Morgunblaðið - 09.02.2021, Blaðsíða 17

UMRÆÐAN 17
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. FEBRÚAR 2021
Hinn 3. maí 2018
birti ég grein í blaðinu
með fyrirsögninni
„Hvað varð um Sjálf-
stæðisflokkinn okkar?“
Tilefnið var að ég hafði
verið í burtu í tæp 30
ár og þekkti ekki Sjálf-
stæðisflokkinn fyrir
sama flokk og hann
var er ég hvarf á braut
héðan í lok níunda ára-
tugarins þegar ég kom til baka.
Þegar ég fór og settist að í
Þýskalandi vann Sjálfstæðisflokk-
urinn í svipuðum anda og með svip-
aðri stefnumörkun og Kristilegi
demókrataflokkurinn þar. Nánast
eins og systurflokkar.
Þegar ég kom til baka síðla árs
2016 sýndist mér Sjálfstæðisflokk-
urinn mest vera kominn inn á svið
AfD (Alternative für Deutschland),
sem var og er hægri þjóðernis-,
öfga- og íhaldsflokkur sem hafði
klofið sig út úr Kristilegum demó-
krötum.
Besta dæmið um þumbaraháttinn
var fyrir mér að flokkurinn var á
móti nánara samstarfi Evrópuþjóða,
fullri aðild að ESB og upptöku evr-
unnar.
Hvað var orðið um skilning,
þroska og stjórnmálalega sýn for-
ystu þessa flokks, sem þó var skip-
uð ungu og að sjá álit-
legu og hæfileikaríku
fólki?
Skildi það ekki að
álfan okkar, Evrópa,
mun ekki geta staðið af
sér áskoranir og ógnir
langrar framtíðar
nema sameinuð og
samstillt?
Skildi það ekki að
velferð, menning og ör-
yggi barnanna okkar
og barna þeirra væri í
húfi?
Skildi það ekki að við vorum þá
þegar komin 80% í ESB í gegnum
EES-samninginn og þátttöku í
Schengen og höfðum undirgengist
að taka upp og hlíta reglugerðum
og lögum ESB án þess þó að hafa
nokkra aðkomu að gerð og setn-
ingu þeirra?
Skildi það ekki að með því að
taka skrefið til fulls, ganga 100% í
ESB, fengjum við okkar eigin
kommissar (ráðherra) hjá ESB
eins og allar aðrar aðildarþjóðir –
hver þeirra hefur aðeins einn – sex
þingmenn á Evrópuþingið og fullt
neitunarvald gagnvart nýjum lög-
um og öllum meiriháttar ákvörð-
unum og gætum þannig tekið þátt í
allri evrópskri stefnumótun og
lagasetningu?
Eftir að hafa fylgst gjörla með
þróun ESB í marga áratugi, svo og
þeim miklu framförum ekki síst á
sviði öryggis- og velferðarmála fyr-
ir neytendur og almenning en líka
á sviði hinnar lýðræðislegu upp-
byggingar þessa sambands þjóð-
ríkja álfunnar sem ESB hefur stað-
ið fyrir, var mér þessi afstaða
stjórnar Sjálfstæðisflokksins óskilj-
anleg.
Þetta fólk skildi greinilega ekki
nýja merkingu „sjálfstæðis“, sem
Bjarni Benediktsson eldri skil-
greindi svo vel, m.a. með þessum
orðum í áramótaræðu fyrir meira
en hálfri öld: „Við eigum þess
vegna ekki að óttast samvinnu við
aðra, heldur sækjast eftir henni til
að bæta landið og lífskjör fólksins
sem í því býr.“
Það er raunalegt að forystumað-
ur sem leiddi flokkinn fyrir meira
en hálfri öld skuli hafa séð og skilið
okkar tíma betur en núverandi for-
usta, sem virðist heltekin af göml-
um kreddukenningum og þjóð-
ernis- og einangrunarhyggju.
Sjálfstæði nútímans byggist á
skilningi á því að fyrsta stig þess
er efnahagslegt sjálfstæði, sem um
leið er forsenda fyrir frekari stig-
um sjálfstæðis til orðs, æðis og
áhrifa, en það næst aðeins með
mikilli samvinnu, samskiptum og
viðskiptum við önnur ríki og þá
helst þau sem eru næst okkur og
tengdust, ekki á einangrunarhug-
myndum og afdalahyggju.
Það er líka og ekki síður rauna-
legt, nánast hörmungarsaga, að
forystumenn Sjálfstæðisflokksins
skuli ekki hafa skilið hvílíkt óláns-
tól íslenska krónan hefur verið og
er og hversu illa hún hefur farið
með landsmenn í flestum hugs-
anlegum formum síðustu öldina.
Hér má minna á að fyrir hundr-
að árum hafði íslenska krónan og
sú danska sama verðgildi; ein ís-
lensk króna hafði sama gildi og ein
dönsk. Í dag er verðgildi íslensku
krónunnar fimm danskir aurar og
ef við hugsum til þess að í byrjun
níunda áratugarins voru tvö núll
sniðin af krónunni er raunstaðan
sú í dag að verðgildi íslensku krón-
unnar er komið niður í einn tutt-
ugasta úr dönskum eyri.
Þessi hrikalega þróun og botn-
lausa hrap íslensku krónunnar
hefur svo leitt til þess að hér hafa
vextir verið margfalt hærri en í
öðrum evrópskum löndum, sem
m.a. hefur þýtt að íbúðarkaup-
endur hafa þurft að greiða íbúðir
sínar 3,5-4 sinnum með vöxtum á
sama tíma og nágrannar með
stöðugan og traustan gjaldmiðil,
evruna, hafa ekki þurft að greiða
sína íbúð með fullum vöxtum
nema 1,5 sinnum.
Auðvitað gildir sama saga um
það fjármagn sem atvinnufyr-
irtæki landsins þurfa í sinn rekst-
ur og lántökur einstaklinga og
fjölskyldna fyrir öðrum þörfum;
menn hafa þurft að standa undir
margfalt meiri og þyngri byrðum
við skil og uppgjör sinna skulda
en íbúar nágrannalanda.
Hvaða heilvita maður getur eig-
inlega staðið fyrir slíkri stefnu,
hvað þá ungt, hæfileikaríkt og vel
menntað fólk!
Ég skrifa þessa grein akkúrat
nú í tilefni þeirrar ágætu greinar
sem Friðjón R. Friðjónsson skrif-
aði í blaðið 28. janúar og þá um
leið í tilefni af þeirri moðgrein
sem birt var eftir Brynjar Níels-
son 30. janúar og innihélt ekkert
nema orð.
Það var fagnaðarefni að lesa
grein Friðjóns og sjá svart á hvítu
að það leynist enn lífsneisti, skiln-
ingur og framsýni meðal flokks-
félaga.
Vonandi nær þess neisti að
verða að báli sem fer sem eldur í
sinu um flokkinn og nær að
hrekja afdankað lið ungra og ald-
inna til síns rétta heima; í Mið-
flokkinn.
Sviplaus, stefnulítill, steinrunninn
og afdankaður stjórnmálaflokkur
Eftir Ole Anton
Bieltvedt » „Við eigum þess
vegna ekki að óttast
samvinnu við aðra held-
ur sækjast eftir henni til
að bæta landið og lífskjör
fólksins sem í því býr.“
Ole Anton Bieltvedt
Höfundur er alþjóðlegur kaupsýslu-
maður og stjórnmálarýnir.
Í Morgunblaðinu
laugardaginn 31.
október 2020 er grein
um fyrirhugaðan
vindmyllugarð á Mel-
rakkasléttu. Sam-
kvæmt greininni hef-
ur franska fyrirtækið
Quair áform um að
setja þar upp allt að
34 vindmyllur á 33
ferkílómetra svæði.
Melrakkaslétta er skilgreind
sem mikilvægt fuglasvæði. Turn-
arnir yrðu um 119 metra háir og
spaðarnir 162 metrar í þvermál og
fari hæst í 200 metra hæð frá jörðu
eða þrefalda hæð Hallgríms-
kirkjuturns í Reykjavík. Þetta
truflar ekki neinn, segja þeir. Það
var og. Danskur góðvinur minn
hefur í tugi ára unnið hjá stærsta
vindmylluframleiðanda Danmerkur
og hefur hann bent mér á nokkur
afgerandi atriði varðandi þessi
áform og telur að hér sé um stór-
slys að ræða ef af framkvæd verð-
ur. Bjó hann hér á landi um árabil
og upplifði íslenska náttúru og veð-
urfar.
Í fyrsta lagi sé veðráttan hér
vandamál. Endalaus veðrabrigði,
oft innan eins sólarhrings, s.s. mis-
munandi vindstyrkur og vindátt,
snjór, frost, þýða o.s.fv. Sífellt þarf
að breyta stöðunni á spöðunum
sem munu ekki þola þetta til lengd-
ar að hans áliti.
Í öðru lagi er fugladauði mikið
vandamál. Franska fyrirtækið seg-
ir fuglalífið vera áskorun. Áskorun?
Spaðarnir eru orðnir það stórir
að þeir ná yfir flughæð flestra
fugla. Í þoku, dimmviðri og birtu-
skiptum, sem eru mjög
mikil hér á landi
glampar oft á spaðana.
Fuglar á flugi halda að
þarna sé útgönguleið á
bjartara svæði og taka
stefnuna á myllurnar.
Þó svo fugl nái að
sleppa fram hjá
fremstu myllunni tek-
ur við heill skógur af
vindmyllum, sem virk-
ar sem hakkavél. Hér á
Íslandi er óvenjumikið
um farfugla, sem æfa margoft
oddaflug með ungviðinu til und-
irbúnings fyrir langflug. Landslag
og veðrátta á Íslandi er sér á parti.
Stutt í sjó, vötn, dali, fjöll o.s.frv.
og því fuglar mikið á ferðinni.
Að lokum má spyrja fyrir hvern
þetta sé gert. Sjónmengun, verðfall
stórra landsvæða, hávaði og dauði
þúsunda fugla. Athugið að myll-
urnar ganga stanslaust allan sólar-
hringinn. Við þurfum að kaupa raf-
magnið af Quair næstu áratugina
samkvæmt núverandi reglum, þó
svo við hefðum engin not fyrir það.
Í öllu falli er þessi framkvæmd ekki
í þágu náttúru og dýralífs.
Eftir Hauk R.
Hauksson
Haukur R. Hauksson
» Turnarnir yrðu um
119 metra háir og
spaðarnir 162 metrar í
þvermál og fari hæst í
200 metra hæð frá jörðu
eða þrefalda hæð Hall-
grímskirkjuturns í
Reykjavík.
Höfundur er fv. framhaldsskóla-
kennari.
Vindmyllugarður –
Fáránleg fram-
kvæmd – Fugla-
dauði í þúsundavís
Biblían er sögulega
rétt, þetta er hin klass-
íska kenning. Auðvitað
hefur sitthvað komið í
ljós í fornleifarann-
sóknum sem er ekki al-
veg í samræmi við
Biblíuna, aðallega
Gamla testamentið, en
það er frekar lítilfjör-
legt. Vandamálið í bibl-
íulegum fornleifarann-
sóknum er ekki að þar séu að finnast
heimildir í andstöðu við Biblíuna.
Vandamálið er það sem ekki finnst.
T.d. finnast nánast engar heimildir
um þá merku konunga Sál, Davíð og
Salómon. Þetta er að mörgu leyti
skiljanlegt, en til að skilja það þarf
að líta aðeins betur á trúna.
Menn hallast helst að því í dag að
eingyðistrúin sé uppruninn í hæð-
ardrögum Júdeu um 1500 f.Kr.
Merkar fornleifar, t.d. bókasöfn á
leirtöflum, sem fundust í Sýrlandi í
rústum borganna Ebla, Mari, Ugarit
og Alalakh benda á þetta.
Með eingyðistrúnni verður ein
mesta siðbót sem heimurinn hefur
upplifað. Áður ríkti heiðinn siður
með allri sinni bannhelgi, hefnd-
arskyldu og óútreiknanlegum goð-
um í eilífri innbyrðis baráttu. Í stað
óttavalds blóðhefnda kom einn Guð
sem gerði sáttmála við sitt fólk og
setti því lög. Þetta voru hin mósaísku
lög, þau byggja á endurgjaldslögum
(Lex Talionis) Hammurabis, kon-
ungs í Babýlon, þannig var komið á
réttarkerfi sem leysti blóðhefndina
af hólmi. Margir konungar í Egypta-
landi og Mesópótamíu höfðu reynt
þetta áður en þeirra kerfi hurfu með
þeim sjálfum, en núna tókst það und-
ir stjórn hins almáttuga Guðs Jahve.
Trúardómstólar hans sáu um að
framfylgja lögunum.
Þessi breyting verður þegar þjóðir
eru að hverfa frá hjarðlífi og byrja að
lifa af akuryrkju. Í slíku samfélagi er
blóðhefnd ónothæf sem rétt-
arvörslukerfi. En til þess að lögin
næðu fótfestu þurfti harðar aðgerðir.
Lýsingar Gamla testamentisins á
ýmsum refsingum sem beitt var eru
hrikalegar. Þarna fæðist öflugt trúar-
vald, úr því eru abra-
hamísk trúarbrögð
sprottin, gyðingatrú,
kristni og íslam.
Trúin sjálf eins og við
þekkjum hana í dag af
miskunnsemi Guðs,
réttlæti hans og huggun
kemur ekki fyrr en um
þúsund árum seinna.
En að upphaf trú-
arinnar er trúarlegt
vald, einkum dómsvald
trúarríkisins, skýrir
ýmislegt sem fólk á erf-
itt með að skilja í dag.
Hebrear búa ekki við konungsvald
í upphafi, heldur dómaravald, sem
hefur aðsetur í griðaborgum, arfleifð
þessa kerfis eru kirkjugriðin. Þetta
kerfi á ekki rætur í Egyptalandi. Þar
ríkti einvaldur faraó með embætt-
ismenn skriftlærðra presta, her-
stjóra og landaðals. Það er þetta
kerfi sem verður ríkjandi í Evrópu
fyrir tilstuðlan Rómverja, efnahags-
máttur rómverska keisararíkisins
byggðist á Egyptalandi, þar var
kornforðabúr Rómverja. Valdakerfi
Evrópu með herstjóra sem var kon-
ungur af Guðs náð, og embætt-
ismenn og landaðall undir honum, er
arfleifð egypsku faróanna. En
Hebrear sluppu ekki til frambúðar.
Seinna kusu þeir konung og koma
sér upp fastaher til landvarna og
notuðu til þess sameiningarafl trú-
arinnar.
Sameiningaraflið var svo sterkt,
að enginn ættbálkur gat vikist und-
an því, það kostaði stríð. Lítill vafi er
á því, að Lincoln Bandaríkjaforseti
hefur sótt styrk í þessar sögur
Gamla testamentisins þegar hann
ákvað að hefja borgarastríðið í
Bandaríkjunum á sínum tíma.
En trúarvaldið var fyrst og fremst
um dómsvald. Trúarkerfið sjálft, síð-
ar kirkjan, vopnast aldrei. Gamla
testamentið er lögbók trúarvaldsins
og skrifað sem slíkt. Því er ætlað að
birta dómafordæmi úr sögunni, lög-
bækur þessa tíma voru ekki safn
réttarheimilda, heldur dóma-
fordæmi. Þessi hefð heldur áfram í
kristni, fyrir tilstuðlan lögspekinga
kirkjunnar. Endahnútinn reka
kristnir konungar Evrópu. Afleiðing
þessa er hinn kristni siður sem öll
Evrópa og Ameríka býr við, jafnvel
þeir sem telja sig til annarra trúar-
bragða. Mikil undirstaða þessa siðar
er fyrirgefningarkenning kristninn-
ar. Misindismönnum skal fyrirgefið
þegar þeir hafa tekið út réttláta refs-
ingu. Þannig er trúarvaldið gamla
undirstaða nútímasiðmenningar.
Það er fróðlegt og skemmtilegt að
velta vöngum yfir gildi Biblíunnar
sem sögulegrar heimildar. En hún
er dómafordæmi, ekki mannkyns-
saga. Því geta nöfnin verið skálduð –
og því ekki finnanleg á fornminjum -
beinlínis í þeim tilgangi að forðast
deilur um hverjir væru beinir af-
komendur og erfingjar hinna fornu
konunga og æðstupresta. Einn sátt-
málinn við drottin var að konung-
urinn skyldi vera af ættbálki Júda,
en æðsti presturinn Leví, lengra var
ekki gengið.
En sé horft fram hjá þessu er í
sjálfu sér ekkert því til fyrirstöðu að
trúin hafi komið til Júdeu með Hebr-
eum frá Egyptalandi og ekkert að
því að halda því fram. Þórhallur
minnist þar á Akhenaton (Iknaton),
en með honum verður bylting í
egypskri list. Vildi Iknaton ekki
gömlu listamennina? Ef svo er hafa
Hebrear staðið honum til boða.
Þarna urðu til listaverk svo ótrúleg
að heimurinn hefur ekki séð annað
eins hvorki fyrr né síðar. Frægust er
gullgríma sonar Iknatons Tut-
ankamons, en fegurst er styttan af
konu hans Nefertiti, hún ber af í slík-
um mæli að aðrar frægar fyrirsætur
eins og Mona Lisa geta pakkað sam-
an. Voru hebreskir listamenn þarna
að verki? Hver veit? En sé svo er
skiljanlegt að þeim var hent út.
Eftir Jónas
Elíasson » Fróðlegar og
skemmtilegar grein-
ar Þórhalls Heimissonar
um Egyptaland og
Biblíuna eru í anda
þeirra fræða að Biblían
sé nokkuð rétt,
sögulega séð.
Jónas Elíasson
Höfundur er prófessor.
jonaseliassonhi@gmail.com
Trúin, sagan og Biblían