Börn og menning - 01.04.2008, Blaðsíða 18

16
Börn og menning
Magdalena eru augljóslega elskendur og
hún mælir til hans ástarorð. í bókinni er
mynd af því þegar Andrés kemur og ónáðar
þau og Jesús rekur hann út og segir honum
að leyfa þeim Maríu Magdalenu að vera í
friði til morguns. Myndin sýnir þau liggja
nakin í fleti á gólfinu undir teppi og hún er
berbrjósta.
Félagi Jesús var ekki bara sem bögglað roð
fyrir brjósti margra íslendinga. Skömmu eftir
útgáfu hérlendis var bókin gefin út í Færeyjum
þar sem siðsamir og guðhræddir eyjaskeggjar
supu ekki síður hveljur yfir guðlastinu en
(slendingar. í Færeyjum mótmæltu Óli
Breckman, þingmaður Fólkaflokksins og
Hilmar Kass hjá Sjálvstýrisflokknum því með
stórum orðum að Norræna ráðherranefndin
styddi þýðingu á Félaga Jesús á færeysku.
Þingkonur tókust á og trúarleiðtogar
fordæmdu
í byrjun desemer 1978 kvaddi Ragnhildur
Helgadóttir sér hljóðs utan dagskrár á Alþingi
og fann að því að þýðing Félaga Jesús hefði
verið studd af Norræna þýðingarsjóðnum.
Ragnhildur sagði slíkar fúaspýtur koma óorði
á Norræna samvinnu. Flún taldi að í bókinni
væri fjallað með slíkum hætti um kenningar
Krists að það hlyti að vekja spurningar um
hvort Alþingi og ríkisvald risu undir 62. grein
Stjórnarskrárinnar um stuðning ríkisvaldsins
við þjóðkirkjuna. Þingkonan taldi líka
vafasamt að útgáfa bókarinnar kæmi heim
og saman við 125. grein hegningarlaganna,
sem setur viðurlög við að smána átrúnað
trúarsafnaða. Svava Jakobsdóttir, sem var
stjórnarmaður í Máli og menningu á þessum
tíma, auk þess að sitja á þingi, taldi hins
vegar alveg vanta rök og sannanir fyrir því
að Félagi Jesús smánaði trúarbrögð. Svava
sagði bókina sögulega skáldsögu en ekki
kennslubók í kristnum fræðum og hún sagði
höfundinn hafa sett atburðina í pólitískt
samhengi. Það væri það samhengi sem færi
fyrir brjóstið á Ragnhildi Helgadóttur, prestum
og skríbentum Morgunblaðsins.
Skömmu eftir að Ragnhildur vakti
máls á bókinni á þingi, eða þann 10.
desember 1978, dró aftur til tíðinda þegar
birtist í Morgunblaðinu yfirlýsing fjögurra
trúarleiðtoga. Þeir voru biskup hinnar lúthersk
evangelísku kirkju, herra Sigurbjörn Einarsson,
Henrik Frehen biskup kaþólsku kirkjunnar á
íslandi, Sigurður Bjarnason forstöðumaður
Aðventistasafnaðarins og Einar J. Gíslason,
forstöðumaður Fíladelfíusafnaðarins.
í yfirlýsingunni var Félagi Jesús harðlega
fordæmd og kölluð „blygðunarlaus storkun
við helgustu tilfinningar kristinna manna."
í niðurlagi þessarar einstöku samkirkjulegu
fordæmingar sagði:
„ Vér viljum eindregið vara grandalaust
fólk við þeirri óhollustu, sem þessi
bók hefur að geyma og hvetja alla
heilbrigða menn, einkum foreldra
og kennara til samstöðu um að verja
börnin fyrir þessari og annarri ólyfjan,
sem bókaútgefendur láta sér sæma
að bjóða þeim".
Óþarfa æsingur yfir gölluðu verki
Mín skoðun er sú að fjaðrafokið vegna úkomu
Félaga Jesús hafi verið kjánalega yfirdrifið.
Einn varaþingmaður, Bragi Jósepsson, taldi
reyndar umræðurnar sumpart gagnlegar,
hann taldi þörf á betra kennsluefni,
kennslubækur í kristindómi væru einstaklega
leiðinlegar og illa gerðar. En líkt og á við
um fleiri umdeildar bækur hefur umtalið
vafalaust komið útgefandanum vel og bókin
selst mun meira en annars hefði orðið. í grein
sem birtist í Morgunblaðinu í júní árið 1990,
var málið rifjað upp og sagt að fullorðnir
hafi keypt og lesið bókina, þá er og sagt að
starfsmenn bókasafna hafi sagt hana hafa
verið mikið lánaða á sínum tíma, en ekki
hafi börn og unglingar tekið hana til útláns,
heldur forvitnir fullorðnir.
Það fólk sem gagnrýndi Félaga Jesús af
mestum móð sýnist mér algerlega hafa
gleymt að benda á þann galla bókarinnar
sem mest um vert er að hafa orð á. Það
verður hreinlega að segjast að flestu
bókmenntaáhugafólki, hvar sem það
stendur í pólitík eða hvaða viðhorf það
hefur til trúarbragða, hlýtur að finnast bókin
„hundómerkileg", eins og sjálfur þýðandinn,
Þórarinn Eldjárn, orðaði það í viðtali við
blaðamann Morgunblaðsins mörgum árum
eftir útkomuna. Félagi Jesús hefur nefnilega
elst býsna illa. Verkið er að mínu mati óttalega
lítið heillandi, stíllinn er flatur, bókin er ekki
vitund spennandi og eindreginn boðskapur
höfundarins ber söguna gjörsamlega ofurliði.
Ég efast stórlega um að margir krakkar hafi
haft gaman að þessari bók, enda kólnaði
áhuginn fyrir henni fljótt. Sennilega mun
Félagi Jesús seint verða endurútgefin.
Flöfundur er ritstjóri Barna og menningar