Stefnir - 01.02.1970, Side 13

ST J ÓRNMÁLAMENT'J
Lciðtos’imi
og: mcinlioriiið
Eflaust hefur það valdið heilabrot-
um einhverra, að Magnús Kjartansson
ritstjóri Þjóðviljans, tók sér fvrir
hendur að leggja blaði sínu til það
lesefni, sem kostar hann meiri fyrir-
höfn og fyllir minna rúm, en annað,
sem ’kemur frá æfðum atvinnupenna
hans, og einmitt á sama tíma og á
hann hlóðust margvísleg önnur störf
og áhyggjuefnum innan flokks hans
fjölgaði. Hér er átt við smádálkinn,
„Frá degi til dags“, — meinhornið,
eins og ritstjórinn nefnir það stundum.
Magnús var að taka við forystu
kommúnista af Einari Olgeirssyni,
þingsæti hans og hlutverkinu sem
stefnumótandi leiðtogi. Bandalag komm-
únista og Hannibalista var að liðast
sundur og kommúnistaflokkurinn að
klofna í frumeindir alþjóðlegrar hrevf-
ingar Marx-Leninista. Sameiningartil-
raunir Einars Olgeirssonar höfðu mis-
heppnazt. Merkið, sem hann reisti á
Alþingi íslendinga, var hálffallið.
Stefna flokksins og innihald málefna-
legrar umræðu hans, var úrelt að veru-
legu leyti.
Við Magnúsi blasti það erfiða hlut-
skip'i að neyta krafta sinna til að reisa
merki kommúnistaforystunnar á Al-
þingi, endurnýja málefnalegt framlag
kommúnista út á við, og að ná ótví-
ræðri forystu í málefnum flokksins
inn á við.
Magnús Kjartansson tók að rita heil-
síðugreinarnar, „Á hvíldardaginn“, til
málefnalegrar endurnýjunar. Þetta
voru greinar, sem áttu að gefa and-
stöðu kommúnista gegn ríkisstjórninni
og stefnu hennar nýtt innihald, og
stefnu kommúnistaflokksins nútíma-
legra yfirbragð.
Þá var að snúa sér að jaðrafólki
kommúnistaflokksins, S’alinistunum,
öfgafólkinu. hatursöflunum. Persónu-
legar svívirðingar um andstæðinga bafa
löngum verið veigamikill báttur í
aróðri kommúnis*a. Á misjöfnu bríf-
ast börnin bezt. Þessi báttur áróðurs-
ms hafði löngum verið helzta frónn
kommúnista meðan ofsfækinu héldu
engin bönd. Viðreisnars^efnan. friáls-
hyggian, hafði á nvian leik vakið upp
hatrið, sem flokkurinn reyndi um
skeið mikið til að Ihalda niðri, vegna
þess að öfgar voru þá komnir úr tízku.
Gamli byltingarhugurinn hafði stung-
ið upp kollinum víðsvegar í flokknum
og var nú meira áberandi en nokkru
sinni áður, síðan á bernskuárum komm-
únistaflokksins. Það kom hins vegar
ekki til greina, að kommúnistaflokkur-
inn færi að innleiða óþvegna bylt-
ingarhyggju í málefnalega baráttu sína,
a. m. k. á meðan flokkurinn héldi tök-
um sínum á verkalýðshreyfingunni
nokkurn veginn óskertum.
Magnús Kjartansson valdi beinustu
leiðina til jaðrafólksins, hatursaflanna:
Pólitískar svívirðingar.
En með minnkandi persónulegum
illdeilum milli stjórnmálaflokka var
orðið úrelt að leggja andstæðinga í ein-
elti. Til að ganga ekki í berhögg við
við þessa þróun ákvað ritstjórinn að
íklæða hatursbroddinn meinlegum um-
búnaði fyndinnar illkvitni.
Meinhornið, smádálkurinn „Frá degi
til dags“ varð til og gerði „stormandi
lukku“, svo sem Magnús Kjartansson
hafði ástæðu til að reikna með.
Um skeið leit út fyrir að ný öld
væri risin í kommúnistaflokknum.
Flokkurinn skartaði stjórnspeki hvíld-
ardagsins eins og nýjum buxum. Það
slaknaði á stríðum dráttum í andlit-
um hatursfólksins þegar það sá í mein-
horninu, að ritstjóranum hafði tekizt
að koma vænu kjaftshöggi á einhvern
þeirra borgaralega sinnuðu.
Sennilega kom mörgum á óvart að
Magnús Kjartansson hætti að geta
risið undir öllu sem hann ætlaðist til
af siálfum sér. Mennirnir með stirnuðu
andlitin fluttu sig í eigið félag, bar-
áttan á Alþingi missti allan kraft og
hvíldardögunum, sem Magnús varði
til málefnalegrar endurnýjunar fækk-
aði. Kommúnistar misstu af hverju
tækifærinu effir öðru til að hafa frum-
kvæði í mikilvægum málum, t. d. á
sviði menntamála. Jafn skipulögð her-
ferð og sú, sem farin var gegn mennta-
málaráðherra meðan hann var erlendis
rann út í sandinn, þegar hann kom
heim, og gerði grein fyrir máli sínu
— naumast búinn að jafna sig á Reykja-
nesröstinni.
Fjögur þingsæti kommúnista eru í
hættu. Allt og sumt sem Magnús Kjart-
ansson hefur uppskorið, er viðurkenn-
ing á hæfileikum þeim sem hann á
sammerka Benedikt Gröndal gamla.
En þetta verður þá ekki í fyrsta sinn,
sem Magnús Kjartansson hyggur á sig-
ur, hæfileika og metnaðar í Heljar-
slóðarorrustu sinni við öfugsnúið um-
'hverfi — og verður að láta undan síga.
Perlur
Gagnrýnendum gekk erf-
iðlega að flokka síðustu bók
Thors Vilhjdlmssonar, Fljótt,
fljótt, sagði fuglinn. Þeir
lýstu bœði því sem var og
því sem var ekki í bókinni,
til þess að lýsa henni. Og
menn voru engu nœr.
Nýlega gerði Thor þessar
tilraunir broslegar, því hann
veit ekki sjdlfur hvemig á
að flokka framleiðsluna —
nema þá ef vera skyldi
undir prósa.
Alþýðublaðið spurði Thor
hvort von vœri á nýrri
skáldsögu:
„Ég er alltaf eitthvað að
reyna að smíða," svaraði
skáldið.
„Hvað?"
„Ja, ég," „já, ég er nú að
reyna að ljúka við nokkuð
stórt skáldverk."
„Skáldsögu?"
„Ég veit ekki hvað ég á
að kalla það, maður lendir
stundum í vandrœðum með
þessi orð, það er annarra
að skilgreina það. Ég er
bara í því að vefa. Ég reyni
að finna hœfilegt form fyrir
það sem ég er að búa til.
Svo er mér sama hvað þeir
ka'Ia það."
Fmhver hefði nú sagt
eitthvað, ef hann Bjöggi
hefði látið þetta út úr sér.
13