Bæjarins besta - 28.03.2001, Qupperneq 8

8 MIÐVIKUDAGUR 28. MARS 2001
Stakkur skrifar
Glæsileg Þjóðahátíð Vestfirðinga Netspurningin
Stakkur hefur ritað vikulega pistla í Bæjarins besta í mörg ár. Skoðanir hans á mönnum og málefnum hafa oft verið umdeildar og vakið umræður. Þær þurfa alls
ekki að fara saman við skoðanir útgefenda blaðsins. Þrátt fyrir það bera ábyrgðarmenn blaðsins ábyrgð á skrifum Stakks á meðan hann notar dulnefni sitt.
Netspurningin er birt viku-
lega á bb.is og þar geta
lesendur látið skoðun sína
í ljós. Aðeins er tekið við
einu svari frá hverri tölvu.
Niðurstöðurnar eru síðan
birtar hér.
Spurt var:
Ferðu á
einhvern
viðburð
Þjóðahátíðar
Vestfirðinga?
Alls svöruðu 370.
Já sögðu 148 eða 40,00%
Nei sögðu 165 eða 44,59%
Kannski sögðu
57 eða 15,41%
Laugardaginn 24. marz síðast liðinn fór lokahátíð Þjóðahátíðarinnar fram í
íþróttahúsinu á Torfnesi á Ísafirði, en hún var nú haldin í fjórða sinn. Hugmyndin
að baki hátíðahaldanna er góð vegna þess að samfélagið tekur nú miklum breyt-
ingum og verður stöðugt alþjóðlegra á Íslandi, ekki síst á Vestfjörðum. Oft
hljómar það ankannalega að heyra um atvinnuleysi á Íslandi, þegar litið er til þess
að fólk sem er fætt erlendis er 5% íbúa landsins og sinnir mikilvægum störfum,
eins og fram kom í máli Páls Péturssonar félagsmálaráðherra á hátíðinni á laug-
ardaginn. Jafnframt upplýsti ráðherann að hlutfallið væri mun
hærra á Vestfjörðum eða 9%, enda hæst á landinu. Samkvæmt
því eru útlendingar nálægt 800 á Vestfjörðum einum. Þjóðahátíð-
in er því eðlilegur þáttur í mannlífinu hér og þátttakan sýndi að
Vestfirðingar hafa áhuga á því sem þar var fært fram. Kynning á menningu fólks
sem runnið er upp í annarri menningu en þeirri sem við eigum að venjast er gagn-
leg og nauðsynleg.
Íslendingum er hollt að kynnast fjölbreyttri menningu þess fólks sem hefur
valið sér að setjast að hér og festa rætur í ólíku umhverfi og aðlaga sig annars
konar menningu. Rætur, félag áhugafólks um menningarfjölbreytni á Vestfjörðum,
hefur staðið sig með mikilli prýði við þessi hátíðahöld, sem stóðu í rúma viku,
en þau hófust laugardaginn 17. mars síðast liðinn í Súðavík. Þetta er í fyrsta
skiptið sem hátíðahöldin standa svo lengi, en áður hafa þau verið bundin við einn
dag í senn. Þessi nýjung kann að hafa valdið því aðsókn hefði mátt vera betri við
setningu hátíðarinnar í Súðavík, því fólk þarf að laga sig að nýjum og breyttum
háttum.
Páll Pétursson félagsmálaráðherra færði bókasafninu á Ísafirði peningagjöf til
kaupa á bókum á tælensku og pólsku, ásamt því að kynna ráðningu forstöðumanns
Nýbúamiðstöðvar á Vestfjörðum, en sú er Elsa Arnardóttir.
Foseti Íslands, Ólafur Ragnar Grímsson og unnusta hans Dorrit Moussaieff,
heiðruðu gesti á lokahátíðinni með nærveru sinni, en áður höfðu þau heimsótt
Þróunarsetrið í Ísfirðingshúsinu og kynnt sér starfsemi þess.
Forsetinn ávarpaði hátíðargesti og gerði að umræðuefni þá
miklu menningu sem Vestfirðingar búa að og fjölbreytnina
sem fer vaxandi með nýju fólki, sem losar um rætur sínar úti í
hinum stóra heimi og festir þær að nýju í framandi umhverfi. Eftirtektarvert var
hversu mikið hinum nýju Vestfirðingum þótti til um að þjóðhöfðinginn sækti
hátíðina heim og hve alþýðleg hann og unnusta hans voru. Þau heilsuðu fólki og
gáfu sér tíma til þess að ræða við það um fyrri heimkynni. Nokkrir báðu um mynd
af sér með forsetanum eftir slíkt samtal og brást hann ljúflega við því. Þótti þeim
mikið til koma og eiga víst öðru að venjast frá heimalöndum sínum. Forsetinn á
þakkir skilið fyrir þá umhyggju sem hann sýndi Vestfirðingum á hátíðinni, eldri
sem yngri, óháð uppruna þeirra.
Rótum og öðrum sem gerðu Þjóðahátíðina mögulega eru færðar þakkir. Hún er
komin til að vera.
Kristinn H. Gunnarsson, alþingismaður
skrifar um flokksþing framsóknarmanna
,,atvinnugrundvöllur
sjávarbyggða er fjarri
því að vera tryggður“
Ný löggjöf komi í veg fyrir að
stétt leiguliða myndist í útgerð
Ályktun um sjávarútveg á
flokksþingi framsóknar-
manna sætir nokkrum tíðind-
um. Nýjar áherslur voru lagð-
ar og eftirtektarvert er að sam-
staða náðist um öll helstu atr-
iði ályktunarinnar. Upp úr
stendur að flokksþingið tekur
undir þau sjónarmið auðlinda-
nefndar, að í stjórnarskrá verði
sett að fiskistofnarnir séu sam-
eiginleg auðlind allrar þjóð-
arinnar og eign hennar, svo
og að greiða beri gjald fyrir
afnot af auðlindinni.
Hér er um algert grundvall-
aratriði að ræða sem löggjöf
um nýtingu fiskistofnanna
verður að byggjast á. Útvegs-
menn verða leigjendur en ekki
eigendur að útgefnum kvót-
um. Þá ályktaði flokksþingið
að markmið nýrrar löggjafar
um stjórn fiskveiða eigi meðal
annars að tryggja:
* atvinnugrundvöll sjávar-
byggða, m.a. með því að auka
byggðakvóta.
* uppbyggingu fiskistofna
og sjálfbæra nýtingu þeirra.
* jafnræði aðila í greininni
og koma þannig í veg fyrir að
stétt leiguliða myndist í henni.
* áfram verði byggt á tví-
skiptu kerfi, aflamarkskerfi
annars vegar og hins vegar á
smábátakerfi sem verði bland-
að aflamarkskerfi og sóknar-
markskerfi.
Þessi markmið ásamt
stjórnarskrárákvæðinu mynda
ramma um stefnu flokksins.
Augljóst er að breyta þarf gild-
andi lögum því atvinnugrund-
völlur sjávarbyggða er fjarri
því að vera tryggður, þótt í
þeim efnum sé ástandið
breytilegt um landið. Jafnræði
ríkir ekki í greininni meðan
útgerðarmenn afla sér veiði-
heimildanna með mjög mis-
munandi hætti, allt frá því að
fá úthlutun frá ríkinu gegn
lágu gjaldi yfir í að leigja allar
heimildir á markaði fyrir allt
að 120 kr/kg af þorski. Auk
þessa ójafnræðis í úthlutun er
mikill aðstöðumunur fólginn
í því að einn útgerðarmaður
geti haft tekjur af öðrum með
framleigu aflaheimilda.
Þessi staða í greininni stuðl-
ar sérstaklega að samþjöppun,
sem síðustu ár hefur verið
firna hröð, og torveldar nýlið-
un þar sem kostnaðurinn við
að afla sér veiðiheimilda er
hærri en tekjur standa undir.
Enda ólíku saman að jafna að
þurfa að kaupa allar veiði-
heimildir á markaðsverði eins
og nýliðinn þarf eða að hafa
fyrir veiðiheimildir sem ekki
þarf að greiða fyrir og kaupa
til viðbótar þeim. Kerfi sem
hamlar nýliðun kemur verst
við sjávarbyggðirnar. Þar eru
helst ungu mennirnir sem vilja
hasla sér völl í útgerð og geta
tryggt að maður kemur í
manns stað. Þá kemur síður
að sök þó einn hætti og útgerð
hans leggist af því annar tekur
við. Í dag er kerfið eins og við
þekkjum, að ef einn útgerðar-
maður selur sínar veiðiheim-
ildir burt úr plássinu og hættir,
þá er atvinna margra í upp-
námi og þeir sem hefja útgerð
neyðast til þess að vera leigu-
liðar annarra útgerðarmanna
og eiga vart möguleika á að
koma sínu fyrirtæki á legg.
Þess vegna er alger nauðsyn
að breyta núverandi kerfi.
Framtíð sjávarbyggðanna
hvílir á því.
Hvaða leið er best að fara
til þess að ná ofangreindum
markmiðum er ekki slegið
föstu. Tvær leiðir voru lagðar
til, fyrningarleið og veiði-
gjaldsleið, og ákvað flokks-
þingið að skoða þær næstu
mánuði ásamt öðrum hug-
myndum sem fram kunna að
koma og leggja niðurstöður
sínar fyrir haustfund mið-
stjórnar 2001.
– Kristinn H. Gunnarsson.
Bókmenntavakan Vestanvindar í Edinborgarhúsinu
Að mestu helguð
Guðmundi G. Hagalín
Salurinn í Edinborgarhús-
inu á Ísafirði var þéttsetinn á
sunnudaginn þegar í fyrsta
sinn var haldin þar bók-
menntavaka undir nafninu
Vestanvindar. Vakan var helg-
uð minningu Guðmundar G.
Hagalín rithöfundar en einnig
komu þar fleiri vestfirsk skáld
við sögu.
Margir telja Guðmund
Hagalín merkastan þeirra rit-
höfunda, sem vestfirskir geta
talist, og hafa þungvæg rök
fyrir því áliti. Þá er ekki ein-
ungis átt við vestfirskan upp-
runa hans og búsetu á Vest-
fjörðum, heldur ekki síður
efniviðinn í ritverkum hans.
Hins vegar gæti einnig annar
þáttur í lífi Guðmundar verið
tilefni þess að hans væri
minnst sérstaklega á Ísafirði.
Það eru störf hans að bæjar-
málum og atvinnumálum.
Guðmundur Gíslason
Hagalín fæddist árið 1898 að
Lokinhömrum við Arnarfjörð.
Einhver þekktasta skáldsaga
hans er Kristrún í Hamravík,
sögukorn um þá gömlu, góðu
konu, sem hann ritaði snemma
á Ísafjarðarárum sínum og út
kom árið 1933. Á Ísafjarðar-
tíma sínum ritaði Guðmundur
einnig Sturlu í Vogum, hið
mikla og magnaða verk sem
út kom árið 1938.
Ætla mætti að maður sem
vann svo mörg stórvirki í bók-
menntum sem Guðmundur
Hagalín hefði ekki gert neitt
annað. Afköst hans á öðrum
sviðum voru þó með þeim
hætti, að ætla mætti að hann
hefði ekki gert neitt annað.
Guðmundur settist að á
Ísafirði árið 1929. Nokkru áð-
ur hafði hann dvalist í Noregi
um þriggja ára skeið, ferðast
um landið og flutt erindi um
Ísland og íslenska menningu.
Á Ísafirði stundaði Guðmund-
ur kennslu en var einnig rit-
stjóri, bæjarfulltrúi og forseti
bæjarstjórnar og var mjög at-
kvæðamikill og framsýnn á
þeim vettvangi. Hann var ötull
frumkvöðull nýjunga í at-
vinnumálum og átti sæti í
stjórnum margra fyrirtækja.
Guðmundur fluttist frá Ísafirði
árið 1946. Hann andaðist árið
1985.
Á vökunni í Edinborgarhús-
inu fjallaði Þröstur Helgason
bókmenntafræðingur um há-
skólafyrirlestra Guðmundar,
Auður Hagalín á Ísafirði, son-
ardóttir Guðmundar, sagði frá
lífi hans og störfum og Hrafn-
hildur Guðmundsdóttir Haga-
lín og Gunnar Jónsson lásu úr
verkum hans. Eyvindur P.
Eiríksson rithöfundur fjallar
um siglingalýsingar Guð-
mundar. Safnað hefur verið
fjölda ljósmynda frá ferli
Guðmundar, mynda sem al-
drei hafa birst opinberlega, og
voru ýmsar þeirra til sýnis.
Einnig kynnti Eyvindur Pét-
ur Eiríksson eigin verk og
skáldin Eiríkur Norðdahl og
Inga Dan fluttu nokkur af ljóð-
um sínum.
Salurinn i Edinborgarhúsinu var þéttsetinn á sunnudag. Hér má meðal annars sjá Auði
Hagalín, sonardóttir Guðmundar G. Hagalín (tv.) sem sagði frá lífi hans og störfum og
Jónínu Einarsdóttur.
13.PM5 19.4.2017, 09:268