astæðan fyrir því að þú
fórst út...
„Ég hef löngum verið að
stússast í kringum menning-
arstarf og unglingastarf af
ýmsu tagi og fór sem farar-
stjóri með unglingum á leik-
listarhátíð í Hollandi. Roland
var sem skáti starfsmaður á
þessari hátíð. Þar lágu leiðir
okkar saman. Það eru nú að
verða tíu ár síðan.“
Roelof Smelt er tölvunar-
fræðingur eða „tölvumaður“
eins og það er oft kallað í
daglegu tali. „Hann krossaði
nú bara fmgur þegar við kom-
um hingað vestur í fy rra, hvort
hann fengi eitthvað að gera,
en stofnaði síðan sitt eigið
tölvuþjónustufyrirtæki sem
hann kallar einfaldlega Rol-
and. Það gengur ágætlega."
- Hann er ekki tónlistar-
maður eins og þú...
„Nei, hann er ekki mennt-
aður í tónlist, en hann er tón-
listaráhugamaður og söng í
karlakór þegar hann var úti.“
Okkur leið ekki vel...
- Hvað varð til þess að þið
komuð vestur og settust hér
að?
„Þetta hafði raunarblundað
í okkur í nokkuð mörg ár. Við
bjuggum í Reykjavík næstum
því sjö ár en fundum einhvern
veginn aldrei alveg rétta takt-
inn við borgina. Við vorum
vissulega að fást við skemmti-
lega hluti. Roland vann hjá
Nýherja og ég varkomin með
minn eiginn rekstur, lista-
skóla, ásamt því að vera að
stússast í margvíslegum verk-
efnum. Jafnframt vorum við
að stækka fjölskylduna og
vorum komin með fimm börn
á heimilinu. Við vorum eigin-
lega komin í þrot í lífinu í
Reykjavík. Okkur leið orðið
ekki vel. Þetta var svo mikill
hraði, svo mikil keyrslaá hlut-
unum, og við höfðum lítinn
tíma saman, bæði við hjónin
og með börnunum okkar. Þess
vegna fórum við að skoða
þann möguleika að fara út í
einhverja starfsemi úti á landi,
þar sem við gætum blandað
saman starfi fyrir unglinga og
ferðaþjónustu. Við vorum í
slíkum undirbúningi um tvö
ár ásamt öðrum hjónum. Það
var auglýst eftir hugmyndum
um starfsemi í Reykholti í
Borgarfirði og við lögðum inn
umsókn. Við lögðum gífur-
lega vinnu í viðskipta- og hug-
myndaáætlun og vorum orðin
ein í pottinum ásamtþeim sem
síðan fengu staðinn og eru nú
með reksturinn í Reykholti.
Það voru mikil vonbrigði að
fá þetta ekki, því að við nutum
velvilja fólksins í sveitinni í
kring. En einhvern veginn er
það ef til vill svo, að þegar um
er að ræða hugmyndir sem
eru ekki vel þekktar fyrir, þá
er erfitt að færa sönnur á að
þær geti gengið. Eftir þetta
kom upp sama hugmyndin
varðandi skólamannvirkin á
Eiðum. Við fórum austur og
skoðuðum staðinn en settum
ríkinu tímamörk, enda skap-
aði það mikið los hjá okkur
að vera alltaf hálfpartinn á
leiðinni að fara eitthvert og
börnin okkar spurðu: Hvar
verðum við í skóla næsta vet-
ur? Þessi tímamörk voru í
fyrrasumar, en þá voru menn
að velta fyrir sér alþjóðlegum
flugvelli þarna og flugskóla
að Eiðum og ýmsum öðrum
hugmyndum um hvað þar
gæti verið. Þess vegna treystu
menn sér ekki til að gefa okkur
ákveðin svör, þannig að í júní
í fyrra ákváðum við að fara
hingað vestur. Hjónin sem við
vorum í samstarfi við um hug-
myndirokkar, sálfræðingarnir
Inga Stefánsdóttir og Sigurður
Ragnarsson, stofnuðu aftur á
móti meðferðarheimili að
Hvítárbakka í Borgarfirði og
eru þar núna.“
Að hafa vald á daglegu lífi
„Niðurstaðan hjá okkur
hefði hins vegar alveg eins
getað orðið sú að fara til Hol-
lands, en ég sagði við mann-
inn minn: Gefum okkur eitt
ár, mig langar svo vestur. Ég
var búin að eiga heima í Hol-
landi í tvö ár og fann mig
einhvern veginn ekki þar, mér
leiddist og ég saknaði fólksins
míns. Þess vegna fór það svo,
að við pökkuðum saman og
fórum hingað vestur. Ég ætl-
aði að kenna við Grunnskól-
ann og hann ætlaði bara að
láta slag standa hvað hann
fengi að gera. Nýherji bauð
honum reyndar að vinna
áfram hjá fyrirtækinu þrjá
daga í viku og fljúga á milli
en hann kaus fremur að freista
gæfunnar hér. Við fundum það
mjög fljótt, að hér getum við
átt mjög gott líf og það eigum
við. Þá er ég fyrst og fremst
að tala um það sem skiptir
okkur mestu máli, en það er
fjölskyldan, börnin og heim-
ilið og hin daglega umgjörð.
Fólki sést s vo oft y fir að skoða
tilveruna í því Ijósi, hvernig
hið daglega líf sé. Maður getur
átt sér drauma og sett markið
háttíýmsu tilliti og við vorum
vissulega búin að koma okkur
ágætlega fyrir í Reykjavík
hvað starfsframa snerti. Ég
fyrir mitt leyti hafði öll þau
tækifæri sem hugurinn girnt-
ist, fékkst við ýmsa kennslu
eftir því sem mig langaði til,
var í góðum tengslum við
listafólk af öllu tagi og hafði
fengið að starfa í leikhúsi og
með unglingum. En þegar
maður hefur ekki yfirsýn yfir
daglega lífið, þá er árangurinn
í starfinu ósköp lítils virði.
Maður fer að hugsa sinn gang
þegar daglega lífið er eins og
tannhjól sem alltaf höktir:
Hvenær kemurðu heim?
Hvert ertu að fara? Ertu búinn
að læra? Við vorum farin að
sjá það mjög vel eftir þrjá til
fjóra mánuði hér heima, að
lífið hér hentaði okkur mjög
vel. Þess vegna seldum við
húsnæðið okkar í Reykjavík
og keyptum okkur hús hér og
erum alveg himinsæl."
Gaman að vinna
með stnra húpa
- En nú ertu ekki aðeins að
kenna hér í Grunnskólanum -
þú ert líka skólastjóri Tónlist-
arskóla Bolungarvíkur...
„Já, það kom nú til eftir að
ég var komin vestur. Forveri
minn í því starfi hætti og mér
bauðst þetta og ákvað að taka
því. Ég er tónmenntakennari
að mennt en mér finnst mjög
gaman að kenna bekkjar-
kennslu í grunnskóla. Ég held
að ég sé best í því og stundum
segi ég að maður eigi að gera
það sem maður er bestur í.
Mér finnst mjög gaman að
vinna með stóra hópa. Ég er í
hálfri stöðu við Grunnskólann
en stýri síðan Tónlistarskól-
anum og kenni þar það sem
mér ber.“
- Þú nefndir áðan fimm
börn en á heimili ykkar hér
eru ekki nema fjögur...
„Lífið líður svo hratt. Ég á
orðið tvítugan son og hann
varð eftir í Reykjavík. Vissu-
lega fór hann ekki sjálfviljug-
ur af heimilinu. Hann er í tón-
listarnámi syðra og þegar við
ákváðum að flytja vestur
neyddist hann einfaldlega til
að flytja út. Svo er hann nátt-
úrlega kominn með kærustu
og í sambúð. Hann komst inn
í Tónlistarskóla FIH og er
mjög sæll þar. Þess vegna voru
bara fjögur börn sem fylgdu
með.“
Vagnsbörnin sjö
- Eruð þið Vagnsbörnin sjö
ennþá að vinna saman?
„Ekki að tónlist, nei. Ekki
eins og stendur. Formlegt
samstarf okkar systkinanna
hófst með útgáfu plötunnar
Hönd í hönd og síðan fylgdi
platan Vagg og velta. Við
Hrólfur bróðir minn höfðum
reyndar áður gefið út barna-
plötu. Svo fórum við systkinin
út í ævintýri sem var mjög
stór biti. Það var margmiðl-
unardiskur, sá fyrsti sinnar
tegundará Islandi. Við höfum
alltaf kunnað því frekar illa
að biðja um fjárhagslega að-
stoð hér og þar og kostuðum
þetta verkefni sjálf. Það var
mjög dýrt og við erum í raun-
inni að klára það núna. Við
sögðum þá að við færum al-
drei út í neitt af þessu tagi
framar en nú eru aftur ýmsar
hugmyndir í gangi. Maður
veit aldrei. Þetta var óskaplega
skemmtilegt. Þaðeralltafein-
staklega gaman þegar hópur-
inn hittist og hugmyndirnar
fara af stað og við hlæjum
mikið saman. En því má ekki
gleyma, að við erum sjö ein-
staklingar og höfum ekki
endilega öll áhuga á því að
gera tónlistina að atvinnu-
grein. Við erum hvert í sínu
starfi og tveir bræður mínir
búa erlendis. En það eru hug-
myndir á sveimi sem við
Haukur og Hrólli erum að
skoða. Það er samt ekkert sem
er komið á rekspöl."
Þeir Haukur og Hrólfur
Vagnssynir eiga heima í
HannoveríÞýskalandi. Hrólf-
ur hefur verið búsettur þar í
mörg ár og rekur upptökustú-
díó og útgáfufyrirtæki. Hauk-
ur flutti út fyrir um tveimur
árum og var upphaflega í sam-
starfi við Hrólf. Nú er hann
kominn með sitt eigið fyrir-
tæki og fæst við framleiðslu á
geisladiskum og hönnun á
bæklingum í diskahulstrin og
ýmis verkefni sem tengjast
tölvum.
„Sjálfstætt fúlk“
- Þið systkinin eruð sjálf-
stætt fólk...
Sossa hlær. „Við erum ekk-
ert „blátt“ sjálfstæðisfólk
heldur erum við komin af
venjulegu verkafólki. En við
erum alin upp við sjálfstæða
hugsun, við erum alin upp við
að vita hvað við viljum og
fengum mikinn stuðning við
það í æsku. Það má heita sama
hvaða hugmyndir maður kom
með, það fékkst alltaf stuðn-
ingur á heimilinu. Foreldrar
okkar báðir voru sjálfstæðir
atvinnurekendur, mamma
með verslun og pabbi útgerð-
armaður. Hann sagði stundum
að hann gæti aldrei unnið hjá
öðrum, hann vildi vera sjálfur
yfirmaðurinn. Ég held að það
hafi verið mjög góður lær-
dómur fyrir okkur að sjá
hvernig þau spjöruðu sig með
allan þennan barnaskara. Jú,
okkur finnst gaman að ráða
ferðinni! Hins vegareru ef til
vill ekki allir sammála því
hvort við eigum að ráða ferð-
inni! Okkur þykir öllum gam-
an að fást við ný og spennandi
verkefni. Við fáum oft mjög
skemmtilegar hugmyndir, þó
að þær séu stundum ef til vill
dálítið svífandi uppi í skýjun-
um. Við eigum okkur allskon-
ar drauma. Já, ég held að við
séum sjálfstætt fólk í þeim
skilningi að við viljum fá tæki-
færi til þess að láta hugmy ndir
vakna. En við tökum líka
áhættu. Við höfum oft tekið
áhættu. Líklega erum við að
mörgu leyti hugsjónafólk og
sjáum ekki alltaf að buddan
fitni mikið á því sem við erum
að gera. En ég held að það
væri mjög slæmt ef í samfé-
lagi eins og hér væri bara til
fólk sem vaknar til að mæta í
vinnuna klukkan átta á morgn-
ana, naggast y fir því allan dag-
inn hvað launin séu lág og
hvað allt sé ómögulegt, fer
svo heim klukkan fjögur eða
fimm og spekúlerar ekkert í
því hver sjái um að það hafi
vinnu eða fái laun, hver beri
ábyrgðina og hver sé núna að
redda reikningunum og öllu
öðru. Mér finnst að of fáir
geri sér grein fyrir því að
ákveðin ábyrgð fylgir því að
vera með atvinnustarfsemi.
Það geta ekki allir bara mætt í
vinnuna klukkan átta og farið
heim klukkan fjögur. Það
verða að vera einhverjir sem
taka áhættuna og þegar áhætta
er tekin er óhjákvæmilegt að
einhverjir fari flatt. Það má
heldur ekki vanmeta þá sem
hafa tekið áhættu og farið flatt
en hafa ef til vill skapað fjölda
fólks vinnu í langan tíma. Ef
enginn tekur nokkurn tímann
neina áhættu, þá verða heldur
aldrei neinar framfarir.“
Við þessi orð hvarflar hug-
urinn til Einars heitins Guð-
finnssonar. Vissulega tók hann
áhættu í atvinnurekstri. Hann
vaknaði ekki til að mæta í
vinnu klukkan þetta og stimp-
la sig út klukkan hitt. A yngri
árum lagði hann stundum allt
undir og fyrir kom að það
munaði ekki nema hársbreidd
á hvom veginn málin færu
hjá honum. Það getur verið
mjóttámilli skúrksinsoghetj-
unnar, þegar upp er staðið.
„Benni í Einarsbúð“
- Það hafa orðið tíðindi I
verslunarmálum hérí Bolung-
arvrk. Benni í Vöruval er bú-
inn að selja Samkaupum búð-
ina...
„Ég hef nú alla tíð kallað
hann Benna í Einarsbúð!“
- Nú þegar eitt af helstu
verslunarbatteríum landsins
er búið að kaupa verslunina
og er með aðra á ísafirði, þá
má ætla að hér verði áfram
verslunarrekslur um einhverja
framtíð. Það virtist vonlítið til
frambúðar fyrir einyrkja að
reka blómlega verslun hér í
Bolungarvík með risana Bón-
us og Samkaup á ísafirði...
„Ég verð að segja, að það
6
MIÐVIKUDAGUR 13. OKTÓBER 1999