Bæjarins besta - 19.12.1997, Page 10

10 FÖSTUDAGUR 19. DESEMBER 1997
Guðsþjónustur um jól og áramót
Óskum starfsfólki okkar,
viðskiptavinum og
Vestfirðingum öllum
gleðilegra jóla og farsæls
komandi árs
Patreksfirði
ÍSAFIRÐI
Blómabúð
Ísafjarðar
Lífeyrissjóður
Vestfirðinga Eiríkur & Einar Valur hf.
Olíufélag
útvegsmanna
Skipasmíðastöðin hf. Sparisjóður Súðavíkur
Verslunarmannafélag
Ísafjarðar Þrymur hf., - vélsmiðja
Sparisjóður ÖnfirðingaSparisjóður Þingeyrarhrepps
ÍSFANG HF ÍSAFIRÐI
Hjólbarðaverkstæði
Ísafjarðar
Bolungarvík Gunnvör hf., Ísafirði
Ásgeir Svanbergsson skrifar um dr
Hver var Ka
ásamt fleirum á heimleið úr
sölvafjöru 7. ágúst 1869.
Þá var skip frá Stað með
sölvafarm á leið heim af Stór-
holtsfjörum í Saurbæ en lenti
í ágjöf í Akureyrarröst. Söl
eru viðsjáll farmur á opnu
skipi.
Löngu seinna fluttist Magn-
ús Samúelsson og Þóranna
norður að Djúpi og átti heima
í Hnífsdal, 18. febrúar 1910
þegar snjóflóðið mikla féll þar
og drap tuttugu manns. Þar
fórst hann, kona hans og
uppkominn sonur.
Þuríður Jónsdóttir var enn,
alla tíð ógift og barnlaus
vinnukona í Reykhólasveit
lengst af, sögð dugnaðarkona.
Hún var heilsubiluð, fékk köst
en vissi þau fyrir. Þegar hún
fann köstin koma að sér sagði
hún gjarnan: ,,Þarna kemur
hann, fjandinn sá arna”.
Yngsta barn Jóns og Ingi-
bjargar undu ekki lengi á
Barðaströnd. Þau voru bæði á
sjötugsaldri þegar þau komu
að Hamri, orðin lúin og varla
manneskjur til að standa fyrir
búi. Og tveim árum síðar flutt-
ust þau vestur í Sauðlauksdal
til sr. Gísla Ólafssonar og hafa
sjálfsagt lagt með sér það litla
sem þau áttu.
Gísla þekktu þau vel frá
fyrri tíð. Hann var fæddur og
uppalinn í Reykhólasveit, og
hafði verið aðstoðarprestur á
Stað í tólf ár. Ekki mundi
Kambsmóri voga sér inn fyrir
garð í Sauðlauksdal. Meðan
sr. Gísli var á Stað hafði hann
beitt sér fyrir garðrækt og
framförum í búnaði og hefur
vafalaust haft kálgarða í Sauð-
lauksdal. Ef til vill fengust
gömlu hjónin frá Kambi við
að hlú að görðunum þar
meðan þau biðu síns enda-
dægurs. Umskiptin voru
skammt undan, Jón Guð-
mundsson dó í Sauðlauksdal
20. ágúst 1836, í sama mánuði
um og fótum, froðufellir og
stynur”. Segir Jakob að þeir
stæðu þar yfir honum tæpan
hálftíma, þá stekkur hann á
fætur en skjögrar og dettur.
Síðan leiddu þeir hann og voru
fyrst í stað máttlausir undir
honum fætur og smátt og smátt
hresstist hann og kenndi sér
einskis meins daginn eftir.
Þeim sem nú lifa mundi detta
eitthvað annað í hug en
Kambsmóri við svona tilfelli.
Guðrún var næstelst, fædd
1801. Hún var í foreldrahúsum
alla tíð og fluttist með fjöl-
skyldunni að Hamri 1830.
Hún fór svo út í veröldina ári
síðar og var í Hergilsey vistar-
árið 1831-32.
Þar var þá einnig vistráðinn
Jón Sigurðsson, kvæntur
vinnumaður, ættaður af Snæ-
fellsnesi, síðar bóndi á Skrið-
nafelli.
Eitthvað hafa þau Guðrún
orðið kunnug því haustið eftir,
þann 16. október 1832 eignað-
ist Guðrún barn sem hún
kenndi Jóni og var hún þá
komin til veru á Siglunesi.
Barninu var strax komið fyrir
á Brekkuvelli og fór Guðrún
að finna það 17. febrúar um
veturinn. Þangað komst hún
aldrei, fannst liðin milli
Brekkuvallar og Fótar og er
dánarorsökin ókunn.
Barnið lifði, hét Ingibjörg,
varð vinnukona í eyjum, átti
svo Jón Jónsson í Stykkis-
hólmi og börn með honum en
dó þar 17. október 1878.
Þriðja barn Jóns og Ingi-
bjargar var Þóranna, átti Sam-
úel Samúelsson bónda á
Miðjanesi í Reykhólasveit.
Þau áttu nokkur börn sem upp
komust en það var eftirtak-
anlegt að þrjú þeirra fórust af
slysförum á góðum aldri. Þau
Benedikt sonur þeirra og
Elísabet dóttir þeirra voru
bæði ógift vinnuhjú í Reyk-
hólasveit er þau drukknuðu
fróðleiksmaður að hætti þeirr-
ar tíðar, ræðinn, hagmæltur
og söguglaður, fékkst við
lækningar og var ljósfaðir
fjölda barna og sjálfur átti
hann nær tuttugu börn. Eftir
honum skráði Þorsteinn Er-
lingsson sagnir um fólk og
fyrirbæri og kallaði ,,Sagnir
Jakobs gamla”.
Þær sagnir eru auðvitað
spegill samtímans sem er þá
öld hjátrúar og fáfræði og rétt
rúmum hundrað árum fyrr
(1683) hafði maður verið
brenndur í Arngerðareyrar-
skógi fyrir galdra.
Sagan um kaupmanninn er
ekki trúleg. Hjónin frá Kambi
koma vel fyrir í samtímaheim-
ildum, þau eru sögð heiðarleg
og góðgjörðasöm en börn
þeirra vel uppfrædd og hæglát
og athygli vekur að þau kom-
ast öll á fullorðinsár sem þá
var ekki títt. En fjölskyldan
hafði þá byrði að bera að sum
börnin hafa strítt við heilsu-
leysi á köflum sem samtíminn
klæddi svo í sagnabúning og
skýrði að hætti aldarinnar. Elst
barnanna var Guðmundur. Það
er hann sem er í för með for-
eldrum sínum 1830 og líklegri
hvatamaður flutninganna en
gömlu hjónin á sjötugsaldri.
Hann var vel að sér og harð-
neskjumaður, bjó með foreldr-
um sínum á Kambi, á Hamri
og í Hvammi en lengst á Efri
Vaðli, kallaður Guðmundur
,,skoli” hvernig sem á því
nafni hefur staðist. Ekkert beit
það á hann þótt sagt væri að
Móri fylgdi honum fast og
svo börnum hans.
Guðmundur var einn barna
hans, kallaður ,,harði”. Jakob
gamli var eitt sinn með honum
á ferð og þeir þrír saman. Guð-
mundi harða hætti til að fá
köst sem kennd voru Móra og
fékk hann nú eitt kastið sem
Jakob lýsir svo: ,,Kastast hann
þá niður, brýst um með hönd-
Einn af þekktum ferða-
mannastöðum hérlendis er nú
Brjánslækur á Barðaströnd.
Þar mætast leiðir og staðurinn
og umhverfið glitrar af sögu.
Þar á grundunum hafði
Hrafna-Flóki vetursetu og
surtarbrandur í gili vitnar um
hlýviðri og hitakæran gróður
fyrri tíða. Jafnan hefur verið
fjölfarið þar hjá garði.
Vorið 1830, um fardagaleyt-
ið var fólk á ferð fyrir neðan
garð á Brjánslæk. Það var ekki
á skemmtireisu eins og gerist
í nútímanum, heldur átti það
erindi í sveitina. Þetta voru
eldri hjón og dóttir þeirra full-
orðin og svo sonur þeirra með
konu og börn. Fólkið fór hægt
yfir, rak á undan sér fáeina
nautgripi en teymdi hesta
klyfjaða sængurfötum, am-
boðum og slitnum búsgögn-
um. Þarna voru á ferð nýju
ábúendurnir á Hamri, nokkru
vestar í sveitinni þar sem sér
um allan Hagavaðal og vegir
liggja upp til Arnarfjarðar.
Eldri hjónin voru Jón Guð-
mundsson sem búið hafði á
Kambi í Reykhólasveit í átján
ár en kona hans hét Ingibjörg
Árnadóttir og var hún af Hlíð-
arætt í Reykhólasveit.
Við þessa flutninga fjölgaði
sveitardraugunum á Barða-
strönd um einn, því um þessi
hjón hafði spunnist sú saga að
draugurinn Kambsmóri fylgdi
þeim. Þjóðsagan kunni þau
skil á honum að hann væri
sending til Jóns bónda fyrir
það að refjast um að borga
kaupamanni undan Jökli
verkalaunin. Var Kambsmóri
talinn eiga sök á skepnudauða
á Kambi og heilsuleysi í fólk-
inu. Sagan segir að nú væru
þau að flýja drauginn.
Frá þessu fólki hefur meðal
annarra sagt Jakob Aþanasíus-
son, sem lengi bjó í Tungu-
múla, fáum bæjarleiðum fyrir
vestan Hamar. Jakob þessi var
Hólssókn í Bolungarvík
Aðfangadagur, 24. desember
Aftansöngur í
Hólskirkju kl. 18:00
Jóladagur, 25. desember
Hátíðarguðsþjónusta í
Hólskirkju kl. 14:00
Guðsþjónusta á Sjúkrahúsi
Bolungarvíkur kl. 15:15
Gamlársdagur, 31. desember
Aftansöngur
í Hólskirkju kl. 18:00
Ísafjarðarprestakall
Sunnudagur 21. desember
Fjölskylduguðsþjónusta í
Ísafjarðarkirkju kl. 11:00
Prestur: Sr. Magnús Erlingsson.
Organisti: Hulda Bragadóttir
Aðfangadagur, 24. desember
Jólaguðsþjónusta í
Hnífsdalskapellu kl. 18:00.
Prestur: Sr. Skúli Sigurður
Ólafsson. Samkór Hnífsdælinga
syngur undir stjórn Huldu
Bragadóttur organista.
Jólaguðsþjónusta í
Ísafjarðarkirkju kl. 23:30.
Prestur: Sr. Magnús Erlingsson.
Kór Ísafjarðarkirkju syngur
undir stjórn Huldu Bragadóttur
organista.
Jóladagur, 25. desember
Jólaguðsþjónusta í
Ísafjarðarkirkju kl. 14:00.
Prestur: Sr. Skúli Sigurður
Ólafsson. Kór Ísafjarðarkirkju
syngur undir stjórn Huldu
Bragadóttur organista.
Jólaguðsþjónusta á
Fjórðungssjúkrahúsinu á
Ísafirði kl. 15:30. Prestur: Sr.
Skúli Sigurður Ólafsson. Kór
Ísafjarðarkirkju syngur undir
stjórn Huldu Bragadóttur
organista.
Jólaguðsþjónusta í
Súðavíkurkirkju kl. 14:00.
Prestur: Sr. Magnús Erlingsson.
Kór Súðavíkurkirkju syngur
undir stjórn Sigríðar
Ragnarsdóttur organista.
Gamársdagur, 31. desember
Áramótaguðsþjónusta í
Ísafjarðarkirkju kl. 18:00.
Prestur: Sr. Magnús Erlingsson.
Kór Ísafjarðarkirkju syngur
undir stjórn Huldu Bragadóttur
organista.
Þingeyrarprestakall