Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.11.2013, Qupperneq 10

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í nóvember 2013
Þetta er hún Jóhönna
Hernitsdóttir
langamma mín, sem
Ingibjörg Skaptadóttir
langalangalanga-
langamma mín tók á
móti, þá sjötug að aldri.
Tíu börn
Jóhannes og hún bjuggu ekki stóru búi og í mann-
tölum sést að þau héldu yfirleitt ekki vinnuhjú. I Mt
1840 er hann sagður „reipslagari", í Mt 1845 er hann
sagður bóndi sem „lifir af grasnyt og sjávarafla". A
20 árum eignuðust þau 10 börn, en aðeins sex komust
til manns. Þau voru í aldursröð þessi:
1. Guðný, f. 6.3.1821; 2. Sigurður, f. 28.5.1822; 3.
Skapti, f. 15.1.1824; 4. Jón, f. 5.3.1826, d. 20.10.1827;
5. Sigríður, f. 13.5.1828; 6. Stúlka, 15.7.1830, dáin
sama dag; 7. Jón, f. 18.3.1832; 8. Jóhann, f. 7.9.1833;
9. Solveig, f. 31.10.1834 og 10. Jóhann Sigurður f.
5.8.1841,d. 19.12.1841.
Ingibjörg og Jóhannes voru búsett á Gufuskála
Vesturkoti þegar elstu börnin fæddust en þegar
Sigríður fæddist bjuggu þau í Lónshúsum og síðan á
Meiðastöðum þegar Jóhann fæðist.
Blóðtökumaður
Börnin virðast hafa alist upp við gott atlæti og fræðslu
því þegar þau fermdust fengu þau öll nema eitt þá
umsögn að þau væru sæmilega lesandi. Sæmilega
þýddi með sóma og var besta umsögnin; kunnandi
smátt og stórt, allvel greind. Eina bamið sem var
sagt illa læst var Solveig en hún var sögð skilnings-
góð og nokkum veginn kunnandi bæði það smáa og
stóra í kverinu. Kannski var hún lesblind - hver veit
Jörundur hundadagakonungur
Til gamans má geta þess að Jörundur Hunda-
dagakommgur hafði það á stefnuskrá sinni að
bœta Ijósmœðrafrœðslu hérlendis. Það erþó tal-
ið hafa verið fyrir áhrif Maddömu Malmqvist,
Ijósmóður í Reykjavík, sem var gift virkisstjóra
Jörundar í Batteríinu. Til er bréf frá henni
til Jörundar ritað 13. ágúst 1809. „Til Hans
Exellence Her. Jörgen Jörgensen “. Þar kvittar
hún fyrir „ hið veitta leyfi og skipun um að taka
til kennslu og annast um kvenpersónur þær, sem
hæfar geta talizt og til þess fallnar að læra það,
sem nauðsynlegt er og dugir til og geta starfað
að Ijósmóður vísindum." (ritstjóri)
Hón formóðir mín þræddi ógreiðfær og villugjörn
hraun Reykjanessins í áratugi til þess að hjálpa konum
í nauð. (Ljósmynd Omar Smári Armannsson)
- en hún hefur fengið góða aðstoð heima við námið.
Þessar umsagnir segja meira en mörg orð.
Jóhann sonur Ingibjargar, (1833-1874) fetaði í fót-
spor Skapta afa síns og Skapta móðurbróður síns.
Hann var blóðtökumaður og fékkst við lækningar.
Hann var bóndi og smiður á Kötluhóli í Leiru.
Jóhannes maður Ingibjargar lést 18.11.1862 í
Litlabæ við Ivarshús og var þá örvasa og blindur
maður.
Naut mikils trausts
Ingibjörg lifði mann sinn, hún dó 30.7.1874 og bjó þá
í Litlabæ hjá dóttur sinni, Solveigu, og manni henn-
ar, Þórði Björnssyni. Þar bjó þá einnig sonur hennar
Jón, ógiftur, sem lifði af smíðum. Þegar Ingibjörg dó
lifðu aðeins þrjú af þeim sex börnum hennar sem upp
komust.
Hennar var við andlátið getið í Þjóðólfi, Víkverja
og víðar. Séra Sigurður Sívertsen sóknarprestur að
Útskálum minntist hennar m.a. á þá leið að „hún
hafði bezta vit á læknisdómum. Komu ráð og með-
öl frá hennar hendi að beztu notum.“ Hennar var oft
vitjað í stað læknis af Vatnsleysuströnd, úr Grindavík,
Höfnum og Garði.
Af þessum orðum sést að Ingibjörg hefur notið
mikils trausts samferðamanna sinna og einnig hefur
hún notið trausts landlækna sem voru samtíða henni.
Nöfnur í Garðinum
Ég hef ekki tekið saman niðjatal Ingibjargar
Skaptadóttur - en gaman væri ef þeir sem vita af
henni sem formóður létu vita af sér. Þó veit ég með
vissu að alltaf hafa einhverjir afkomendur henn-
ar búið í Garðinum. Þar búa í dag að minnsta kosti
tvær Ingibjargir sem eru afkomendur Ingibjargar
Skaptadóttur. Þær heita báðar Ingibjörg Anna og eru
báðar Gísladætur.
Helstu heimildir mínar voru kirkjubækur
Reykjavíkur; kirkjubækur Útskála; Keflavík í byrjun
aldar; Þeir sem settu svip á bæinn; Kjósarmenn auk
Ljósmæðratalsins. Tekið saman í nóvember 2009.
http://www.ætt.is
10
aett@aett.is